Nikahlar azalır, boşanma artır...
Aytəkin Kamranqızı: “Boşanmanın kütləviləşməsi, adi hal alması və cüzi səbəblərdən ailələrin dağılması artıq bir siqnaldır”
İnsanlar ailə qurarkən bir ömür boyu bir-birini sevəcəklərinə, bir-birinə dəstək olacaqlarına inansalar da, zaman keçdikdə bir çox səbəblərdən izdivaclar boşanma ilə nəticələnir. Danılmaz faktdır ki, son illər ölkəmizdə boşanan cütlüklərin sayı artır.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, Azərbaycanda nikahların sayı azalıb, boşanmalar artıb. Ədliyyə Nazirliyinin rayon (şəhər) qeydiyyat şöbələri tərəfindən 2024-cü ilin yanvar-fevral aylarında 6739 nikah və 3456 boşanma halları qeydə alınıb.
Qeyd edilib ki, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 1000 nəfərinə nikahların sayı azalaraq 4,6-dan 4,0-a düşüb, boşanmaların sayı isə 1,8-dən 2,1-ə qədər artıb.
Açıqlanan statistik rəqəmlərdən də bəlli olur ki, boşananların sayı günü-gündən artır. Bu isə ictimaiyyət arasında narahatlığa səbəb olur.
“Bu gün yaşı 40-dan çox olan çoxlu sayda bəylər var ki, evsizliyə görə ailə qurmayıb”
Sosioloq Aytəkin Kamranqızı “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, nikahların pozulması səbəbləri sırasında ilk yerdə xasiyyətlərin uyğun gəlməməsi durur. Ailə üzvləri arasında ünsiyyət çətinliyi, sosial-psixoloji mühitin gərgin olması ailələrin təməlinin zəifləməsinə və nəticədə dağılmasına gətirib çıxarır. Bu isə nikahdan əvvəl tibbi müayinə ilə yanaşı, ailə quracaq gənclərin müvafiq psixoloji uyğunluğunun yoxlanılması məsələsini aktuallaşdırır: “Boşanmanın kütləviləşməsi, adi hal alması və cüzi səbəblərdən ailələrin dağılması artıq bir siqnaldır. İnsan müsbət və ya mənfi olmasından asılı olmayaraq, eyni düşüncədən və davranışdan bezir. Düşüncə inkişaf etdikcə, tələblər artır, quruluşlar dəyişir, həyat tərzi yenilənir. Bu gün hər bir cəmiyyətdə sərhədsiz informasiya mənbəyinə çevrilən internet var. İnsanlar buradan oxuduqları əsasında yeni məlumatlar toplayır, yeni həyat tərzi arzu edirlər. Gender məsələsi bugünkü dünya gündəminin əsas mövzularından biridir. Azərbaycanlı ailəsinin maddi dayağı kişi, mənəvi dayağı qadındır”.
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, boşanmaya səbəb olan amillərdən biri də xəyanətdir: “Xəyanət problemdir. Bu da həm bioloji instinktlərimizə, həm də sosial quruluşa zidd davranış olduğu üçün ona problem adı vermişik. Onu da deyim ki, bu gün boşanmaların olmasının ən böyük səbəbi düşünülməmiş evliliklərdir. Yəni mən evləndim göstərişi ilə olan evliliklərdir. Ailələr sanki övladlarını ərə verməklə öz öhdəliklərini bitmiş bilirlər. Sanki şüuraltı bu məsuliyyətdən canlarını qurtarırlar. Buna görə də müəyyən qədər övladlarına icazə verirlər ki, bu qədər rahat evliliyə getsinlər. O da məlumdur ki, cəmiyyətimizdə artıq avropalaşma və “nə olsun” fikri ilə yaşayanlar var. Mən demirəm boşanmalar pisdir. Boşanmaların nə tərəfdarıyam, nə də ona qarşıyam. Boşanmaq insan həyatının dəyişməsi deməkdir. Amma bu da evliliyin səbəbinə baxır. 2 ilin, 3-6 ayın səbəbsiz boşanmaları, təbii ki, məntiqsiz evliliyin nəticəsidir”.
A.Kamranqızı onu da əlavə etdi ki, ailədaxili problemlər olsa da, heç bir tərəf problemin həlli yolunu axtarmır, əksinə, çıxış yolunu boşanmada görür: “Ailədə problem var, amma heç kəs onu həll etməyə çalışmır. Ər-arvad aralarında konflikt olduğu üçün münaqişəni həll etmək qabiliyyətində deyillər. Avropa ölkələrində xüsusi ailə psixoloqları var ki, onlar tərəfləri dinlədikdən sonra psixoloji baxımdan yardım edirlər. Bir tərəfdən ağsaqqallar institutu, digər tərəfdən ailə psixoloqlarının olmaması boşanmaların qarşısının alınmasına sədd çəkir. Beləliklə, tərəflər boşanmaq qərarına gəlirlər. Bu səbəbdən də boşanmaların sayı artır".
Nikahların sayının azalmasına gəlincə, sosioloq bildirdi ki, son illər bəy və xanımlar evlilik haqqında düşünmür: “Azərbaycanda kişilərin ölkəni tərk etməsi ilə əlaqədar evlilik yaşına çatmış qızların ailə qurmaq şansları azalır, milli demoqrafik problemlərımız artır. Nəticədə təbii artımın aşağı düşməsi millətin qocalmasına, gənc nəslin azalmasına səbəb olur. Bu gün yaşı 40-dan çox olan çoxlu sayda bəylər var ki, evsizliyə görə ailə qurmayıb. Gənclərə dəstək olunmalıdır. Yoxsa cəmiyyət məhv olacaq”.
Günel CƏLİLOVA
