KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycan Vahid Çin siyasətinə tam dəstək verir...

Image

Qarşılıqlı münasibətlərini uğurla inkişaf etdirən Azərbaycan və Çin daim bir-birinin ərazi bütövlüyü məsələsində də prinsipial mövqe nümayiş etdiriblər. Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpin prezident İlham Əliyevlə görüşləri zamanı bunu həmişə xüsusi olaraq vurğulayıb. Digər rəsmi səviyyələrdə təmaslar zamanı da Çin bu mövqeyini ifadə edib.

Azərbaycan da eyni yanaşma sərgiləyir. Məsələn, prezident İlham Əliyev Çinin “China Media Group” media korporasiyasına müsahibəsində bu xüsusda bildirib: “Biz Çinin ərazi bütövlüyünü, Vahid Çin və Çinin birləşməsi siyasətini hər zaman dəstəkləmişik və dəstəkləməkdə davam edirik. Bu siyasət tamamilə dəyişməz olaraq qalır və heç zaman da dəyişməyəcək. Birincisi, bu, onunla bağlıdır ki, Çin bizim üçün dost ölkədir. İkincisi, biz hər zaman beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini dəstəkləyirik. Beynəlxalq hüququ ayrılıqda tətbiq etmək olmaz. Beynəlxalq hüququ ayrılıqda tətbiq etmək istəyən ölkələr yalnız öz nüfuzunu itirəcəklər, çünki beynəlxalq hüquqda aydın şəkildə deyilir ki, ərazi bütövlüyü onun fundamental prinsipidir”.   Xalqların öz müqəddəratının təyin edilməsinin hər hansı ölkənin ərazi bütövlüyü ilə ziddiyyət təşkil etməli olmadığını diqqətə çatdıran prezident bildirib ki, bu, beynəlxalq hüququn fundamental prinsipidir. Xatırladaq ki, 1949-cu ildə vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra Tayvanın dövlətinin tərkib hissəsi olması tezisi Çinin əsas idarəetmə sənədlərində - Konstitusiyada, strateji planlar, hərbi doktrina və sairdə mövcuddur. Tayvan Çinin ölkənin cənub-şərqində yerləşən əyalətidir. Çinin ən böyük adası Tayvan və ona bitişik adalardan ibarətdir. Onun ümumi sahəsi təxminən 36 min kvadratkilometr, əhalisi 24 milyon nəfərdir. 1949-cu ildə Çində vətəndaş müharibəsinin sonunda Kuomintang kimi tanınan və məğlubiyyətə uğrayan millətçilər Tayvana qaçmalı oldular. Qalib kommunistlər materikdə qaldılar və Çin Xalq Respublikasını yaratdılar. Münaqişənin hər iki tərəfi bütün Çini təmsil etdiklərini bildirdilər. O vaxtdan bəri Çinin hakim Kommunist Partiyası Tayvanın rəsmi olaraq müstəqilliyini elan edəcəyi təqdirdə güc tətbiq edəcəyi ilə hədələyir. Lakin son illərdə Çin hakimiyyəti bu münaqişənin daha yumşaq diplomatik həllini axtarır. Əvvəlcə kommunist Çindən qaçan Tayvanı ABŞ da daxil olmaqla bir çox ölkə tanıdı. Lakin 1970-ci illərin əvvəllərində Çin və ABŞ diplomatik münasibətləri inkişaf etdirmək üçün qarşılıqlı ehtiyac hiss etdilər. Sonra ABŞ və digər ölkələr Pekini razı salmaq üçün Taypeylə əlaqələri kəsdilər. Lakin onların bir çoxu ticarət nümayəndəlikləri və mədəniyyət müəssisələri vasitəsilə Tayvan adası ilə əlaqələr saxlayır. Bundan əlavə, ABŞ Tayvanın ən mühüm təhlükəsizlik müttəfiqi olaraq qalır. İllərlə istiləşən münasibətlərdən sonra ABŞ 1979-cu ildə prezident Cimmi Karterin dövründə Pekinlə rəsmi diplomatik əlaqələr qurdu. Nəticədə ABŞ Tayvanla rəsmi münasibətləri kəsməli və Taypeydəki səfirliyini bağlamalı oldu. Lakin eyni 1979-cu ildə Birləşmiş Ştatlar adaya dəstəyi təmin edən Tayvan Münasibətləri Aktını qəbul etdi. Bu qanunun əsas məqamı Vaşinqtonun Tayvana özünü müdafiə etməkdə kömək etmək öhdəliyinə sadiq olması idi.   Buna görə də ABŞ adaya silah tədarükünü davam etdirir. Birləşmiş Ştatlar həmçinin Çin və Tayvan arasındakı fikir ayrılıqlarının sülh yolu ilə həllində təkid edir və tərəfləri konstruktiv dialoqa çağırır.

Aydındır ki, Pekin Tayvanı diplomatik təcrid vəziyyətinə salan Vahid Çin Siyasətindən mümkün qədər çox faydalanmağa çalışır. Həm BMT, həm də dünyanın əksər ölkələri Tayvanı müstəqil dövlət kimi tanımır. O, yalnız Olimpiada kimi beynəlxalq yarışlarda və ya ÜTT kimi təşkilatlarda öz adı ilə iştirak edir. Belə təcrid vəziyyətindəTayvan xarici dünya ilə bütün əlaqələrini itirməyib. Ada qonşuları ilə iqtisadi və mədəni əlaqələr saxlayır və Birləşmiş Ştatlarla uzunmüddətli münasibətlərindən öz xeyrinə istifadə edir. Birləşmiş Ştatlar, şübhəsiz ki, ən böyük xarici kreditoru və əsas ticarət tərəfdaşı olan Çinlə rəsmi əlaqələrə malik olmaqdan faydalanır, eyni zamanda Tayvanla sıx əlaqələri sakitcə davam etdirir. Amma Azərbaycan bu məsələdə konkret mövqe sərgiləyir. Azərbaycan bəyan edir ki, ölkənin milli birliyini və ərazi bütövlüyünü müdafiə etmək hər bir suveren dövlətin müqəddəs hüququdur, bu, beynəlxalq hüququn əsas prinsipidir. BMT Nizamnaməsi açıq şəkildə göstərir ki, qurumun  hər hansı üzvünün və ya hər hansı dövlətin ərazi bütövlüyünə, siyasi müstəqilliyinə qəsd etməyə icazə verilmir. Çoxsaylı tarixi qeydlər və sənədlər Tayvanın Çin materikindən olan köçkünlər tərəfindən ilkin məskunlaşmasını sənədləşdirir. Beynəlxalq ictimaiyyət Tayvanın Çinə məxsus olduğunu qəbul edir. Çin hökumətinin Tayvan problemini həll etmək üçün əsas siyasəti “dinc birləşmə və bir dövlət, iki sistem”dir. Bu yanaşmaya görə, materikdə sosializm və Tayvanda kapitalizm, hər biri digərini qəbul edərək uzun müddət birlikdə yaşayacaq və inkişaf edəcək. Bu mülahizə əsasən Tayvanın hazırkı vəziyyətini nəzərə almağa əsaslanır. Bu, Çinin birləşməsindən sonra onun dövlət strukturunun mühüm təşəbbüsü və əsas özəlliyi olacaq. Boğazlararası birləşmə tamamlandıqdan sonra Tayvanda mövcud sosial-iqtisadi sistem, həyat tərzi, xarici ölkələrlə iqtisadi və mədəni əlaqələr dəyişməyəcək. Xüsusi mülkiyyət, yaşayış binaları, torpaq, müəssisə mülkiyyəti, qanuni vərəsəlik hüquqları, əcnəbilərin investisiyaları və sair istisnasız olaraq qanunla qorunacaq. Ölkənin birləşməsindən sonra Tayvan Çinin digər əyalət və rayonlarından fərqli olaraq yüksək dərəcədə özünüidarəetmə hüququndan istifadə edəcək xüsusi inzibati rayona çevriləcək. O, inzibati, qanunvericilik və müstəqil məhkəmə səlahiyyətlərinə, yekun məhkəmə qərarını vermək hüququna malik olacaq. O, partiya, inzibati, hərbi, iqtisadi və maliyyə işlərini müstəqil şəkildə idarə edəcək, həmçinin xarici dövlətlərlə ticarət, mədəni müqavilələr və xarici əlaqələr üzrə digər razılaşmalar imzalamaq hüququna malik olacaq. Onu da qeyd edək ki, Tayvan problemi müstəsna olaraq Çinin daxili məsələsidir. 

Nahid SALAYEV







VİDEO

Konqresmen Pallone Bakıdan qaçdı və ABŞ da “tünd sirkə kimi partladı”... - VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Dilimizin Monitorinq Mərkəzi niyə ləğv edildi... Prezidenti məcbur buraxan nüanslar...

Belçika parlamentindən Azərbaycana absurd tələb - “qoşunlarınızı Ermənistandan çıxarın!..”(?)

Ermənistan Azərbaycanla "Transsərhəd çaylar" əməkdaşlığında maraqlı deyil...

SON XƏBƏRLƏR

23.11.2024 | 01:11
Rusiya Ukraynanı ilk dəfə bu silahla vurdu - dünyanı dəhşətə salan GÖRÜNTÜLƏR...

22.11.2024 | 21:58
Macarıstanın baş naziri Orban İsrailin baş naziri Netanyahunu həbs qərarından niyə müdafiə etdi?...

22.11.2024 | 21:12
25-də Gürcüstanda baş verəcəklər dünyanı narahat edir...

22.11.2024 | 20:58
BC Məhkəməsi Netanyahunu və Qallantı hansı cinayətlərə görə həbsə məhkum etdi...

22.11.2024 | 20:43
Dilimizin Monitorinq Mərkəzi niyə ləğv edildi... Prezidenti məcbur buraxan nüanslar...

22.11.2024 | 20:32
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

22.11.2024 | 20:28
Avroittifaq missiyası Ermənistanda müşkül problemə çevrildi - 1 ay qaldı...

22.11.2024 | 20:15
Dünyada pul var, ancaq müharibəyə xərclənir - COP29 çağırış edir...

22.11.2024 | 20:01
Ukrayna cəbhəsində hər iki tərəf nüvə müharibəsini sürətləndirir...

22.11.2024 | 19:46
Avropa Birliyi Türkmənistanla Transxəzər layihəsini canlandırır - səbəb...

22.11.2024 | 19:33
ABŞ və Çin COP29-da sərrast ittiham olundular...

22.11.2024 | 19:19
Ermənistan Hindistandan yeni hücum texnikası alır...

22.11.2024 | 19:05
"COP29 niyə maliyyə COP-u adlanır" sualı Bakıda cavablanacaq...

22.11.2024 | 18:47
Belçika parlamentindən Azərbaycana absurd tələb - “qoşunlarınızı Ermənistandan çıxarın!..”(?)

22.11.2024 | 18:34
Lüksemburq parlamenti Azərbaycana qarşı qətnamə çıxardı - növbəti qərəz...

22.11.2024 | 18:20
Azərbaycanda məktəblərin yarısı hələ yüksəksürətli internetə qoşulmayıb...

22.11.2024 | 18:10
"Həll olunmamış məsələlərə son düzəlişlər üçün iştirakçılarla işləməyə davam edəcəyik" – Yalçın Rəfiyev

22.11.2024 | 18:06
100-dən az şagirdə dərs keçən məktəblər hələ də böyük sayda mövcuddur...

22.11.2024 | 17:55
Ölkədə ilk dəfə tam marafon qaçış yarışı keçriləcək

22.11.2024 | 17:53
Ermənistan Azərbaycanla "Transsərhəd çaylar" əməkdaşlığında maraqlı deyil...

22.11.2024 | 17:50
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTO

22.11.2024 | 17:40
ABŞ Rusiyanın ən qorxduğu sanksiyanı da tətbiq etdi - "Qazprombank"...

22.11.2024 | 17:33
“Bakcell”in təşkilatçılığı ilə “Süni İntellektlə Dayanıqlılıq” mövzusunda panel müzakirəsi keçirilib - FOTO

22.11.2024 | 17:30
Konqresmen Pallone Bakıdan qaçdı və ABŞ da “tünd sirkə kimi partladı”... - VİDEO

22.11.2024 | 17:27
İranda Qaşqay türkləri güclə “lorlaşdırılır”...

22.11.2024 | 17:14
COP29 adətlərimizin və mədəniyyətimizin mühüm təbliğ arenasına çevrildi...

22.11.2024 | 17:06
Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyanın üzvlərinin dairəsi və səlahiyyət müddəti müəyyənləşdi

22.11.2024 | 17:00
Almaniyanın 3-cü Dünya Müharibəsi planı ortaya çıxdı - Rusiyaya qarşı 800 minlik NATO ordusu və 200 min hərbi texnika...

22.11.2024 | 16:48
COP29-da misilsiz maliyyə hədəfi - 100 milyarda qarşı 250 milyard təklif edildi...

22.11.2024 | 16:44
"Azərbaycan Cənubi Qafqazda dayanıqlı sülh üçün əlverişli şərait yaradıb" - Prezident

22.11.2024 | 16:40
Prezident İlham Əliyev Asiya Siyasi Partiyaları Beynəlxalq Konfransı 12-ci Baş Assambleyasının iştirakçılarına müraciət ünvanladı

22.11.2024 | 16:30
Dövlət Miqrasiya Xidmətinin vahid miqrasiya məlumat sistemi haqqında Əsasnamədə dəyişiklik edildi

22.11.2024 | 16:15
Fərid Əhmədova III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri ali xüsusi rütbəsi verildi

22.11.2024 | 16:10
“Lüksemburqun Deputatlar Palatasının qətnaməsi siyasi riyakarlığın növbəti nümunəsidir” - Vüqar Rəhimzadə

22.11.2024 | 16:07
Qazaxın azad edilən dörd kəndində sərhəd zastavaları tikiləcək

22.11.2024 | 15:50
Əhliman Əmiraslanov Milli Məclisdə vətəndaşları qəbul edib - FOTO

22.11.2024 | 15:49
"İqlim tədbirlərinin maliyyələşdirilməsi CO2 emissiyalarının azaldılması olmadan mümkün deyil"

22.11.2024 | 15:35
ABŞ Ukrayna və müttəfiqlərinə xəbərdarlıq etdi - Rusiya eksperimental silahlardan istifadə edə bilər...

22.11.2024 | 15:30
"Avropa nümayəndə heyəti iqlim maliyyələşdirilməsi üzrə intensiv danışıqları davam etdirir" – Berbok

22.11.2024 | 15:16
Putin üç ölkəni açıq hədələdi – onları vurmaq bizim haqqımızdır…

22.11.2024 | 15:03
“Nar”dan “Sərfəli cümə” təklifi – 50% endirimlə smartfon əldə et!

22.11.2024 | 14:47
Ukraynanın hökumət binaları Rusiya raketlərinin hədəfində - Radanın iclası ləğv edildi...

22.11.2024 | 14:31
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

22.11.2024 | 13:41
"Azərbaycan təcrübəsi gələcək beynəlxalq tədbirlər üçün nümunə ola bilər" - COP29 iştirakçıları...

22.11.2024 | 13:27
COP29-da İrəvandakı Azərbaycan mədəni irsinin dəyişdirilməsinə dair tədbir keçirildi

22.11.2024 | 13:04
Азербайджан лечит Армению профессионально и успешно - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.11.2024 | 12:48
Paşinyan Ermənistanda despot rejimə keçir

22.11.2024 | 12:37
Qazaxın azad olunan 4 kəndində müşahidə-nəzarət kameraları quraşdırılıb

22.11.2024 | 12:24
COP29 çərçivəsində Afrikada tətbiq olunan yaşıl təşəbbüslərə dair tədbir keçirilib

22.11.2024 | 12:07
Prezident İlham Əliyev İsrailin nəqliyyat və yol təhlükəsizliyi nazirini qəbul edib

22.11.2024 | 12:00
COP29-da danışıqlar qruplarının iştirakı ilə Qurultay olub

22.11.2024 | 11:52
General azad olunan ərazilərdə yeni yaradılan strukturları açıqladı

22.11.2024 | 11:43
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Milli İncəsənət Muzeyində təşkil olunan sərgiləri ziyarət ediblər - FOTO

22.11.2024 | 11:30
XIV tura bu gün "Kəpəz" - "Araz-Naxçıvan" matçı ilə start veriləcək

22.11.2024 | 11:15
"Azərbaycanlı tələbələrin şüarlarında ekstremizm faktları yoxdur" - Rusiya İstintaq Komitəsi

22.11.2024 | 11:05
"Bu tendensiyalar davam edərsə, iqlim dəyişikliyinə mənfi təsirlər daha da artacaq" - alman nazir

22.11.2024 | 11:03
Putin Qərbi vurmaqla hədələdi. İndi müharibənin şəkli necə dəyişəcək? - CANLI

22.11.2024 | 11:00
Bu gün Sabunçunun bəzi ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

22.11.2024 | 10:30
Bu Türkiyə klubunun borcu 10 milyardı keçib

22.11.2024 | 10:20
Təbriz sakini İrəvanda döyülüb

22.11.2024 | 10:15
Yol polisi küləkli hava ilə bağlı sürücülərə və piyadalara müraciət edib

22.11.2024 | 10:05
Gəncədə qadın bıçaqlanaraq öldürülüb

22.11.2024 | 10:00
Bakıda COP29-da finiş xəttinə çatmaq üçün bizə ciddi təkan lazımdır - Quterreşdən PAYLAŞIM

22.11.2024 | 09:30
Son 7 ildə 1636 sərhəd pozucusu, 1021 rejim pozucusu saxlanılıb - DSX

22.11.2024 | 09:24
Büdcədə neft gəlirlərimiz 750 milyon manat azalacaq - 2 ciddi səbəb...

22.11.2024 | 09:17
Qlobal iqtisadiyyatın yarısı təbiətdən asılıdır - Britaniyalı nazir

22.11.2024 | 09:05
Balakəndə 4 otaqlı ev yanıb

22.11.2024 | 09:00
"Papa ilə görüşdən sonra özümü xeyirxah hiss edirəm" - Paşinyanın arvadından paylaşım

22.11.2024 | 08:40
Alimlər nazirin "yüksək maaş" sözlərini necə qarşıladı?..

22.11.2024 | 08:30
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Heydər Əliyev Aeroportuna təcili eniş edib

21.11.2024 | 22:49
Putindən Kimə qəribə hədiyyə - 10 min əsgərə qarşılıq Şimali Koreyaya 70 heyvan göndərdi...

21.11.2024 | 22:19
Zaxarovaya mətbuat konfransında zəng gəldi - Ukraynaya raket hücumları ilə bağlı danışma... +VİDEO

21.11.2024 | 21:43
MM Lüksemburq parlamentinin ant-Azərbaycan qətnaməsini tutarlı arqumentlərlə alt-üst etdi

21.11.2024 | 21:19
Ermənilərin Azərbaycanda 30 illik “enerji cinayətləri”nin araşdırılması başladı...

21.11.2024 | 21:03
ABŞ Ukraynaya "mina qadağasını" da götürdü...

21.11.2024 | 20:44
Ermənilərin bu xəbəri də yalandır - Xankəndidə bircə "genosid abidəsi" də qala bilməz...

21.11.2024 | 20:29
COP29-da tarixi ilk yaşandı - su faktoru dünya gündəminə gətirildi...

21.11.2024 | 20:15
COP29-un uğurları Fransanı özündən çıxarır...

21.11.2024 | 20:06
Azərbaycan Milli Dirəniş Təşkilatının Strateji Sənədinin ikinci nəşri yayımlandı

21.11.2024 | 20:01
Aİ-95-lə əlaqəli baş verənlər Azərbaycanın iqlim siyasətinin tərkib hissəsidir...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930