Əməkdar jurnalistə Əməkdar artist qədər hörmət qoyulurmu - Sorğu...
Cəmiyyətimizdə xeyli anormal yanaşmalar var ki, onlara toxunmaya bilmirik. Sovet dövründən qalma olsa da, müasir dövrdə də müxtəlif sənət və peşə sahiblərinə fəxri adlar verilir.
Əksəriyyət bunu lazımsız hesab etsə də, müəyyən bir mənada bu, sənət, peşə adamlarına stimul verir. Fəxri adların verilməsinə qarşı çıxmaq istəmirik. Bizi maraqlandıran cəmiyyətin, insanların Əməkdar jurnalistlərə, Əməkdar mühəndislərə, Əməkdar müəllimlərə, Əməkdar mədəniyyət işçilərinə, Əməkdar həkimlərə, Əməkdar elm xadimlərinə Əməkdar artistlər qədər hörmət qoymamasıdır. Ümumiyyətlə, cəmiyyət sanki artist tayfasından başqa digər fəxri ad daşıyıcılarını görmür. İndiyə qədər bir Əməkdar müəllimin, bir Əməkdar mühəndisin, bir Əməkdar jurnalistin, bir Əməkdar həkimin xəstələnməsi, ölümü hansısa bir rezonans doğurmayıb. Hətta dövlət qurumları, ictimai təşkilatlar belə onları yada salmır, bu fəxri ad daşıyıcıları bütün problem və qayğıları təkbaşına həll edirlər. Təbii, kiçik istisnaları nəzərə almasaq. Amma bir Xalq artisti, bir Əməkdar artist xəstələnən, yaxud vəfat edən kimi, onun dəfnindən tutmuş ailəsinə dəstəyə qədər hər şey edilir. Onların ölümünü, xəstəliyini hər yerdə dilə gətirirlər, dövlət orqanları onlara dəstək üçün bir sözlə əldən-ayaqdan gedir, cəmiyyətdə həmçinin. Amma bir nəfər Əməkdar jurnalistə, Əməkdar həkimə, Əməkdr mühəndisə əhəmiyyət vermir, sanki onlar yoxmuş kimi davranırlar. Sanki əməkdar artistlər bu fəxri adın tacına çevrilib.
Əməkdar jurnalistlərə, Əməkdar mühəndislərə, Əməkdar müəllimlərə, Əməkdar mədəniyyət işçilərinə Əməkdar artistlər qədər hörmət qoyulurmu?
Əksər ekspertlər qeyd edir ki, qoyulmur, çünki çoxlarının heç onlardan xəbəri də yoxdur.
Ekspertlərin fikrincə, müğənnilərə ucdantutma əməkdar artist fəxri adı verib onları hər cür təmin edən, yuxarı başa çəkən bəzi dövlət qurumlarıdır. Amma onlar fəxri ad daşıyan digər peşə və sənət sahiblərinə elə də diqqət yetirmir, Əməkdar jurnalistin harada qaldığı, xəstələnəndə dava-dərman tapa bilməməsi, səssiz-sədasız ölməsi heç kəsi maraqlandırmır.
Zülfiyyə Eldarqızı: “Əməkdar həkimlə, Əməkdar müəllimlə, Əməkdar jurnalistlə, Əməkdar mühəndislə Əməkdar artist arasında ayrıseçkiliyə yol verilməli deyil”
Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, aktrisa, bədii qiraət ustası Zülfiyyə Eldarqızı “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Əməkdar adı daşıyan bütün peşə və sənət sahiblərinə eyni gözdə baxılmalıdır. “Əslində, bu insanlar seçilmiş insanlardır. Hər kəs öz sahəsinin peşəkarı olur. Bu fəxri adı daşıyan mühəndislər mühəndislik, həkimlər həkimlik, jurnalistlər jurnalistika sahəsində, müğənnilər, aktyorlar da incənət sahəsində seçilmişlər olur. Ona görə də, cəmiyyətdə onlara bir pillə yüksəkdən yanaşırlar ki, bu adamlar fəaliyyətlərinə görə dövlət tərəfindən seçilib bu ada layiq görülüblər. Əməkdar artistlər həmişə üzdə olduqları üçün onlara hörmət, sayğı daha açıq şəkildə ifadə olunur. O ki qaldı Əməkdar jurnalitslərə, Əməkdar müəllimlərə, Əməkdar həkimlərə, onlara da sayğı göstərilir, sadəcə onlar elə də populyar deyillər. Yəni dövlət də onların peşəsinə, peşəkarlığına dəyər verib, qiymətləndirib. Hesab edirəm ki, cəmiyyətin, bəzi məmurların Əməkdar həkimlərə, Əməkdar jurnalistlərə və bu titulu daşıyan digər peşə sahiblərinə münasibəti dəyişməlidir. Cəmiyyət onları tanımırsa, bu, cəmiyyətin problemidir. Əlbəttə, digər peşə və sənət sahibləri də təbliğ edilməlidir, tanıdılmalıdır. Bəziləri təvəzökarlıq edir, özlərini təqdim edəndə titullarını demirlər, amma bunlar vurğulanmalıdır. Əməkdar həkimlə, Əməkdar müəllimlə, Əməkdar jurnalistlə, Əməkdar mühəndislə Əməkdar artist arasında ayrıseçkiliyə yol verilməli deyil.
Təəssüf ki, mənim adımın qarşısında hələ ki, “əməkdar” sözü yoxdur, amma mənim də qürurlandığım tərəflərim var, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoruyam. Çünki bu mənim zəhmətimlə qazandığım addır, dəyəri çox böyükdür, onu zəhmətlə qazanmışam. Biri var onu sənə verələr, biri də var sən onu zəhmətinlə qazanasan”-deyə Z.Eldarqızı vurğuladı.
Aydın Xan Əbilov: “Çox arzu edərdik ki, Əməkdar jurnalistlərə də, Əməkdar müəllimlərə də, Əməkdar mühəndislərə də böyük sayğı göstərilsin”
Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyinin sədri, kitabxana.net – Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual Kitabxananın təsisçisi, Prezident təqaüdçüsü, yazıçı-kulturoloq Aydın Xan Əbilov “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, dünyanın hər yerində olduğu kimi, Azərbaycanda da intelekttual və kreativ yaradıcılığa xüsusi önəm verilir. “Çox qəribədir ki, şairlərə, yazıçılara, incəsənət xadimlərinə, müğənnilərə, rəqqaslara verilən dəyər memarlara, mühəndislərə, jurnalistlərə, müəllimlərə, həkimlərə verilməyib. Tarixdən də bilirik ki, bu insanların həmişə başı qeylü-qalda olub. Qız qalalarını, tarixi qalaları tikən, gözəlliklər yaradan memarların ya gözləri ovulub, ya əlləri kəsilib, ya da öldürülüblər. İndinin özündə də sanki belə düşüncə tərzi mövcuddur. Düzdür, Əməkdar memar da, Əməkdar mühəndis də gördüyü işin əməkhaqqını alır. Tutaq ki, bir bina, bir körpü tikə bilərlər, tikinti bitrəndən sonra unudula bilrlər, yaxud yeni bir işləri ilə hər kəsi təəccübləndirərlər. Amma müğənnilərin işləri həmişə gündəmdə olur, onlar toylara, ad günlərinə gedirlər, həmişə üzdə olurlar. Evdə istirahət edəndə biz onları dinləyirik. Onlar həmişə göz qabağında olduqları üçün onlarla bağlı baş verən ən kiçik hadisə belə cəmiyyətin və dövlət qurumlarının marağındadır. Bu şəxslərin “dəymə düşər” olduğu artıq qəbul edilib. Bəzən onların nazı ilə həm cəmiyyət, həm də dövlət oymağa məcbur olur. Hətta onlar vəfat edəndə belə xüsusi təm-taraqla yola salınırlar. Tutaq ki, bir professorla, bir Əməkdar jurnalistlə, bir Əməkdar müəllimlə bir əməkdar artistin ölümü arasında müqayisə aparılsa, Əməkdar artistin ölümü daha çox səs – küyə səbəb olur, jurnalistlər daha çox onun dəfninə axışır, blogerlər daha çox maraq göstərir. Burada populyarlıq da əsas rol oynayır. Çox arzu edərdik ki, Əməkdar jurnalistlərə də, Əməkdar müəllimlərə də, Əməkdar mühəndislərə də böyük sayğı göstərilsin, bu çox vacibdir”.
A.X.Əbilov hesab edir ki, biz yaşamaq üçün musiqisiz də keçinə bilərik, amma körpüsüz, yolsuz, evsiz keçinə bilmərik, savadsız qala bilərik, müalicə olunmasaq həyatımızın sonu olar. “Bu peşə və sənət sahibləri tez unudulur, amma sənət adamları əbədi olaraq yaddaşlara yazılır. Siz Əməkdar mühəndisi, Əməkdar müəllimi, Əməkdar jurnalisti hər yerdə görə bilməzsiz, onları çox adam da tanımır”.
A.X.Əbilov əlavə etdi ki, bizim ölkədə son zamanlar artistlərə qarşı aqressiya var. Onun sözlərinə görə, vətəndaşlar çox zaman bu sahənin adamlarına aqressivlik göstərir. Müsahibimiz əlavə etdi ki, jurnalistləri, mühəndisləri, memarları, müəllimləri birləşdirən qurumlar var. “Hesab edirəm ki, Əməkdar artistləri ilə yanaşı digər əməkdar fəxri adı daşıyan sənət və peşə adamlarına da dəyər verilməlidir, onlar təbliğ olunmalıdırlar”- deyə o vurğuladı.
Xəyalə Rais: “Kim soyunur, kim özünü açıb çölə qoyur ona dəyər verilir”
Medianews.az informasiya portalına baş redaktoru, sənətşünas Xəyalə Rais “Bakı-Xəbər”ə təəssüflə bildirdi ki, nəinki Əməkdar jurnalistlərə, ümumiyyətlə jurnalistlərə münasibət qənaətbəxş deyil. “Jurnalistlərə işləri düşəndə, təsəvvür edin ki, necə yalvar-yaxar edirlər, necə dillər tökürlər. Elə ki işləri düşmür, onda jurnalistlər unudulur, yaddan çıxır, heç Allahın “sağ ol”unu belə demirlər. Siz Əməkdar artistlərə göstərilən diqqətdən danışırsız, təəssüf ki, onlara göstərilən diqqət, hörmət Əməkdar jurnalistlərə göstərilmir. Bir müğənninin, bir əməkdar artistin dirisi də, ölüsü də çox qiymətləndirilir. Başa düşürük, sənət adamlarıdır, zəhmət çəkirlər, bizim zövqümüzü oxşayırlar. Amma niyə fərq qoyulmalıdır? Cəmiyyət heç Əməkdar müəllimləri, Əməkdar həkimləri, Əməkdar jurnalistləri düz-əməlli tanımır, çünki onların təbliğatı çox aşağıdır. Kim soyunur, kim özünü açıb çölə qoyur ona dəyər verilir. Bu da təəssüf doğurur”-deyə X.Rais qeyd etdi.
Leyla QARAXANLI
