KÖHNƏ VERSİYA            

Azərbaycanın Orta Şərqdə mühüm gücə çevrilmək şansı açılır...

Image

Bu gün Cənubi Qafqazda əsas söz sahibi qismində Azərbaycan çıxış edir və bu, İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verir. Azərbaycanın regionda əsas söz sahibi olması həm də qardaş Türkiyənin burada güclü mövqe sahibi olması deməkdir. 

Indi bütün xarici oyunçular, o cümlədən Qərb Azərbaycan-Türkiyə tandeminin regionda siyasəti ilə mütləq mənada hesablaşmağa məcburdurlar.

Ölkələrimizin hazırda Orta Asiyada da getdikcə əsas həlledici  qüvvələrdən biri olduğu diqqətdən yayınmır. Suriya hadisələrindən sonda isə Azərbaycan-Türkiyə tandeminin Yaxın Şərq coğrafiyasında da əhəmiyyətli dərəcədə güclənəcəyi qaçılmaz hesab olunur. Xüsusən də Azərbaycanın Türkiyə vasitəsilə Suriyada, Yaxın Şərqdə güclənməsi qaçılmaz sayılır. Bəşər əl-Əsəd hökumətinin Ankaradan dəstək alan qruplar qarşısında çökməsi Türkiyəni Suriyada dominant xarici qüvvəyə çevirdi. Qərb, eləcə də İranla Rusiya isə bu ölkədəki mövqelərini itirdi. Məsələ ilə bağlı “Radio Free Europe”in eksperti Kian Şərifi qey edir ki, Türkiyə və İran illərlə Cənubi Qafqazda nüfuz dairələri uğrunda bir-biri ilə rəqabət aparıb və indi bu rəqabət Suriyayadək genişlənib. Vaşinqtonda yerləşən Demokratiyaların Müdafiəsi Fondunun İran üzrə təhlilçisi Behnam Taleblu isə bildirir: “Əsəd rejiminin çöküşündən öncə İran İslam Respublikasının Türkiyənin Suriyada istər iqtisadi, istər siyasi, istərsə hərbi məcrada təsirləri ilə bağlı ciddi qorxusu olub. Ancaq İranın bölgədə, bir dövlət olaraq, tək müttəfiqinin itirilməsi ilə bu qorxu həndəsi silsilə ilə artacaq”. Bununla yanaşı, ekspertlər deyirlər ki, Türkiyənin Suriyada nüfuzunun İranın maraqları bahasına artması hələ bunun iki ölkə arasındakı münasibətlərə ciddi təsir edəcəyi demək deyil. Hələ 2011-ci ildə - Suriyadakı vətəndaş müharibəsi yeni başlayanda İranla Rusiya Əsədi, Türkiyə isə onun hakimiyyətinə qarşı çıxan üsyançı qrupları dəstəkləyirdi. İrana Əsədin hakimiyyətdə qalması lazım idi, axı bu halda bölgədəki uzantı və tərəfdaşlarına, özəlliklə Livandakı “Hizbullah” qrupuna maliyyə və silah ötürmək üçün Suriya ərazisindən yararlana bilirdi. Rusiyaya gəlincə, Əsədin hakimiyyətdə olması Moskvanın Hmeymim hava bazasını və Tartusdakı hərbi bazanı əlində saxlaya bilməsi demək idi. Bu iki baza ona Yaxın Şərq, Şimali Afrika və Aralıq dənizinə daha asan çıxış imkanı verirdi. Ankara Suriyadakı hökumətin onun bölgəyə dair baxış və siyasətinə uyğun olmasını istəyirdi. Bu, özəlliklə Suriyanın şimalındakı kürd qruplarının qarşısının alınması məsələsinə aiddir. Demokratik Birlik Partiyası (PYD) da daxil, kürd partiyalarının koalisiyası Şimali və Şərqi Suriya "Muxtar Administrasiyasına" rəhbərlik edir. PYD-nin silahlı qanadı olan Xalq Özünümüdafiə Dəstələri (YPG) ABŞ-ın dəstəklədiyi Suriya Demokratik Qüvvələrinə başçılıq edir. Almaniya Beynəlxalq Güvənlik Məsələləri İnstitutunun Türkiyə üzrə eksperti Darya İsaçenko qeyd edir:   “Türkiyənin Suriyada üç əsas narahatlığı vardı: YPG/PYD-yə qarşı vuruşmaq, suriyalı qaçqınların Suriyaya qayıdışına imkan yaratmaq və Türkiyəyə daha çox qaçqın axınının önünü kəsmək”. 

İsaçenko deyir ki, dekabrın 8-də Əsəd hakimiyyətinin devrilməsi Türkiyəyə qaçqın axınının qarşısını alsa da, narahatlıqlardan ilk ikisi qalmaqdadır. Suriyanı indi, faktiki olaraq, ABŞ-nin terrorçu təşkilat saydığı “Heyət Tahrir əş-Şam” və müttəfiqləri yönəldir. Bu müttəfiqlərin də bir qismi İranın rəqibi olan Türkiyəyə bağlıdır. İsaçenko qedy edir ki, Ankara Dəməşqdəki yeni hökumətlə nüfuzunu n artması və İranın Suriyadakı mövqeyinin zəifləməsi İran, Rusiya və Türkiyənin nüfuz dairəsi uğrunda rəqabət apardığı Cənubi Qafqazda da olayların gedişinə təsir göstərə bilər. Bunlar fonunda ABŞ-nin kürdlərin rəhbərlik etdiyi Suriya Demokratik Qüvvələrinə  dəstəyi son illərdə bir neçə amilin təsiri ilə zəifləyib. Bu amillər arasında 2018 və 2019-cu illərdə ABŞ qoşunlarının əksər hissəsinin bölgədən çıxarılması və Vaşinqtonun NATO müttəfiqi olan Türkiyənin basqısı da var. Ekspertlər deyirlər ki, 2019-cu ildə Suriyanın şimalında kürd qüvvələrinə qarşı hücum təşkil edən Ankara hazırda kürd terrorçuları  daha da sıxışdırmaq üçün güclü üstünlüyə sahibdir. Əsədin devrilişindən bəri Ankaranın dəstəklədiyi üsyançı qruplar kürd qüvvələri ilə toqquşaraq Türkiyə sərhədi yaxınlığında yerləşən və daha öncə kürdlərin nəzarətində olan Münbiç və Tel - refat şəhərlərini ələ keçiriblər. İraqın Kürdüstan bölgəsində yaşayan, Suriya kürdləri haqqında kitabların həmmüəllifi olan təhlilçi Vladimir van Vilqenburq məsələ ilə bağlı bildirir: “Dəməşqdəki yeni hökumət, böyük ehtimalla, Türkiyə ilə münasibətlərini Suriya Demokratik Qüvvələrindən üstün tutacaq. “Heyət Tahrir əş-Şam” ilə razılığa gəlməzlərsə, kürdlərin durumu ağır olacaq. Qurumun lideri, daha öncə döyüşçü adı ilə Əbu Məhəmməd əl-Colani kimi tanınan Əhməd əl-Şaraa Suriyadakı bütün silahlı qrupları bir bayraq altında birləşdirmək istəyir. Ancaq Suriya Demokratik Qüvvələrinin bu birliyə qoşulması, faktiki olaraq, Suriyadakı kürd muxtariyyətinə son qoya bilər”. Beləliklə, Ankara Suriyada daha güclü mövqe əldə edir. Bu, həm də Azərbaycanın maraqlarına cavab verir. Çünki Azərbaycan sayəsində Yürkiyə Cənubi Qafqazda necə güclənirsə, eyni şey əks formada Suriyada da baş veir. Azərbaycan Türkiyə vasitəsilə Suriyada da güclü mövqe sahibinə çevrilir.

Nahid SALAYEV







VİDEO

İsrail Şama doğru irəliləyir - Ankara və Təl-Əviv döyüşə bilər... - VİDEO

Naxçıvan dəmiryolu ilə bağlı Rusiyadan sensasiyalı bəyanat... - VİDEO

Suriyanın indiki qəhrəmanı Colaninin əmisi Hafiz Əsədin daxili işlər naziri, Bəşərin isə... - VİDEO

Beynəlxalq təşkilatların Azərbaycana münasibəti bu amillə müəyyənləşir...

Azərbaycanda atom stansiyası - Prezident nə "hə", nə "yox" dedi, lakin...

Qarabağ üçün bir daha cənab Prezidentə təşəkkürlər!..

SON XƏBƏRLƏR

24.12.2024 | 00:05
Mehriban Əliyeva Prezident İlham Əliyevin doğum günü münasibətilə paylaşım edib - FOTO

23.12.2024 | 22:17
QAİ ABŞ administrasiyasına çağırış etdi - heç olmasa, son günlərinizdə bundan çəkinin...

23.12.2024 | 21:30
Ceyhun Bayramov Serbiyada Ümummilli Lider Heydər Əliyevin abidəsini ziyarət etdi - FOTO

23.12.2024 | 21:27
ATF-in vitse-prezidenti çempionat qabağı müəllim və məşqçilərlə görüşüb

23.12.2024 | 21:24
Veysəloğlu 30 illik yubileyini və Yeni il tədbirini keçirdi

23.12.2024 | 21:14
Azərbaycanın Orta Şərqdə mühüm gücə çevrilmək şansı açılır...

23.12.2024 | 20:59
Ermənistan “qədim sivilizasiyaların” adı ilə “Arsax oyunu” oynayır... UNESCO-ya müraciət...

23.12.2024 | 20:44
Çoxvektorluluq, məntiqilik, sistemlilik, balans - xarici siyasətin hamıya görünən tərəfləri...

23.12.2024 | 20:29
"Şamdan sonra Türkiyə İrəvana girəcək" - erməni-rus mediası yeni hədəf tapıb...

23.12.2024 | 20:15
XİN-dən ABŞ səfirliyinə cavab - "...media azadlığına dözümsüzlüyü heyrət doğurur"

23.12.2024 | 20:11
İordaniya Kralı Prezident İlham Əliyevə məktub göndərdi

23.12.2024 | 20:04
Azərbaycanın Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi üzrə yeni tarixi saziş imzalandı...

23.12.2024 | 20:03
Prezident İlham Əliyevə doğum günü münasibətilə təbriklər gəlməkdə davam edir

23.12.2024 | 19:51
İsxak Hersoq Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu göndərib

23.12.2024 | 19:48
Qlobal iqtisadi böhranın ardınca Azərbaycanda möhkəm maliyyə sabitliyi - möcüzənin sirri...

23.12.2024 | 19:35
Beynəlxalq təşkilatların Azərbaycana münasibəti bu amillə müəyyənləşir...

23.12.2024 | 19:21
İlham Əliyevin bəyanatından sonra Simonyan Dehliyə getdi - təsadüf?

23.12.2024 | 19:17
Uşaq bağçalarına saxta vakansiya elanları verib pul yığırdı- tutuldu...

23.12.2024 | 19:14
Orban Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 19:10
Azərbaycanda yeni beşillik plan qəbul olunacaq - regionlar inkişaf etdikcə rifah yüksəlir...

23.12.2024 | 18:57
Bölgələrimizdə həkim çatışmazlığı problemi dərinləşir....

23.12.2024 | 18:55
TDT Baş katibi Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 18:43
Azərbaycanın ixracı azalıb, idxal artıb - nə qədər itirmişik?..

23.12.2024 | 18:33
Emoməli Rəhmon Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 18:30
Azərbaycanda atom stansiyası - Prezident nə "hə", nə "yox" dedi, lakin...

23.12.2024 | 18:20
Nursultan Nazarbayev Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 18:17
Ermənistanda “neqodnıları” da orduya çağırmağa qərar verdilər...

23.12.2024 | 18:04
Zelenski Avropa liderləri qarşısında Azərbaycana pislik etdi - “qaz yanlışı” ilə...

23.12.2024 | 17:51
Qeyri-filiz faydalı qazıntı yataqlarından istifadə sahəsində idarəetmə təkmilləşdirilir

23.12.2024 | 17:48
2 gün sonra Ukrayna bu dövlətlərin qazını kəsəcək - gözlər Bakıda...

23.12.2024 | 17:45
Tokayev Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 17:35
Bakı-İrəvan anlaşmasında Bayden hökumətinin səyləri iflasa uğradı - Patel çətinliyə düşdü...

23.12.2024 | 17:31
Sadır Japarov Prezident İlham Əliyevə məktub göndərdi

23.12.2024 | 17:27
“Yada düşdü” jurnalının növbəti sayı işıq üzü görüb

23.12.2024 | 17:23
TƏBİB-in 2024-cü ilin yekunlarına və 2025-ci ilin planlarına dair mətbuat konfransı keçirilib

23.12.2024 | 17:22
Qafqazın inkişafı yunan güzgüsündə - Rusiyanın adı yox, Zəngəzur dəhlizi yox...

23.12.2024 | 17:19
Xorvatiya Prezidenti Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanladı

23.12.2024 | 17:15
“Prezident İlham Əliyevin Liderliyi ilə ölkəmiz dünyada söz sahibi olan dövlətə çevrilib” - Vüqar Rəhimzadə

23.12.2024 | 17:15
Putin Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 17:15
“Mirzə İbrahimovun irsinin qorunması və təbliği”

23.12.2024 | 17:05
Kiyev Rusiya qazının Ukrayna üzərindən Avropaya nəqlini dayandırır - tarix də açıqlandı...

23.12.2024 | 17:02
Şavkat Mirziyoyev Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 16:52
Azərbaycanda minimum aylıq əməkhaqqı artdı - 400 manat...

23.12.2024 | 16:48
Biznesin İnkişafı Fondunun Nizamnaməsi və vəsaitindən istifadə Qaydası təsdiqləndi

23.12.2024 | 16:47
Moldova separatçı Dnestryanıda hərbi əməliyyata hazırlaşır - Rusiya kəşfiyyatından iddia...

23.12.2024 | 16:45
Prezident İlham Əliyev Biznesin İnkişafı Fondunun Nizamnaməsini təsdiq edib

23.12.2024 | 16:44
İrakli Kobaxidze Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 16:43
TÜRKSOY-un Baş katibi Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu göndərdi

23.12.2024 | 16:35
Rusiya ordusu Ukraynada daha bir bölgəni ələ keçirdi

23.12.2024 | 16:30
“Misli”nin dəstəyi ilə keçirilən Peşəkar İntellekt Liqasının 2024-cü il mövsümü yekunlaşıb - FOTO

23.12.2024 | 16:23
Hikmət Hacıyev Pakistan səfirini qəbul etdi

23.12.2024 | 16:22
Lənkəranın illərlə bərbad qalan yolları...

23.12.2024 | 16:17
Miqrasiya Xidməti Rusiyaya gedən azərbaycanlılara müraciət etdi

23.12.2024 | 16:17
Ceyhun Bayramov Serbiya Prezidenti Vuçiçlə görüşdü

23.12.2024 | 15:53
Zakir Həsənov Türkiyənin Quru Qoşunları komandanı ilə görüşdü - FOTO/VİDEO

23.12.2024 | 15:48
Rövşən Rzayev Saatlıda vətəndaşları qəbul edib

23.12.2024 | 15:38
“Nar”ın rouminq paketləri ilə Yeni il səyahətində sərfəli ünsiyyət!

23.12.2024 | 15:30
Aliment borcu hansı hallarda silinə bilər...

23.12.2024 | 15:08
TƏBİB tabeli tibb müəssisələrində 131 əməkdaş intizam məsuliyyətinə cəlb olunub

23.12.2024 | 15:07
Qubadlı və Cəbrayıl modul tipli xəstəxanaların layihələndirilməsinə start verilib

23.12.2024 | 15:04
Qarabağ üçün bir daha cənab Prezidentə təşəkkürlər!..

23.12.2024 | 15:00
TƏBİB sədri saxta plastic cərrah məsələsinə toxundu

23.12.2024 | 14:28
Saxta iş elanı ilə vətəndaşları aldadan şəxs tutuldu - DİN vətəndaşlara çağırış etdi...

23.12.2024 | 14:16
Yakup Erikel Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 14:10
Valentina Matviyenko Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 13:45
Prezident İlham Əliyev Naxçıvanda yeni İES-in tikintisi ilə bağlı sərəncam imzaladı

23.12.2024 | 13:40
“Keşlə bazarı”nın sökülməsi təxirə salındı - gələn il fevralın 1-dək...

23.12.2024 | 13:28
Məktəblərdə bayram tətilinin vaxtı açıqlandı

23.12.2024 | 13:16
Yenilənmiş 3 qəpiklik metal pul nişanı tədavülə buraxıldı

23.12.2024 | 12:55
Kolumbiya Panama kanalı ilə bağlı Trampa xəbərdarlıq etdi - miqrasiyanı artırıcaq...

23.12.2024 | 12:42
Ambulanslar da avtobus zolaqlarına daxil olacaq...

23.12.2024 | 12:26
Prezident idmançıları və idman mütəxəssislərini təltif etdi

23.12.2024 | 12:23
"Azərbaycan cəmiyyəti bütün dünyaya dini tolerantlığı və multukulturalizmi ilə örnək göstərilir" - Əli Əhmədov

23.12.2024 | 12:08
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə din xadimlərinin vahid geyimindən danışdı

23.12.2024 | 11:12
Prezident: "Müasir Azərbaycan cəmiyyətində xristian icmasının özünəməxsus yeri vardır"

23.12.2024 | 11:06
"Azərbaycan müxtəlif sivilizasiyaların qovuşduğu nadir diyarlardan biridir" - Prezident

23.12.2024 | 11:04
Prezident İlham Əliyev Roma Papası Fransiskə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 11:00
Putin Ərdoğana əsl üzünü göstərir...

23.12.2024 | 10:50
"Ölkəmizdə heç vaxt dini zəmində ayrı-seçkilik və qarşıdurma halları baş verməyib" - Prezident İlham Əliyev

23.12.2024 | 10:35
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan din xadimləri Forumunun iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

XƏBƏR ARXİVİ

«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031