Azərbaycanın Avropa Məhkəməsindən çıxış vaxtı yetişdi...
Şəmsəddin Əliyev: “Zatən Azərbaycanın AİHM-in üzvü olmasına o qədər də ehtiyac yoxdur”
Məlum olduğu kimi, neçə vaxtdır biz Avropa strukturlarında Azərbaycana qarşı dalbadal qərəzli münasibət sərgilənməsini görürük. Yanvarın 17-də Fransa Senatı Azərbaycana qarşı qərəzli qərar qəbul etdi. Bundan əvvəl Avropa Parlamenti ölkəmizə qarşı ədalətsiz qərar qəbul edib. Halbuki, bu qərarların heç bir siyasi, hüquqi əsasları yox idi.
İndi də Avropa Şurası Parlament Assambleyası Azərbaycanın səs hüququnun məhdudlaşdırılması ilə bağlı qərar qəbul edib. Görünən odur ki, Avropa strukturları Azərbaycanla açıq düşmənçiliyə başlayıblar. Belə şəraitdə Azərbaycanın Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin yurisdiksiyasında qalmasının nə mənası var? Azərbaycan Avropa qurumlarının ikili standart, təzyiq siyasətinə cavab olaraq AİHM-in yurisdiksiyasından çıxmalı deyilmi?
“Müxtəlif bəhanələrlə başqa metodlarla ölkəmizə təzyiq edirlər”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən hüquqşünas Şəmsəddin Əliyev hesab edir ki, artıq bununla bağlı zərurət yaranıb: “Əfsuslar olsun ki, Avropa qurumlarının müstəqil dövlətlərə münasibətdə riyakar siyasəti getdikcə güclənir. Bu, təkcə Azərbaycanla bağlı olan məsələ deyil. Bu, ümumilikdə müstəqil dövlətlərə münasibətdə sərgilənən ədalətsizlikdir. Həm 1950-ci ildə Avropa Konvensiyasına qoşulan dövlətlər, həm də Avropa Şurasına üzv olan dövlətlər AİHM-in, necə deyərlər, yedəyində gedir. Azərbaycan Konstitusiyasının 12-ci maddəsində dövlətimizin ali məqsədi ehtiva edilir. Orada qeyd edilir ki, dövlətin ali məqsədi insan, vətəndaş hüquq və azadlıqlarının, habelə Azərbaycan vətəndaşlarının layiqli həyat səviyyəsini təmin etməkdən ibarətdir. Bu iki cümlədə hər şey var. İnsan hüquq və azadlıqları, onların müdafiəsi və digər hüquqlar. Əvvəl insan hüquqlarının qorunmasına nəzarətə Avropa Şurası baxırdı. O cümlədən, qurumun tərkibindəki komissiyalar. Ancaq 2000-ci ilin sonlarında insan hüquqlarına əməl olunmasına Avropa səviyyəsində nəzarət edilməsi mexanizmi yenidən təşkil edildi. Bütün məsələlərə yalnız AİHM-də baxılırdı. Məhkəmənin statusu, səlahiyyəti və fəaliyyət qaydası insan hüquqları və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında Avropa Komissiyasının tələbləri ilə tənzimlənirdi. İndi də həmin tələblər əsas götürülür. Azərbaycan həm Avropa Şurasının üzvüdür, həm də Avropa Konvensiyasının iştirakçısı olduğuna görə bizim də orada nümayəndələrimiz var. Bizim də məsləhət bildiyimiz hakimlər AŞPA tərəfindən 6 il müddətinə seçilirlər. Burada diqqət çəkən məqam odur ki, Azərbaycan tərəfi sülh sazişinin bağlanması ilə bağlı beynəlxalq hüququn 10 prinsipinin tələblərini özündə ehtiva edən 5 baza prinsipini təqdim etməsi bunları çox qıcıqlandırır. Çünki Ermənistanı himayə edən bəzi Avropa dövlətləri buna əmma qoya bilmir. Ona görə də müxtəlif bəhanələrlə başqa metodlarla Azərbaycana təzyiq edirlər. Nəzərə almaq lazımdır ki, AİHM-də Azərbaycanın iştirakı elə-belə başa gəlmir. Bununla bağlı böyük məbləğdə üzvlük haqqı ödənilir. Əgər qərəzli qətnamələr dayandırılmasa, Azərbaycanın AİHM-in yurisdiksiyasından çıxması müzakirə predmeti ola bilər. Zatən Azərbaycanın AİHM-in üzvü olmasına o qədər də ehtiyac yoxdur. Çünki Azərbaycan müstəqil dövlətdir. Onsuz da bu məhkəmə bizə qarşı beynəlxalq hüquqa zidd qərarlar qəbul edir. Bu da beynəlxalq hüququn prinsiplərinə ziddir”.
Vidadi ORDAHALLI
