Banklar 27 milyard kreditin cəmi 6-sını bölgələrə veriblər… Başqa zərərli fakt da var...
2024-cü il oktyabr ayının 1-nə banklar tərəfindən Azərbaycan iqtisadiyyatına kredit qoyuluşları 26,7 milyard manat təşkil edib. Mərkəzi Bankın yaydığı məlumatda qeyd edilir ki, bunun da 20,5 milyard manatı Bakı şəhərinin payına düşüb.
Bakıdan sonra ən çox kredit 997,3 milyon manat olmaqla Abşeron-Xızı iqtisadi rayonunun payına düşüb.
Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonunda isə bu göstərici793,5 milyon manat təşkil edib.
Ən az kredit isə 171,2 milyon manata yaxın olmaqla Dağlıq-Şirvan iqtisadi rayonunun payına düşüb.
Onu da qeyd edək ki, orta faiz dərəcəsi ən yüksək olan iqtisadi rayonlar Dağlıq-Şirvan (19,18%), Lənkəran-Astara (18,98%), Qarabağ iqtisadi rayonları (18,92%) olub. Ən aşağı orta-faiz dərəcəsi isə Bakı iqtisadi rayonunda (11,65%) qeydə alınıb. Açıqlanan məlumatda aydın olur ki, banklar tərəfindən verilən ən ucuz kreditlər Bakı şəhərində, ən bahalı kreditlər isə Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu üzrə verilib. Həmçinin, ən çox kredit qoyuluşu da Bakı şəhərinin payına düşüb.
Üzeyir Davudov: “Rayonlarda faiz dərəcəsinin yüksək olması vətəndaşların kreditlərə əlçatanlığını azaldır”
Mövzu ilə bağlı fikir bildirən maliyyə mütəxəssisi Üzeyir Davudov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bölgələrdə daha çox yüksək faizli istehlak kreditlərinə üstünlük verirlər: “Kredit faizlərindəki regional disbalansın aradan qaldırılması olduqca vacibdir. Regionların inkişafı daha aşağı faizli kreditlərə çıxış imkanlarının genişləndirilməsini tələb edir. Mərkəzi Bank tərəfindən də bu istiqamətdə stimullaşdırıcı tədbirlərin genişləndirilməsinə ehtiyac var. Rayonlarda faiz dərəcəsinin yüksək olması vətəndaşların kreditlərə əlçatanlığını azaldır. Bu, xüsusən bölgələrdə real sektora yönəldilən kreditlərin payının az olması anlamına da gəlir. Belə hallar isə regionlarda sərmayə qoyuluşlarının artırılmasına əngəl olur”.
Elman Sadıqov: “Regionlarda kredit verməyin risqi Bakı ilə müqayisədə yüksəkdir”
İqtisadçı Elman Sadıqovun sözlərinə görə, regionlarda kredit verməyin risqi Bakı ilə müqayisədə yüksəkdir: “Nəinki Bakı ilə regionlar arasında, hətta ayrı-ayrı rayonlar arasında risq dərəcələrində fərq var. Məsələn, Aran rayonlarında risq daha yüksəkdir. Çünki biznes mühiti zəifdir, dövriyyə azdır və bu rayonlarda yaşayanlara verilmiş kreditlər vaxtında və yaxud ümumiyyətlə geri qaytarılmaya bilər. Şimal və Şimal-Qərb rayonlarımızda isə risq nisbətən aşağıdır. Çünki həmin rayonlar iqtisadi baxımdan aktivdir, turizm obyektləri mövcuddur və vətəndaşlar aldıqları kreditləri normal qaytara bilərlər. Həmçinin, Bakı və onun ətrafında yaşayanların çoxu bilir ki, kredit götürübsə onu vaxtında qaytarmalıdır, əgər qaytarmasa ona qarşı hüquqi tədbirlər görə bilərlər, girov qoyduğu əmlakı əlindən çıxa bilər. Regionlarda yaşayanlar dediyim məsələlər barədə elə də düşünmürlər. Çünki rayon yerində hamı bir-birini tanıyır, kiməsə qarşı sərt addımlar atmaq, əmlakını əlindən almaq çətindir. Mental amillər var. Kəndlərdə bir evdə bir neçə ailə yaşayır. Bunların evsiz qalması məsələsi var. Dədə-baba evləridir. Digər tərəfdən rayonda, kənddə heç kim "bankda batan ev"i almaq istəmir. Yəni regionlarda müsadirə edilmiş əmlakları satmaq asan deyil. Halbuki, Bakıda girov əmlakların satılması problem deyil".
Günel CƏLİLOVA
