ABŞ qubernatorları Baydenə qarşı birləşir - Texas mərkəzə çevrilir...
ABŞ-da sərhəd təhlükəsizliyi ilə bağlı davam edən fikir ayrılıqları fonunda Texas qubernatoru Qreg Abbott və digər 14 respublikaçı qubernator Bayden administrasiyasına qarşı birlik mesajı veriblər.
Abbott Hindistana səfərdən qayıtdıqdan sonra federal hökumət və Ali Məhkəmə ilə sərhəd məsələləri ilə bağlı mübahisələrin davam etdiyi Texasdakı “Eagle Pass” sərhəd məntəqəsində respublikaçı qubernatorlarla birgə mətbuat konfransı keçirib.
Corciya, Arkanzas, İndiana, Missuri və Tennessi ştatlarının respublikaçı qubernatorları dəstəklərini göstərmək üçün mətbuat konfransı zamanı Abbottun yanında olublar. Texas qubernatoru ABŞ prezidenti Co Baydeni sərt tənqid edərək bildirib ki, Vaşinqtonun sərhəd təhlükəsizliyini təmin etməməsi məsuliyyəti ştatların üzərinə qoyub. Bu səbəbdən respublikaçı qubernatorlar sərhəd təhlükəsizliyi məsələlərində Bayden administrasiyasına qarşı birlikdə çıxış edəcəklər. O, qeyri-qanuni miqrant keçidlərinin qarşısını almaq üçün sərhəd boyunca daha çox tikanlı məftillər çəkəcəyini vəd edib. Digər respublikaçı qubernatorlar da Bayden administrasiyasını sərhədləri qeyri-qanuni immiqrasiya üçün açıq qoyduğuna görə sərt şəkildə tənqid ediblər. Respublikaçı qubernatorlar Abbottun tələb etdiyi qədər Milli qvardiya və digər dəstək qüvvələri göndərəcəklərini vəd ediblər və bu məsələdə Texas ştatını dəstəklədiklərini bir daha təsdiqləyiblər. Bunlar fonunda ABŞ hökuməti ilə Texas ştatı arasında sərhəd təhlükəsizliyi ilə bağlı yurisdiksiya mübahisəsi davam edir. Belə ki, Texas ştatı Meksika sərhədində quraşdırdığı tikanlı məftilləri gücləndirməyə qərar verib. Qeyd edək ki, miqrantlar iki ölkə arasında sərhədi təşkil edən Rio Qrande çayı vasitəsilə qeyri-leqal şəkildə Texas ərazisinə daxil olurlar. Onlar üçün Texasın “Eagle Pass” sərhəd qapısına çəkilmiş tikanlı məftilləri aşmaq elə də çətin olmur. Texasın qubernatoru Qreg Abbott hesab edir ki, Co Bayden administrasiyası sərhəd təhlükəsizliyi ilə bağlı kifayət qədər tədbir görmür. Buna görə, qubernator qeyri-qanuni mühacirlərin ABŞ-a keçmək üçün üstünlük verdiyi “Eagle Pass” bölgəsindəki sərhədə təxminən 4 kilometr tikanlı məftil çəkilməsi barədə göstəriş verib. Bundan sonra Bayden administrasiyası sərhəd təhlükəsizliyinin federal hökumətin səlahiyyətində olduğunu açıqlayıb və tikanlı məftillərin çıxarılması üçün ABŞ Ali Məhkəməsinə müraciət edib. Ali Məhkəmə Meksika sərhədində Rio Qrande çayı boyunca tikanlı məftillərin çıxarılmasına qərar verib, lakin Texas qubernatorunun bu qərara əməl etməyəcəyini açıqlamasından sonra Bayden hökuməti ilə mübahisə daha da böyüyüb. Məhkəmə qərarına baxmayaraq, Texas Milli Qvardiyası yanvarın 23-dən ABŞ sərhəd patrulunun öz işini görməsinə icazə vermir və tikanlı məftillər çəkməyə davam edir.
Artıq neçə illərdir ki, Meksika ilə sərhəddə Texas qubernatorluğu keçilməz sədd inşa edir. Amma vəsait çatışmazlığı üzündən tikinti yanvar ayından dayandırılıb. Texas qubernatorluğu də tələb edir ki, Ukraynaya edilən maliyyə yardımları azaldılsın və kəsilən maliyyə hesabına sərhəddəki layihənin icrası davam etdirilsin. Respublikaçılar tələb edir ki, Ukraynadan əvvəl ölkənin daxili problemləri həll edilməlidir. Respublikaçıların bu tələbinə 25 ştatın respublikaçı qubernatorları da qoşulub. Onlar, hətta Bayden hökümətini “Texas ştatına təcavüz etməkdə” günahlandırıblar. Çünki Ağ Evdəkilər Texasa təkcə Ali Məhkəmənin qərarını yox, həm də xüsusi təyinatlı qoşun birləşmələri göndərib. ABŞ-ın bir sıra KİV-i hesab edir ki, proseslər vətəndaş müharibəsinə doğru gedir. Texas şəhərinin qubernatoru isə hələ 2021-ci ildən etibarən “Tənha ulduz” əməliyyatı çərçivəsində miqrantların sərhədi keçməsinin qarşısını almaq üçün müxtəlif növ sərt tədbirlər görür, sərhəddə yerləşən Rio-Qrande çayı boyunca tikanlı və ülgüclü məftillər quraşdırır və bu addımlar mütəmadi olaraq federal hökumətlə münaqişələrə gətirib çıxarır. Əməliyyat nəticəsində, həmçinin, son vaxtlar 102 min qanunsuz miqrantın başqa ştatlara köçürülməsi həyata keçirilib. Münaqişə ABŞ mətbuatında Texas ştatının dövlətin tərkibindən çıxmasına dair ssenariləri yenidən gündəmə gətirir. Bu, Böyük Britaniyanın Avropa İttifaqından çıxmasına - Breksitə analoji olaraq Teksit adlandırılır. Hətta 2023-cü il dekabrın əvvəlində Texas Milliyyətçi Hərəkatı Respublikaçılar Partiyasının bu il mart ayında keçiriləcək yerli ilkin seçki bülletenlərinə çıxma ilə bağlı konsultativ referendumun da əlavə edilməsi üçün petisiya açıblar. Siyasilərin və nüfuzlu şəxslərin Texası dəstəkləməsi bu ştatın gələcəkdə müstəqil olması ilə bağlı ehtimalları artırır. Texasdakı hazırkı vəziyyətin gələcəkdə digər ştatlara da yayılması istisna deyil. Əslində proses məhz buna doğru gedir. Məsələn, Kaliforniya, Texas və Nyu-Hempşir kimi ştatlarda ABŞ-ın qalan hissəsindən ayrılmağa çağırışlar artmaqdadır. “Yes Kaliforniya” kimi tanınan Kaliforniya ayrılma hərəkatı bəyan edir ki, hazırda ölkədə potensial vətəndaş zorakılığına və vətəndaş müharibəsinə alternativ olaraq ayrılma konsepsiyası üzərində daha çox işləyir.
Tahir TAĞIYEV
