Fransada eyni vaxtda daxili sosial etirazlar və müstəmləkə üsyanları başladı...
Məhərrəm Zülfüqarlı: “Baş verən bu proseslərin, etirazların, tətillərin, Yeni Kaledoniyada yaşanan dəhşətlərin əsas səbəbi Makron hakimiyyətinin yarıtmaz siyasətidir”
Bu gün Fransanın daxilində bir sıra ciddi proseslər baş verir. Emmanuel Makron hakimiyyətinin yürütdüyü siyasət bu ölkəni əməlli-başlı qarışdırıb.
Bir tərəfdə Yeni Kaledoniyada müstəqillik uğrunda hərəkat başlayıb, başqa fransız müstəmləkələrində də yavaş-yavaş etirazlar üzə çıxır, Yeni Kaledoniya blokadaya alınıb, hava limanı bağlanıb, 3 minə yaxın polis qüvvələri ora yeridilib, bunlarla paralel olaraq Fransanın özünün daxilində də böyük sosial gərginliklər var. Ayrı-ayrılıqda mühafizə işçiləri, nəqliyyatçılar, səhiyyə işçiləri, bank işçiləri, sosial sahədə çalışanlar, pilotlar tətil edir, pensiyaçılar, fermerlər etiraz aksiyaları keçirirlər.
Hətta bir müddət əvvəl Fransada xəstəxana, ictimai nəqliyyat və muzeylərin işçiləri Paris-2024 Yay Olimpiya Oyunları zamanı tətil etmək planlarını açıqlayıblar.
İyulun 26-dan avqustun 11-dək keçiriləcək olimpiada zamanı Fransa paytaxtına 16 minə yaxın insanın gələcəyi gözlənilir. Bu vaxt müddəti təşkilatçılar tərəfindən xüsusi olaraq seçilib. Çünki iyulun sonu və avqustun əvvəlində bir çox parislilər yay tətilinə çıxırlar. İctimai nəqliyyatın və infrastrukturun yükü xeyli azalmış olur. "Financial Times"da qeyd olunur ki, olimpiada zamanı bir çox dövlət sektorunda işçilər yay tətilindən məhrum olacaq, işləmək məcburiyyətində qalcaqlar. Həmin işçilər artıq indidən narazılıq bildirməyə başlayıblar. Bunun müqabilində işçilər bonuslar, əlavə iş haqqı və uşaq baxımı üçün müavinət istəyirlər.
Fransanın Ümumi Əmək Konfederasiyasının rəhbəri Sofi Binetin sözlərinə görə, hökumət olimpiadanın problemsiz keçməsini istəyirsə, bu tələbləri şərtsiz qəbul etməlidir. Güman edilir ki, oyunlara ev sahibliyi etməklə Fransanın nüfuzu yaxşılaşacaq, ölkə büdcəsinə əlavə pullar gələcək. Bunun üçün dövlət sektorunun işçiləri mütləq təzminat almalıdırlar.
Həmkarlar ittifaqları tibb bacılarının, polis məmurlarının və maşinistlərin iş şəraitinin dəyişməsinin, maaşları inflyasiya ilə ayaqlaşa bilmədiyi üçün yaşayış səviyyəsinin aşağı düşməsindən qəzəbləndiklərini bildirirlər.
Məsələn, Paris bölgəsinin ictimai nəqliyyat qrupu olan RATP həmkarlar ittifaqının lideri Fransua-Havier Haroul bildirib ki, dəmiryol işçiləri artıq hökumətin şirin vədlərinə tox olduqların bildiriblər. Bundan başqa, bu ilin yanvar ayında Fransa Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbəri Cerald Darmanin polis əməkdaşlarına 1900 avroya qədər bonuslar veriləcəyini açıqlamışdı. Lakin polis işiçləri qeyd edirlər ki, bu baradə hələ heç bir rəsmi açıqlama yoxdur.
Bunlardan başqa, olimpiyaya hazırlıq çərçivəsində miqrantlar üçün olduqca çətin şərait yaradılıb, onların və kasıb əhalinin şəhərin mərkəzindən ucqarlara köçürülməsi ilə bağlı plan işə salınıb. Kasıbları və kasıb miqrantları paytaxtın mərkəzindən yığışdırırlar, onları aparıb şəhərin kənarında şəhərciklərdə, çadırlarda yerləşdirirlər. Əhalinin sosial vəziyyətinə görə açıq-aşkar ayrıseçkilik siyasəti aparılır.
Makron hökumətinin yarıtmaz siyasəti bu iki məsələnin üst-üstə düşməsində nə qədər rol oynayır? Başqa nə kimi səbəblər var ki, eyni vaxtda həm daxildə, həm də müstəmləkələrdə belə gərginlik yaranmağa başlayıb? Fransada eyni vaxtda baş verən daxili sosial etirazlar və müstəmləkələrdə qarşıdurmalar təsadüfdürmü? Bunları təsadüf saymaq olar, yoxsa rəsmi Parisin yarıtmaz siyasəti bu halları yaradıb?
“Nə daxildəki sosial problemləri həll edir, etirazçıları, tətilçiləri razı salmaq istəyir, nə də müstəmləkələrdən əl çəkir, bütün bu amillər isə hazırkı vəziyyətin yaranmasına səbəb olur”
AVCİYA-nın vitse-prezidenti, siyasi şərhçi, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bu hadisələrin paralel baş verməsi qətiyyən təsadüfi deyil və bu, Makron hökumətinin ölkənin daxili ilə maraqlanmaması, yeni müstəmləkəçilik havasında olması ilə bağlıdır. O vurğuladı ki, Makron ölkənin daxilindəki vəziyyəti düzəltmək əvəzinə başqa ölkələrin işinə qarışmaqla məşğul olur, müstəmləkəçilik həvəsini təmin etməyi daha üstün bilir. “Müasir dövrdə Fransa Avropa İttifaqının aparıcı dövləti olsa da, problemlər içindədir. Eyni zamanda baş verən bu proseslərin, etirazların, tətillərin, Yeni Kaledoniyada yaşanan dəhşətlərin əsas səbəbi Makron hakimiyyətinin yarıtmaz siyasətidir. Çünki onun daxili siyasəti iflic vəziyyətdədir, daxillə maraqlanmır, fikri-zikri müstəmləkələrində öz hakimiyyətini möhkəmləndirmək, yeni müstəmləkələrə sahib olmaqdır. O, normal daxili siyasət aparsaydı eyni zamanda bu qədər problem baş verməzdi, Yeni Kaledonioya da, başqa müstəmləkələr də azadlığa çıxardılar. Amma o bunları nəzərə almadı, öz istədiyini edir. Fransız xalqının problemlərini həll etmək əvəzinə öz yarıtmaz siyasəti ilə onlara daha çox problem yaradır. Bütün baş verənlərin məsuliyyətini Fransa hökuməti daşıyır. Nə daxildəki sosial problemləri həll edir, etirazçıları, tətilçiləri razı salmaq istəyir, nə də müstəmləkələrdən əl çəkir, bütün bu amillər isə hazırkı vəziyyətin yaranmasına səbəb olur”-deyə M.Zülfüqarlı qeyd etdi.
M.Zülfüqarlının sözlərinə görə, Fransa təkcə daxili problemlə qarışılaşmayıb, həmçinin öz müttəfiqləri ilə münasibətlərdə də problemlər içindədir. “Məsələn, Makronun irəli sürdüyü “Avropa ordusu” yaratmaq fikri Amerika siyasətinə uyğun olmadığı üçün bu ölkələrin münaisbətlərinə sərinlik gətirir. Bundan başqa, İngiltərə və Amerikanın təsirilə Avstraliya Fransadan təyyarə almaq üçün böyük məbləğli müavilələr imzalasa da, amma sonra Makronun yarıtmaz siyasəti nəticəsində bu müavilədən imtina etdi, təyyarə almağı dayandırdı. Bununla da Fransa böyük maddi ziyan çəkdi. Fransanın Cənubi Qafqazda yeritdiyi siyasət də, ermənipərəstliyi də Azərbaycan xalqını hiddətləndirir”.
Bizim mətbuatda Fransanın müstəmləkələrində gedən proseslərin daha çox izləndiyini deyən M.Zülfüqarlı bildirdi ki, bütün bunlar Fransa xalqının növbəti seçkilərdə Makron kimi yarıtmaz siyasət aparan bir şəxsə səs verməyəcəyini deməyə əsas verir. O hesab edir ki, Makron hakimiyyətdən getdikdən və orada normal hakimiyyət qurulduqdan sonra Fransanın həm daxilindəki problemlər həll oluna, həm də Fransa qanlı əllərini müstəmləkələrinin üzərindən çəkə, o xalqlar azadlığa çıxa bilər, bu da həm daxili, həm də xarici böhrandan Fransanı xilas edəcək. “Hələlik isə böhran günü-gündən daha da dərinləşir, bu saysız istiqamətləri əhatə edir. Bütün baş verənlərə görə məsuliyyət Makron hakimiyyətinin üzərinə düşür”-deyə M.Zülfüqarlı qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
