KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycan Vahid Çin siyasətinə tam dəstək verir...

Image

Qarşılıqlı münasibətlərini uğurla inkişaf etdirən Azərbaycan və Çin daim bir-birinin ərazi bütövlüyü məsələsində də prinsipial mövqe nümayiş etdiriblər. Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpin prezident İlham Əliyevlə görüşləri zamanı bunu həmişə xüsusi olaraq vurğulayıb. Digər rəsmi səviyyələrdə təmaslar zamanı da Çin bu mövqeyini ifadə edib.

Azərbaycan da eyni yanaşma sərgiləyir. Məsələn, prezident İlham Əliyev Çinin “China Media Group” media korporasiyasına müsahibəsində bu xüsusda bildirib: “Biz Çinin ərazi bütövlüyünü, Vahid Çin və Çinin birləşməsi siyasətini hər zaman dəstəkləmişik və dəstəkləməkdə davam edirik. Bu siyasət tamamilə dəyişməz olaraq qalır və heç zaman da dəyişməyəcək. Birincisi, bu, onunla bağlıdır ki, Çin bizim üçün dost ölkədir. İkincisi, biz hər zaman beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini dəstəkləyirik. Beynəlxalq hüququ ayrılıqda tətbiq etmək olmaz. Beynəlxalq hüququ ayrılıqda tətbiq etmək istəyən ölkələr yalnız öz nüfuzunu itirəcəklər, çünki beynəlxalq hüquqda aydın şəkildə deyilir ki, ərazi bütövlüyü onun fundamental prinsipidir”.   Xalqların öz müqəddəratının təyin edilməsinin hər hansı ölkənin ərazi bütövlüyü ilə ziddiyyət təşkil etməli olmadığını diqqətə çatdıran prezident bildirib ki, bu, beynəlxalq hüququn fundamental prinsipidir. Xatırladaq ki, 1949-cu ildə vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra Tayvanın dövlətinin tərkib hissəsi olması tezisi Çinin əsas idarəetmə sənədlərində - Konstitusiyada, strateji planlar, hərbi doktrina və sairdə mövcuddur. Tayvan Çinin ölkənin cənub-şərqində yerləşən əyalətidir. Çinin ən böyük adası Tayvan və ona bitişik adalardan ibarətdir. Onun ümumi sahəsi təxminən 36 min kvadratkilometr, əhalisi 24 milyon nəfərdir. 1949-cu ildə Çində vətəndaş müharibəsinin sonunda Kuomintang kimi tanınan və məğlubiyyətə uğrayan millətçilər Tayvana qaçmalı oldular. Qalib kommunistlər materikdə qaldılar və Çin Xalq Respublikasını yaratdılar. Münaqişənin hər iki tərəfi bütün Çini təmsil etdiklərini bildirdilər. O vaxtdan bəri Çinin hakim Kommunist Partiyası Tayvanın rəsmi olaraq müstəqilliyini elan edəcəyi təqdirdə güc tətbiq edəcəyi ilə hədələyir. Lakin son illərdə Çin hakimiyyəti bu münaqişənin daha yumşaq diplomatik həllini axtarır. Əvvəlcə kommunist Çindən qaçan Tayvanı ABŞ da daxil olmaqla bir çox ölkə tanıdı. Lakin 1970-ci illərin əvvəllərində Çin və ABŞ diplomatik münasibətləri inkişaf etdirmək üçün qarşılıqlı ehtiyac hiss etdilər. Sonra ABŞ və digər ölkələr Pekini razı salmaq üçün Taypeylə əlaqələri kəsdilər. Lakin onların bir çoxu ticarət nümayəndəlikləri və mədəniyyət müəssisələri vasitəsilə Tayvan adası ilə əlaqələr saxlayır. Bundan əlavə, ABŞ Tayvanın ən mühüm təhlükəsizlik müttəfiqi olaraq qalır. İllərlə istiləşən münasibətlərdən sonra ABŞ 1979-cu ildə prezident Cimmi Karterin dövründə Pekinlə rəsmi diplomatik əlaqələr qurdu. Nəticədə ABŞ Tayvanla rəsmi münasibətləri kəsməli və Taypeydəki səfirliyini bağlamalı oldu. Lakin eyni 1979-cu ildə Birləşmiş Ştatlar adaya dəstəyi təmin edən Tayvan Münasibətləri Aktını qəbul etdi. Bu qanunun əsas məqamı Vaşinqtonun Tayvana özünü müdafiə etməkdə kömək etmək öhdəliyinə sadiq olması idi.   Buna görə də ABŞ adaya silah tədarükünü davam etdirir. Birləşmiş Ştatlar həmçinin Çin və Tayvan arasındakı fikir ayrılıqlarının sülh yolu ilə həllində təkid edir və tərəfləri konstruktiv dialoqa çağırır.

Aydındır ki, Pekin Tayvanı diplomatik təcrid vəziyyətinə salan Vahid Çin Siyasətindən mümkün qədər çox faydalanmağa çalışır. Həm BMT, həm də dünyanın əksər ölkələri Tayvanı müstəqil dövlət kimi tanımır. O, yalnız Olimpiada kimi beynəlxalq yarışlarda və ya ÜTT kimi təşkilatlarda öz adı ilə iştirak edir. Belə təcrid vəziyyətindəTayvan xarici dünya ilə bütün əlaqələrini itirməyib. Ada qonşuları ilə iqtisadi və mədəni əlaqələr saxlayır və Birləşmiş Ştatlarla uzunmüddətli münasibətlərindən öz xeyrinə istifadə edir. Birləşmiş Ştatlar, şübhəsiz ki, ən böyük xarici kreditoru və əsas ticarət tərəfdaşı olan Çinlə rəsmi əlaqələrə malik olmaqdan faydalanır, eyni zamanda Tayvanla sıx əlaqələri sakitcə davam etdirir. Amma Azərbaycan bu məsələdə konkret mövqe sərgiləyir. Azərbaycan bəyan edir ki, ölkənin milli birliyini və ərazi bütövlüyünü müdafiə etmək hər bir suveren dövlətin müqəddəs hüququdur, bu, beynəlxalq hüququn əsas prinsipidir. BMT Nizamnaməsi açıq şəkildə göstərir ki, qurumun  hər hansı üzvünün və ya hər hansı dövlətin ərazi bütövlüyünə, siyasi müstəqilliyinə qəsd etməyə icazə verilmir. Çoxsaylı tarixi qeydlər və sənədlər Tayvanın Çin materikindən olan köçkünlər tərəfindən ilkin məskunlaşmasını sənədləşdirir. Beynəlxalq ictimaiyyət Tayvanın Çinə məxsus olduğunu qəbul edir. Çin hökumətinin Tayvan problemini həll etmək üçün əsas siyasəti “dinc birləşmə və bir dövlət, iki sistem”dir. Bu yanaşmaya görə, materikdə sosializm və Tayvanda kapitalizm, hər biri digərini qəbul edərək uzun müddət birlikdə yaşayacaq və inkişaf edəcək. Bu mülahizə əsasən Tayvanın hazırkı vəziyyətini nəzərə almağa əsaslanır. Bu, Çinin birləşməsindən sonra onun dövlət strukturunun mühüm təşəbbüsü və əsas özəlliyi olacaq. Boğazlararası birləşmə tamamlandıqdan sonra Tayvanda mövcud sosial-iqtisadi sistem, həyat tərzi, xarici ölkələrlə iqtisadi və mədəni əlaqələr dəyişməyəcək. Xüsusi mülkiyyət, yaşayış binaları, torpaq, müəssisə mülkiyyəti, qanuni vərəsəlik hüquqları, əcnəbilərin investisiyaları və sair istisnasız olaraq qanunla qorunacaq. Ölkənin birləşməsindən sonra Tayvan Çinin digər əyalət və rayonlarından fərqli olaraq yüksək dərəcədə özünüidarəetmə hüququndan istifadə edəcək xüsusi inzibati rayona çevriləcək. O, inzibati, qanunvericilik və müstəqil məhkəmə səlahiyyətlərinə, yekun məhkəmə qərarını vermək hüququna malik olacaq. O, partiya, inzibati, hərbi, iqtisadi və maliyyə işlərini müstəqil şəkildə idarə edəcək, həmçinin xarici dövlətlərlə ticarət, mədəni müqavilələr və xarici əlaqələr üzrə digər razılaşmalar imzalamaq hüququna malik olacaq. Onu da qeyd edək ki, Tayvan problemi müstəsna olaraq Çinin daxili məsələsidir. 

Nahid SALAYEV







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

SON XƏBƏRLƏR

14.11.2024 | 11:20
Trampın xanımı Ağ Evdə yaşamaq istəmir - səbəbini özü açıqladı..

14.11.2024 | 11:10
Naxçıvanda yol polisi sürücülərə və piyadalara müraciət etdi

14.11.2024 | 11:04
Ronaldinyo AFFA prezidenti ilə görüşüb

14.11.2024 | 11:00
Prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasının Prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNƏCƏK

14.11.2024 | 10:26
Bakının bu ərazilərində qaz olmayacaq -ƏHALİYƏ XƏBƏRDARLIQ

14.11.2024 | 10:20
Göyçayda bədbəxt hadisə - çoban kanalda bataraq öldü

14.11.2024 | 10:14
Prezident İlham Əliyev Banqladeş Müvəqqəti Hökumətinin Baş müşaviri ilə görüşüb - YENİLƏNƏCƏK

14.11.2024 | 10:11
Sokratdan Qulu Məhərrəmliyə qədər

14.11.2024 | 10:10
Sabunçuda yük avtomobilinin vurduğu piyada 5 gün sonra xəstəxanada ölüb...

14.11.2024 | 10:05
Türk Dövlətləri Təşkilatı üzrə “Nazirlər Bəyannaməsi” imzalanıb

14.11.2024 | 10:00
Almaniya Kansleri pul barədə danışdı, gülüş obyektinə çevrildi...

14.11.2024 | 09:40
Bakıda “Yaşıl Qabaqcıl İdarəetmə üzrə Nazirlər Forumu” keçirilir

14.11.2024 | 09:30
Misirdə dəhşətli yol qəzası olub, 13 nəfər ölüb

14.11.2024 | 09:20
Fatih Terim Bakıya gəlir

14.11.2024 | 09:10
Donald Tramp bu senatoru Dövlət katibi təyin edəcək

14.11.2024 | 09:05
Dünya mediası COP29 barədə yazır

14.11.2024 | 09:00
Bu, Azərbaycan üçün həyəcanverici andır - Metyu Brayza

13.11.2024 | 23:25
Avropanın məşhur klubları “Qarabağ”ın dəvəti ilə Bakıya gəlir...

13.11.2024 | 22:49
AKAF COP 29 ilə əlaqədar avarçəkmə yürüşü təşkil edəcək

13.11.2024 | 22:38
Rusiya 50 minlik ordu ilə Kursk əməliyyatına başlayır - Trampın andiçməsinə qədər…

13.11.2024 | 22:00
Polşa Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya ilə hərbi münaqişə təhlükəsi var…

13.11.2024 | 19:56
Dünya liderləri Azərbaycanın COP29-a hazırlığını yüksək qiymətləndirdi

13.11.2024 | 19:25
"İqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə hərtərəfli yanaşma olmadan hədəfə nail ola bilmərik" - UNFCCC-in icraçı katibi

13.11.2024 | 19:05
COP29-da Energetika Nazirliyi ilə BAEA arasında memorandum imzalandı

13.11.2024 | 18:58
"Kiçik ada dövlətlərinə yaranmasında heç bir rol oynamadıqları böhranın öhdəsindən gəlmək üçün dəstək göstərilməlidir" - Quterreş

13.11.2024 | 18:55
Prezident İlham Əliyev BVF-nin sərəncamçı direktoru ilə görüşdü - FOTO

13.11.2024 | 18:42
Erməni nazir oğlanlarını hərbi xidmətdən yayındıran məmurları cəzalandırmağı tələb etdi

13.11.2024 | 18:35
Prezident İlham Əliyev Yunanıstanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 18:34
Orta Dəhlizin Yaşıl Transformasiyasına dair Əməkdaşlıq Bəyannaməsi imzalanıb

13.11.2024 | 17:53
Prezident İlham Əliyev Çinin Baş nazirinin müavini ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 17:46
COP29-un icraçı direktoru enerji keçidini sürətləndirmək üçün yeni investisiyalara çağırdı

13.11.2024 | 17:44
Samir Nuriyev Tokio qubernatoru ilə görüşdü - FOTO

13.11.2024 | 17:26
Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:23
Bakıda ada ölkələrinin üzləşdikləri iqlim problemlərindən danışıldı

13.11.2024 | 17:15
Prezident İlham Əliyev Mixail Mişustinlə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:12
Prezident İlham Əliyev İranın vitse-prezidenti ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:10
Prezident İlham Əliyev Qabonun vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:00
Tramp senator Marko Rubionu dövlət katibi postuna gətirir…

13.11.2024 | 16:50
"Kiçik ada dövlətlərinin iqlim dəyişikliyi səbəbindən üzləşdiyi böyük çətinliklər ön plana çıxarılmalıdır" - Samoalı nazir

13.11.2024 | 16:30
Prezident İlham Əliyev Ruanda Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 16:28
Baydenin müşaviri Bakıda dünya ölkələrinə çağırış etdi

13.11.2024 | 16:15
Məşhur sabiq futbolçu Ronaldinyo COP29-da pavilyonları ziyarət etdi

13.11.2024 | 16:07
Qrenada dünya ictimaiyyətini Azərbaycanın təşəbbüsünə qoşulmağa çağırdı

13.11.2024 | 16:02
"Bütün Avropa COP29-da təmsil olunur" - Lixtenşteynin Baş naziri

13.11.2024 | 15:55
"Azərbaycan COP29 kimi böyük və vacib bir tədbirin öhdəsindən gəlib" - CEO iqlim liderləri alyansının həmsədri

13.11.2024 | 15:43
BTQ müstəmləkəçi güclərin vurduğu ekoloji ziyana dair beynəlxalq konfrans keçirdi

13.11.2024 | 15:40
Prezident İlham Əliyev Şahbaz Şəriflə görüşdü - FOTO

13.11.2024 | 15:40
Şahbaz Şərif Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi...

13.11.2024 | 15:31
"COP29-un inklüziv inkişafa aparan iddialı razılaşma yaradacağına ümidvaram" - Papa Fransisk

13.11.2024 | 15:26
Bakıda bəzi marşrutların fəaliyyəti bərpa edilir

13.11.2024 | 15:10
"Azərbaycan və Ermənistan gələn ay sülh sazişinin mətninin müzakirəsinə davam edəcəklər" - Hikmət Hacıyev

13.11.2024 | 15:07
COP29 çərçivəsində “İqlim ədaləti və bərabərlik” mövzusunda seminar keçirildi

13.11.2024 | 14:55
Prezident İlham Əliyev Konqo Prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 14:50
"İqlim fəaliyyəti üçün su təşəbbüsü elan ediləcək" - Muxtar Babayev

13.11.2024 | 14:47
Prezident İlham Əliyev Toqo Prezidenti ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 14:45
BMT Baş katibi inkişaf etmiş ölkələri iqlim böhranına görə tənqid etdi - ədalətsizliyə son qoyulmalıdır

13.11.2024 | 14:25
Gürcüstanın Baş naziri COP29-da maliyyə öhdəliklərinin artırılmasına çağırdı

13.11.2024 | 14:14
Prezident İlham Əliyev və Rumen Radevin iştirakı ilə “SOCAR və “Asarel Energy” arasında Birgə İnkişaf Sazişi” imzalandı - FOTO

13.11.2024 | 13:50
COP29 çərçivəsində urbanizasiya və şəhərlərdə iqlim dəyişikliyi problemləri müzakirə olundu

13.11.2024 | 13:41
Prezident İlham Əliyev Fransanın dənizaşırı ərazilərdə törətdiyi cinayətlərdən danışdı

13.11.2024 | 13:29
İlham Əliyev: "Azərbaycan kiçik ada dövlətlərinə dəstəyini gələcəkdə də davam etdirəcək"

13.11.2024 | 13:25
XİN-dən ABŞ-Azərbaycan əlaqələri ilə bağlı açıqlama...

13.11.2024 | 13:15
"Bu gün Fransanın və Niderlandın dənizaşırı əraziləri çox ciddi çətinliklərlə üzləşir" - Prezident

13.11.2024 | 13:08
"COP29-u iqlim maliyyəsində dönüş nöqtəsi kimi görürük" - Türkiyəli nazir

13.11.2024 | 13:01
Prezident İlham Əliyev: "Kiçik ada ölkələrinin üzləşdiyi problemlərin aradan qaldırılması Azərbaycanın COP29-da göstərdiyi səylərin mərkəzindədir"

13.11.2024 | 12:55
"Azərbaycan kiçik ada dövlətlərinə sarsılmaz dəstəyini göstərir" - Prezident

13.11.2024 | 12:50
"Geri addım atmayacağıq və 1.5 hədəfinə çatmaq üçün çalışacağıq" - Braziliyalı nazir

13.11.2024 | 12:42
Prezident müstəmləkə keçmişi olan ölkələri kiçik ada dövlətlərinə yardım etməyə çağırdı

13.11.2024 | 12:40
Prezident İlham Əliyev AYİB-in prezidenti ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 12:14
MEDİA Agentliyi ilə Albaniya Media və İnformasiya Agentliyi arasında memorandum imzalandı - FOTO

13.11.2024 | 11:53
Prezident İlham Əliyevin və Şavkat Mirziyoyevin iştirakı ilə Xankəndidə tikiş fabrikinin videobağlantı vasitəsi ilə açılışı oldu - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 11:24
Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan prezidentlərinin üçtərəfli görüşü olub - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 11:05
Rusiya qazını qadağan edənlərin hamısı Moskvada növbəyə duracaq - Vuçiçdən açıqlama

13.11.2024 | 11:00
İsti qəbul və yaşı logistikaya görə təşəkkür edirəm - COP26-nın Prezidentindən paylaşım

13.11.2024 | 10:30
"Real" bu 2 futbolçuya "elçi düşüb"

13.11.2024 | 10:20
Braziliyanın vitse-prezidenti: COP29 sammiti yüksək səviyyədə təşkil olunub

13.11.2024 | 10:15
Şərqdən gələn pilotsuz uçuş aparatı ələ keçirilib - İsraildən AÇIQLAMA

13.11.2024 | 10:05
Britaniyalı nazirlərdən COP29 paylaşımı

13.11.2024 | 10:00
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Azərbaycanın Ermənistana qarşı davam edən beynəlxalq hüquqi iddiaları üzrə qərar qəbul edib

13.11.2024 | 09:31
"COP29-da Afrikanın 15 ölkəsinin rəhbərləri dünyaya yeni ideyalar təqdim edəcək" - Konqo Prezidentindən AÇIQLAMA

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930