KÖHNƏ VERSİYA            

Müharibə cinayətləri bütün bəşəriyyət üçün böyük təhdiddir

Image

Dövlətlərin və xalqların təhlükəsiz birgəyaşayışına qarşı yönəlmiş cinayətlər bəşəriyyəti qədim zamanlardan bugünə kimi müşayiət edir. Düşmən obrazının insan şüurunda dərin tarixi kökləri var. Qəbilə dövründən müxtəlif əraziləri və xalqları öz dövlətlərinə birləşdirmək məqsədi ilə davamlı işğalçılıq müharibələri aparılırdı.

Bəşəriyyət tarixində konkret ərazilərdə yaşayan yerli xalqların məhv edilməsi və ya öz vətənlərindən qovulması halları da az deyil. Və müxtəlif növ silahların, partlayıcı maddələrin, odlu silahların, hərbi hava qüvvələrinin, daha sonra isə kimyəvi, bioloji, toksin və digər kütləvi qırğın silahlarının yaradılması sahəsində elmi-texniki tərəqqi fonunda bu səpkidə cinayətlərin miqyası da genişləndi. Lakin onların mahiyyəti və məqsədləri dəyişməz olaraq qalır, bu tip cinayətlər böyük ictimai təhlükə ilə səciyyələnir, suveren dövlətlərin və xalqların dinc yanaşı yaşamasına, eləcə də bütövlükdə bəşəriyyətin sülh və təhlükəsizliyinə təhdid yaradır. 

Ağır beynəlxalq cinayətlərə qarşı mübarizə daim sərt olmalıdır 

Hazırda  sülh və bəşəriyyətin təhlükəsizliyinə qarşı cinayətlər, bir dövlətin digər dövlətə qarşı təcavüz aktları aktualdır və bu fonda beynəlxalq münasibətlər heç də həmişə dinc xarakter daşımır, dövlətlər heç də həmişə mübahisələri güc tətbiq etmədən həll edə bilmirlər. Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyü müharibə yolu ilə bərpa etmək məcburiyyətində qalması bunun faktiki nümunələrindən biridir.

Mövcud durumda dünya ictimaiyyəti sülh və bəşəriyyətin təhlükəsizliyinə qarşı yönəlmiş cinayətlərə hüquqi qiymət verməyə ehtiyac duyur. Belə cinayətləri törətmiş şəxslərə qarşı beynəlxalq cinayət hüququnda nəzərdə tutulmuş cinayət cəzaları isə bu təhlükələrlə mübarizə vasitəsidir.Beynəlxalq cinayət hüququnun formalaşmasının başlanğıcı İkinci Dünya Müharibəsinin əsas hərbi cinayətkarlarının məhkəməsi üzrə Beynəlxalq Hərbi Tribunalın və Uzaq Şərq üzrə Beynəlxalq Hərbi Tribunalın nizamnaməsi ilə əlaqələndirilir. Beynəlxalq cinayət hüququ sülh və bəşəriyyətin təhlükəsizliyi əleyhinə olan cinayət qruplarına görə məsuliyyətin əsaslarını və şərtlərini müəyyən edir. Bu normaların müəyyən edilməsi zərurəti mövcudluğu boyu vaxtaşırı genişmiqyaslı təcavüzkar müharibələr, soyqırımlar və sair kimi beynəlxalq cinayətlərlə üzləşən bəşəriyyətin təcrübəsindən irəli gəlir. Bəşəriyyətin sülh və təhlükəsizliyi əleyhinə olan cinayətlər böyük ictimai təhlükə ilə xarakterizə olunur və beynəlxalq cinayətlər kimi tanınır. Bu cinayət qruplarının xüsusi xüsusiyyəti onlara qarşı ikitərəfli və çoxtərəfli beynəlxalq müqavilələr əsasında aparılan mübarizədir. Bu sazişlərin iştirakçısı olan dövlətlər öz ölkələrinin milli cinayət qanunvericiliyində bu cinayət əməllərinə görə cinayət-hüquqi qadağalar və cəzalar müəyyən etmək öhdəliyi götürürlər. Ümumilikdə qeyd etmək lazımdır ki, bütün bəşəriyyət üçün müharibələr, silahlı münaqişələr, soyqırımlar və bu kimi anti-insani cinayətlər beynəlxalq sabitliyə təhlükə yaradır, dağıdıcı nəticələrə gətirib çıxarır, bütövlükdə milyonlarla insanın və xalqın taleyini məhv edir. Bununla da bəşəriyyətin sülh və təhlükəsizliyinə birbaşa təhlükə yaradır. Tarixin bu dərslərini unutmaq olmaz, sivil dünyada belə cinayətlər baş verməməlidir. Axı, bu cür cinayətlər harada törədilməsindən asılı olmayaraq ayrı-ayrı ölkələr və xalqlar yox, həm də sivilizasiy üçün problemdir. Ona görə də bu ağır beynəlxalq cinayətlərə qarşı mübarizə daim sərt olmalıdır. Ermənistanın törətdiyi cinayətlərin beynəlxalq müstəvidə ifşa olunması istiqamətində ölkəmzi tərəfindən atılan addımların əsas səbəblərindən biri də budur. Azərbaycan dövləti Ermənistanın bu cinayətlərinin  dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində sistemli tədbirlər həyata keçirir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, müharibə cinayətlərinin müasir konsepsiyası insanlıq məfhumunu sarsıdan bu cür əməllərin beynəlxalq humanitar hüququn ciddi pozuntuları kimi tövsif edir. Ciddi pozuntular 12 avqust 1949-cu il tarixli dörd Cenevrə Konvensiyaları və onların 8 iyun 1977-ci il tarixli Birinci Protokolunun müddəalarının pozulmasını nəzərdə tutur. Belə pozuntular bir tərəfdən, beynəlxalq xarakterli silahlı münaqişələrin qurbanlarının müdafiəsinə yönələn norma və prinsiplərin, digər tərəfdən isə hərbi əməliyyatların aparılmasının vasitələri və üsullarını məhdudlaşdıran qaydalarının yaxud müharibə adətləri və qanunlarının pozulmasını ehtiva edir. Məhz bu iki məqam Ermənistanın silahlı qüvvələrinin törətdikləri müharibə cinayətlərini xarakterizə edir. Xatırladaq ki, Ermənistan Cenevrə Konvensiyalarına və Əlavə Protokollara 1993-cü il 7 iyun tarixində qoşulub və həmin vaxtdan bu sənədlərin müddəalarına əməl edilməsi artıq hüquqi öhdəlik idi. Ancaq beynəlxalq müqavilələrlə ümumiyyətlə, hesablaşmayan erməni tərəfi üçün beynəlxalq humanitar hüququn pozulması adi hal olub. 

Mülki şəxslər də erməni cinayətlərinin hədəfləri sırasında yer alıb 

Faktdır ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin üzvləri davamlı olaraq beynəlxalq hüquq, beynəlxalq humanitar hüquq normalarının, o cümlədən Müharibə qurbanlarının müdafiəsi haqqında 1949-cü il tarixli Cenevrə Konvensiyalarının tələblərini kobud şəkildə pozaraq azərbaycanlı mülki şəxslərə, hərbi qulluqçulara, xüsusilə də yaralılara və həlak olmuş şəxslərə qarşı işgəncə və insanlıq əleyhinə əməllərlə müşahidə olunan müharibə cinayətləri törədib. Qeyd edək ki, aşağıdakı əməllər bəşəriyyətin sülh və təhlükəsizliyinə qarşı cinayətləri təşkil edir: hər hansı bir dövlətin hakimiyyət orqanları tərəfindən təşkilatlanması və ya onun ərazisində və ya hər hansı başqa ərazinin daxilində silahlı dəstələrin başqa dövlətin ərazisinə basqın edilməsinə təşviq edilməsi və ya öz ərazisində belə dəstələrin təşkilinə icazə verilməsi və ya belə silahlı dəstələrin öz ərazisindən əməliyyat bazası və ya başqa dövlətin ərazisinə təcavüzü üçün başlanğıc nöqtəsi kimi istifadə etmək, habelə belə işğalda bilavasitə iştirak etmək və ya dəstək vermək; hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanları tərəfindən başqa bir dövlətdə vətəndaş qarşıdurmasını qızışdırmaq üçün nəzərdə tutulmuş fəaliyyətin aparılması və ya təşviq edilməsi və ya hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanları tərəfindən başqa dövlətdə vətəndaş qarşıdurmasının qızışdırılması üçün təşkil edilmiş fəaliyyətə yol verilməsi; hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanları tərəfindən başqa bir dövlətdə terror fəaliyyətinin aparılması və ya təşviq edilməsi və ya hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanları tərəfindən başqa dövlətdə terror aktlarının törədilməsinə yönəlmiş mütəşəkkil fəaliyyətə yol verilməsi; məqsədi silahların, hərbi təlimlərin, istehkamların və analoji xarakterli digər məhdudiyyətlərin azaldılması və ya məhdudlaşdırılması yolu ilə beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyi təmin etmək olan hər hansı beynəlxalq müqaviləyə əsaslanan öhdəlikləri pozan hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanlarının hərəkətləri; beynəlxalq hüquqa zidd hərəkətlərlə başqa dövlətə mənsub olan hər hansı dövlətin ərazisinin hakimiyyət orqanları tərəfindən ilhaq edilməsi; hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanlarının öz iradəsini tətbiq etmək və bununla da hər hansı üstünlük əldə etmək məqsədilə iqtisadi və ya siyasi xarakterli zorakı tədbirlərlə digər dövlətin daxili və ya xarici işlərinə müdaxiləsi; hər hansı bir dövlətin və ya fərdi şəxslərin hakimiyyət orqanlarının hər hansı milli etnik, irqi və ya dini qrupu tamamilə və ya qismən məhv etmək niyyəti ilə törətdiyi hərəkətləri; siyasi, irqi, dini və ya “mədəni” səbəblərə görə hər hansı mülki əhaliyə qarşı hər hansı dövlətin hakimiyyət orqanları və ya onların təhriki və ya onun yanında fəaliyyət göstərən fərdi şəxslər tərəfindən qətl, məhv etmə, əsarətə salma, deportasiya və ya təqib kimi qeyri-insani hərəkətlər bu orqanların razılığı; müharibə qanunlarını və ya adətlərini pozan hərəkətlər. Ermənistan tərəfindən bütün bu cinayət hallarının az qala hamısı ölkəmizəqarşı törədilib. Məsələn, Azərbaycan tərəfi dəfələrlə Qərb qonşumuzdan 30 il ərzində Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistanın təcavüzü nəticəsində itkin düşmüş 4 min nəfər şəxs barədə və yaxud da ki, onların basdırıldığı yerlər haqqında məlumatların təqdim edilməsini tələb edib. Ermənistan bu məlumatları təqdim etməkdən boyun qaçırıb. Burada da məqsəd aydındır - böyük ehtimalla, Ermənistan həmin dörd min nəfər mülki və hərbi şəxslərimizin edam edilməsini həyata keçirib və kütləvi formada torpağa basdırıb. Buna görə də Ermənistan törətdiyi müharibə cinayətlərinin, bəşəriyyət, insanlıq əleyhinə olan cinayətlərin açılmasını istəmir. Törətdiyi bu qədər cinayətlərin, şəhərlərimizin dağıdılması, torpaqlarımızın məhv, viran edilməsi, əlavə olaraq, mülki və hərbi şəxslərin, müharibə əsirlərinin girov götürüldükdən sonra öldürülməsi və basdırılmasını təbii ki, Ermənistanı gizlətməyə çalışırdı. Ancaq artıq bu gizlədilmiş cinayətlər də üzə çıxır. Erməni tərəfi bütün bunlara görə cavab verməli olacaq.

Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

SON XƏBƏRLƏR

14.11.2024 | 20:31
Fransanın müstəmləkə xalqlarına yedirdiyi zəhərli "pestisid" budur...

14.11.2024 | 20:18
COP29-da çıxışlar Fransanı silkələdi - bir nazir imtina etdi...

14.11.2024 | 20:17
Dünya paxlava gününü möhtəşəm Türkiyə klassikası ilə qeyd edin!

14.11.2024 | 20:11
İnkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətləri üçün innovativ iqlim maliyyələşdirmə təşəbbüsünə dair beynəlxalq tədbir keçirilib

14.11.2024 | 20:04
Bakıda “Ədalətli keçid üçün sərmayələrin təşviqi” mövzusunda Yüksək Səviyyəli Dialoq keçirildi

14.11.2024 | 19:55
Paşinyan Azərbaycanın son saziş layihəsi təklifini yeni "konstitusiya ritorikası" ilə pozur...

14.11.2024 | 19:45
COP29 500 milyard dollarla dünyanı xilas edəcək - Böyük gözlənti...

14.11.2024 | 19:41
COP29 çərçivəsində iqlim fəaliyyətinin inkişaf maliyyəsinə inteqrasiyası müzakirə olunub

14.11.2024 | 19:27
Ermənistan parlamenti "Artsax separatçılarından" imtina etdi...

14.11.2024 | 19:14
COP29-un qərarları Xəzərlə bağlı vəziyyəti tam dəyişə bilər...

14.11.2024 | 18:59
Paşinyan uydurdu - "Azərbaycan müasir Ermənistanın 60 faizinə göz dikib"...

14.11.2024 | 18:52
Murad Dadaşovdan professor Qulu Məhərrəmliyə yubiley təbriki...

14.11.2024 | 18:45
Bizdən ikiqat çox qaz istəyən bəzi avropalılar Azərbaycanı niyə tənqid edir?..

14.11.2024 | 18:40
“Azərbaycan neokolonializmə qarşı mübarizə aparan ölkələrin yanındadır” - Vüqar Rəhimzadə

14.11.2024 | 18:32
Konstitusiya Günü hüquqi dövlət quruculuğunun simvoludur...

14.11.2024 | 18:18
Roma Papası Bakıya COP müraciətində ABŞ və Fransanı qınadı...

14.11.2024 | 18:05
Bu rəqəmlər COP29-u qaralayanlara öldürücü zərbə vurdu...

14.11.2024 | 17:53
Dünyanın 10 il müzakirə etdiyi məsələ COP-da yerindən hərəkətə başladı...

14.11.2024 | 17:47
Tanınmış politoloq COP29-la bağlı ABŞ Konqresinə müraciət etdi

14.11.2024 | 17:40
Pezeşkian Bakıya bu səbəblərdən gəlmədi - İranda rəsmilər bu barədə susur...

14.11.2024 | 17:36
“Ölkəmiz xoş məramı ilə qlobal nüfuzunu nümayiş etdirir” - Əhliman ƏMİRASLANOV

14.11.2024 | 17:27
COP29-dan müstəmləkə keçmişi olan bütün ölkələrə çağırış edildi...

14.11.2024 | 17:25
“Yaşıl” taksonomiya iqlim maliyyələşdirilməsini genişləndirmək üçün böyük imkanlar açacaq"

14.11.2024 | 17:17
Azərbaycanın QHT fəalları Avropada miqrantlara təzyiqlərlə bağlı etiraz aksiyası keçirdi... - FOTO

14.11.2024 | 17:14
Avropanın 3 böyük təşkilatı Fransa müstəmləkəçiliyini dəstəkləyir...

14.11.2024 | 17:12
COP29 çərçivəsində Mərkəzi Asiya ölkələri iqlim dəyişikliyi və buzlaqların qorunması üzrə birgə Bəyannamə imzalayıblar

14.11.2024 | 17:03
Peter Bekker COP29-da plenar iclasda çıxışına bu sözlərlə başladı - “Çox sağ ol, Azərbaycan!”

14.11.2024 | 16:55
Şimali Makedoniya Prezidenti Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

14.11.2024 | 16:53
COP29 Sədrliyi və Çoxtərəfli İqlim Fondları iqlim təsirinin fəsadları ilə bağlı birgə tədbir keçirib

14.11.2024 | 16:50
COP29-da Niderland və Fransanın müstəmləkəçiliyinə qarşı aksiya keçirildi - FOTO

14.11.2024 | 16:45
"Müstəmləkəçi ölkələr kasıb adlandırdıqları Afrikanın zəngin sərvəti sayəsində böyük dövlətlər olublar" - Hava Av

14.11.2024 | 16:44
COP29-da insan hüquqlarına əsaslanan iqlim ədaləti ilə bağlı müzakirə aparıldı

14.11.2024 | 16:31
"COP29 biznesləri, maliyyəçiləri, şəhərləri, millətləri bir araya gətirir" - Naycel Toppinq

14.11.2024 | 16:22
COP29 gündəlik mətbuat konfransında əldə edilmiş uğurlardan bəhs edildi

14.11.2024 | 15:48
"COP29-un keçirilməsi Azərbaycanın artan nüfuzunun göstəricisidir" - Ombudsman

14.11.2024 | 15:37
Prezident İlham Əliyev İslam İnkişaf Bankının prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 15:21
Ehtiyatlı olun! Zəhərlı paltarlar var! Hətta uşaq geyimləri də!

14.11.2024 | 15:14
"Afrikanın iqlim dəyişikliyinin qarşısını almaq üçün ildə 277 milyon dollara ehtiyacı var" - ADB prezidenti

14.11.2024 | 14:40
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidenti ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:37
Yaşıl gələcək proqramlarının maliyyələşdirilməsi COP29-da müzakirə olundu

14.11.2024 | 14:21
“Troyka” ölkələrinin QHT-ləri ilk dəfə birgə forum keçirib

14.11.2024 | 14:16
Prezident İlham Əliyev Yəmənin vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:15
Prezident İlham Əliyev Nepal Prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:08
"COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ən doğru seçimdir" - Putinin xüsusi nümayəndəsi

14.11.2024 | 14:06
“Bakcell” “Ən Uğurlu Rebrendinq” mükafatına layiq görüldü

14.11.2024 | 13:50
Prezident İlham Əliyev Efiopiya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 13:45
"Ən mühüm məsələ inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim maliyyəsi ilə bağlı ehtiyacını qarşılamaqdır"

14.11.2024 | 13:31
Qlobal iqlimlə mübarizə üçün hər il təxminən 8 trilyon ABŞ dolları lazımdır - Braziliya Ali Audit Orqanı

14.11.2024 | 13:14
"COP29-da iqlim maliyyələşdirilməsi üzrə razılığa gələcəyimizə əminəm" - Afrika İnkişaf Bankı Qrupunun prezidenti

14.11.2024 | 13:03
Prezident İlham Əliyev Braziliyanın vitse-prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 12:50
Bakıda COP29 çərçivəsində Parlament Görüşü keçiriləcək

14.11.2024 | 12:37
Bakıda “Ambisiyaların artırılması: Avropa və Mərkəzi Asiyada enerji və su sistemlərinin transformasiyası” mövzusunda tədbir keçirildi

14.11.2024 | 12:22
COP29 çərçivəsində “Daha yaxşı pambıq” mövzusunda panel müzakirələr keçirilib

14.11.2024 | 12:15
Prezident İlham Əliyev Avropa Şurasının Baş katibi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 12:00
Azərbaycan yaşıl keçidi inkişaf etdirməyə sadiqdir - Mərkəzi Bankın sədri

14.11.2024 | 11:47
Dünya Bankı iqlim layihələrini maliyyələşdirmək üçün 150 milyard dollar ayırmağı planlaşdırır

14.11.2024 | 11:26
Prezident İlham Əliyev Şimali Makedoniya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 11:20
Trampın xanımı Ağ Evdə yaşamaq istəmir - səbəbini özü açıqladı..

14.11.2024 | 11:10
Naxçıvanda yol polisi sürücülərə və piyadalara müraciət etdi

14.11.2024 | 11:04
Ronaldinyo AFFA prezidenti ilə görüşüb

14.11.2024 | 10:53
Prezident İlham Əliyev Monteneqronun Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 10:26
Bakının bu ərazilərində qaz olmayacaq -ƏHALİYƏ XƏBƏRDARLIQ

14.11.2024 | 10:20
Göyçayda bədbəxt hadisə - çoban kanalda bataraq öldü

14.11.2024 | 10:14
Prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasının Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 10:11
Sokratdan Qulu Məhərrəmliyə qədər

14.11.2024 | 10:10
Sabunçuda yük avtomobilinin vurduğu piyada 5 gün sonra xəstəxanada ölüb...

14.11.2024 | 10:05
Türk Dövlətləri Təşkilatı üzrə “Nazirlər Bəyannaməsi” imzalanıb

14.11.2024 | 10:02
Prezident İlham Əliyev Banqladeş Müvəqqəti Hökumətinin Baş müşaviri ilə görüşüb - FOTO

14.11.2024 | 10:00
Almaniya Kansleri pul barədə danışdı, gülüş obyektinə çevrildi...

14.11.2024 | 09:40
Bakıda “Yaşıl Qabaqcıl İdarəetmə üzrə Nazirlər Forumu” keçirilir

14.11.2024 | 09:30
Misirdə dəhşətli yol qəzası olub, 13 nəfər ölüb

14.11.2024 | 09:20
Fatih Terim Bakıya gəlir

14.11.2024 | 09:10
Donald Tramp bu senatoru Dövlət katibi təyin edəcək

14.11.2024 | 09:05
Dünya mediası COP29 barədə yazır

14.11.2024 | 09:00
Bu, Azərbaycan üçün həyəcanverici andır - Metyu Brayza

13.11.2024 | 23:25
Avropanın məşhur klubları “Qarabağ”ın dəvəti ilə Bakıya gəlir...

13.11.2024 | 22:49
AKAF COP 29 ilə əlaqədar avarçəkmə yürüşü təşkil edəcək

13.11.2024 | 22:38
Rusiya 50 minlik ordu ilə Kursk əməliyyatına başlayır - Trampın andiçməsinə qədər…

13.11.2024 | 22:00
Polşa Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya ilə hərbi münaqişə təhlükəsi var…

13.11.2024 | 19:56
Dünya liderləri Azərbaycanın COP29-a hazırlığını yüksək qiymətləndirdi

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930