Rəisinin helikopter qəzasının şübhəli məqamları - digər helikopterlər salamat qalıb...
Mayın 19-da İran prezidenti İbrahim Rəisi, xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian, İranın Ali Dini Liderinin Təbriz üzrə nümayəndəsi Məhəmməd Əli Ali Haşim, Şərqi Azərbaycan vilayətinin valisi Malik Rəhmətini Xudafərindən Təbrizə aparan helikopter Vərzəqan rayonunda sərt eniş edərək qəzaya uğrayıb. Hadisə nəticəsində 9 nəfər həlak olub.
İbrahim Rəisi həmin gün Araz çayı üzərində inşa edilmiş “Xudafərin” hidroqovşağının istismara verilməsi və “Qız Qalası” hidroqovşağının açılış mərasimində iştirak etmişdi. Azərbaycan lideri İlham Əliyevlə birgə qatıldığı mərasimdə İbrahim Rəisi iki ölkə arasında münasibətlərin daha da inkişafına xidmət edən tarixi çıxışı etdi. İran prezidentinin həmin çıxışında olan bir məqama diqqət edək: “Bizim üçün ən vacib məsələ ölkələrimizin maraqlarıdır. Düşmənlər nə Azərbaycanın, nə də İranın inkişafını görmək istəmirlər. Düşünürük ki, Azərbaycanın inkişafı bizim də inkişafımızdır. İki ölkə arasındakı sərhəddə təhlükəsizliyə təhdid yaradan hər hansı məsələ bizim üçün də təhlükə yarada bilər”. Göründüyü kimi, prezident həyatının son anlarında Azərbaycan-İran dostluğu mövzusunda önəmli ismarıclar verib.
Amerika kəşfiyyatının məlumatına görə, İran prezidenti İbrahim Rəisinin olduğu helikopter bədbəxt hadisə nəticəsində qəzaya uğrayıb. ABŞ Senatındakı Demokratlar Partiyasının lideri Çak Şumer deyib: “Helikopterin qəzaya uğradığı İranın şimal-qərbində çox pis, dumanlı hava olub. Belə görünür ki, bu, bədbəxt hadisədir, lakin iş hələ də araşdırılır”.
O, ABŞ kəşfiyyatının “qaydasız oyun”a dair heç bir sübut tapmadığını söyləyib:
“Vaşinqton vəziyyəti izləməyə davam edəcək”.
Baş verən qəzadan sonra məlum olub ki, İran prezidenti İbrahim Rəisi mayın 19-da Ermənistanın Sünik (Zəngəzur) vilayətinə gəlməli olub, lakin son anda səfərini təxirə salıb.
İran mediasında Rəisinin Qərbu Zəngəzur ərazisində yol açılışında iştirak etmək üçün Ermənistana səfərdən son anda imtina etdiyi haqda məlumat yayılmışdı.
Aviasiya mütəxəssisi Kayl Beyli “Əl Cəzirə” telekanalına açıqlamasında deyib ki, helikopter uçuş zamanı ciddi texniki problemlə üzləşirsə, pilotun birinci vəzifəsi təyyarəni idarə etməkdir, rabitə yaratmaq isə ikinci plana keçir.
O bildirib ki, görüntülərdə helikopterin iki hissəyə parçalandığı əks olunub:
“Biz qəza zamanı helikopterdən hər hansı bir təcili əlaqə yaradılmasını görmədik. Çünki pilot, çox ehtimal ki, helikopteri endirməyə və ya onu havada saxlamağa fokuslanıb. Böyük ehtimalla, helikopterin quyruq rotoru kəsilib, bu da əsas rotor qanadının quyruğa dəyməsinin nəticəsində baş verə bilər. Belə aydın olur ki, pilot helikopteri endirmək üçün manevr edərkən texniki problemlər yaranıb. Helikopterin saat əqrəbinin əksinə fırlandığını nəzərə alsaq, quyruq rotorunun sıradan çıxdığı qənaətinə gələ bilərik”.
Qəza ilə bağlı yayılan maraqlı versiyalardan biri də prezidentin helikopterini müşayiət edən digər helikopterlərin yoxa çıxmasıdır.
Prezident İbrahim Rəisini daşıyan helikopterin qalıqları yaxınlığında dron görüntülərində bir nəfərin aşkarlanması da ciddi müzakirələrə yol açıb. Bu barədə İran mediası görüntülər yayıb. İran bu görüntünü “sui-qəsd” iddiaları ilə yanaşı müzakirə edir.
Qəzanın baş verdiyi ərazidə ilkin aparılan axtarışlardan görünürdü ki, hava şəraiti yağışlıdır və kəskin qatı duman var.
Bildirilib ki, qəzaya, çox böyük ehtimal, qatı duman səbəb olub.
Qəzaya uğrayan helikopter Amerika istehsalı “Bell 212” olub.
Məlumata görə, helikopter 14 nəfəri daşıya bilib və 190 km/saat sürətə malik olub.
İranın keçmiş xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif prezident İbrahim Rəisinin ölümünə səbəb olan helikopter qəzasında ABŞ-ı günahlandırıb. Zərif yerli mediaya bildirib ki, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarına baxmayaraq, Birləşmiş Ştatlar İrana təyyarə, helikopter və ehtiyat hissələrinin satışını qadağan edib:
"Bu hadisə ABŞ-ın İrana qarşı cinayətləri siyahısına daxil ediləcək. Prezidentin helikopterinin qəzaya uğraması ilə bağlı faciədə ABŞ günahkardır".
İran prezidenti İbrahim Rəisi və onu müşayiət edənlərin vida mərasimi mayın 21-də Təbriz şəhərində keçiriləcək.
Cənazələrin daha sonra Tehran şəhərinə gətiriləcəyi güman edilir. Bildirilib ki, paytaxtda da dövlətin rəsmiləri və İran xalqı Rəisi ilə vidalaşacaq.
İddia olunub ki, daha sonra prezidentin nəşi doğulduğu Məşhəd şəhərinə gətirilərək torpağa tapşırılacaq.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
