AŞPA-da Azərbaycan düşməni Frank Şvabe kimdir?..
Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (AŞPA) son iclaslarında Azərbaycan nümayəndə heyəti iştirak edib, lakin onların səsvermə hüququ məhdudlaşdırılıb.
Bu təklif almaniyalı deputat Frank Şvabenin olub.
Azərbaycan nümayəndə heyətinin etimadnaməsinin təsdiqlənməməsi ilə bağlı qərar qəbul edilməsi üçün Monitorinq Komitəsinə göndərilib. Monitorinq Komitəsi 24 saat ərzində qərar verməlidir.
Qış sessiyasının ilk iclasında ingilis deputat Azərbaycan nümayəndə heyətinin etimadnaməsinin təsdiqlənməməsini təklif edən həmkarlarının qərarını pisləyib.
Böyük Britaniyanın AŞPA-da nümayəndə heyətinin üzvü İan Liddel-Granger qurumda çıxışı zamanı həmkarlarını bu mövzuda ehtiyatlı olmağa çağırıb:
"Bu, səhv bir qərardır. Heç bir müsbət vəziyyətə aparmayacaq. Belə qərarlar vermək üçün çox ehtiyatlı olmalıyıq".
Maraqlıdır, bu təklifin müəllifi olan almaniyalı deputat Frank Şvabe Azərbaycana qarşı niyə belə qərəzlidir və Avropa Şurası onun təklifinə niyə belə əhəmiyyət verib?
Beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Yeganə Hacıyeva “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, beynəlxalq təşkilatlarda uzun illərdir müxtəlif siyasi-iqtisadi lobbi qrupları təşəkkül tapıb və onlar hədəflərinə çatmaq üçün təhrif olunmuş informasiyalar əsasında qərəz və təzyiq kampaniyalarının aparılması təcrübəsini geniş tətbiq edirlər:
“Avropa Şurası Parlament Assambleyası demokratiya və qanunun aliliyi haqqında emosional çıxış edən yeni prezidentinin imzası ilə hələ keçən il təqdim olunmuş düzəliş əsasında Azərbaycan nümayəndə heyətinə qarşı sanksiya tətbiq olunması təşəbbüslərinə əl atılıb. Xatırladım ki, 2019-cu ildə Avropa Şurası Parlament Assambleyası assambleyanın sanksiya mexanizmini məhdudlaşdıran qətnamə qəbul edib.
Həmin il yay sessiyasında on iki bənddən ibarət “Parlament Assambleyasının səlahiyyətləri və səsvermə ilə bağlı qərar qəbuletmə prosesinin təkmilləşdirilməsi haqqında” reqlament qaydaları qəbul olunub.
Reqlamentə edilən bu yeni dəyişikliklər “Parlament Assambleyasının səlahiyyətləri və səsvermə ilə bağlı qərar qəbuletmə prosesinin gücləndirilməsi” adlı qətnamənin mətnində təsdiq edilib.
2019-cu ilin yay sessiyasında AŞPA reqlamentinə yeni düzəlişləri qəbul etdi və bunun ardınca Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin hər hansı nümayəndə heyətinin səsvermə hüququndan məhrum edilməsi imkanına qadağa qoyan “sessiyada və onun orqanlarında səs vermək, çıxış etmək və təmsil olunmaq hüquqlarına, səlahiyyətlərə etiraz etməsi, yenidən baxılması kontekstində dayandırılma və ya ləğv edilməsi” aradan qaldırıldı.
Qətnamənin 8 və 10-cu bəndi bütün üzv dövlətlərə Avropa Şurasının hər iki qanuni orqanı olan Nazirlər Komitəsi və Parlament Assambleyasında bərabər iştirak hüququna malik olmaq, assambleyada və onun iclasında səs vermək, danışmaq və təmsil olunmaq hüququnu toxunulmaz edir.
AŞPA təklif olunan yeni düzəlişləri qəbul etdi və bunun ardınca Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin hər hansı nümayəndə heyətinin səsvermə hüququndan məhrum edilməsi imkanına qadağa qoyan “sessiyada və onun orqanlarında səs vermək, çıxış etmək və təmsil olunmaq hüquqlarına, səlahiyyətlərə etiraz edilməsi, yenidən baxılması kontekstində dayandırılnası və ya ləğv edilməsi” halları aradan qaldırıldı.
“Parlament Assambleyasının səlahiyyətləri və səsvermə ilə bağlı qərar qəbuletmə prosesinin təkmilləşdirilməsi haqqında” sənəd həmçinin milli nümayəndə heyətlərini AŞPA-da səs vermək, danışmaq və təmsil etmək hüququndan məhrum etməklə onların cəzalandırılmasını qadağan edir.
Qətnamə layihəsinin müəllifi, belçikalı sosialist deputat Petra De Sutter sənədi AŞPA-ya təqdim edərkən “Avropa Şurasına üzvlük bütün üzv ölkələrin üzərinə hər iki qanuni qurumun işində iştirak etmək öhdəliyi qoyur və həmçinin bütün milli nümayəndə heyətlərinə eyni hüquqlar verir” arqumenti ilə əsaslandırır.
Məhz hər il üzv ölkələrin rəhbərliklərinin yanvar ayında öz nümayəndə heyətinin AŞPA-da iştirakını bəyan etməsi - etimadnamə təqim etməsi proseduru da bundan sonra tətbiq olunmağa başlanıb.
Bununla belə, qətnamədə Avropa Şurasının Nizamnaməsinin kobud şəkildə pozulması səbəbindən AŞPA-dakı milli nümayəndə heyətlərinin digər hüquqlarından şikayət verilə bilməsi haqqında qeyd əksini tapır.
AŞPA-nın Qaydalar komitəsinin tövsiyəsi ilə qəbul olunmuş və artıq 4 ildir qüvvədə olan daxili qaydalara görə, Azərbaycan nümayəndə heyətinin səlahiyyətlərinin: nümayəndə heyətinin assambleyada söz, səsvermə və təmsil hüququnun məhdudlaşdırılması reqlament qaydalarının pozuntusudur.
Qeyd edim ki, AŞPA-da nizamnamə və reqlament qaydaları pozuntusuna getməklə Azərbaycan nümayəndə heyətinin səlahiyyətlərini məhdudlaşdıra biləcək təşəbbüslərə əl atılması ilk hal deyil. Məsələn, 2017-ci ildə Avropa Şurası Nazirlər Komitəsi Azərbaycana qarşı müstəqil beynəlxalq məhkəmə orqanı Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə təsir etməsini nümunə göstərə bilərik…”
Ekspertin sözlərinə görə, sanksiyaların hüquqi cəza elementi olduğunu, hüquqi prosedurların keçmişə tətbiqi mümkünsüzlüyünü nəzərə alsaq, bu prosesin özü AŞPA-da açıq-aşkar nizamnamə pozuntusuna gedilməsi anlamına gəlir.
Bir sözlə, Avropa qurumlarında daxili nizamnamə və prosedur pozuntularına gedərək üzv ölkələrə qarşı təzyiq və təsir göstərmək təcrübəsi mövcuddur”.
İnternet resurslarının Azərbaycan seqmentində almaniyalı deputat Şvabe barədə məlumatlara rast gəlmədik. Vurğulamaq yerinə düşər ki, Azərbaycan 2001-ci ildə bu təşkilata üzv olandan bəri ermənipərəst, islamofob qüvvələr bu təşkilatdan daim Azərbaycana qarşı vasitə kimi istifadə edib. Bu təşkilata üzvlük Azərbaycana demək olar ki, heç nə verməyib, daim qərəzli, qeyri-obyektiv mövqe nümayiş etdirib. Avropa Şurasının müxtəlif Avropa ölkələrinin Avropa Parlamentinə düşə bilməyən islamofob və türkəfob təfəkkürlü nümayəndələrinin düşərgəsinə çevrildiyi ortadadır. Onlardan biri də Frank Şvabedir.
Azərbaycana qarşı sanksiyalar təklifi ilə almaniyalı deputat Frank Şvabenin çıxış etməsi də təsadüf deyil. Avropada son vaxtlar Azərbaycana qarşı atılan addımlarda Fransa və Almaniyanın birgə hərəkət etdiyi diqqətdən qaçmamalıdır. Azərbaycana münasibəti artıq düşmənçilik həddinə çatdıran Fransanın bəzi hallarda əsas niyyətini gizlətmək üçün öz istəklərini Almaniya vasitəsilə reallaşdırmağa çalışması da göz qabağındadır. Fransa xarici siyasətində ardıcıl uğursuzluqları və nüfuzdan düşməsinə görə bu dəfə də Almaniyanı qabağa verib. Lakin istər Fransa-Almaniya tandemi, istərsə də digər beynəlxalq təşkilatlar və ölkələr anlamalıdır ki, Azərbaycanla sanksiya, hədə dilində danışmaq yersizdir. Bundan daha çox özləri ziyan görəcək.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
