İrəvanın rus dilinə basqıları Moskvanı hərəkətə gətirdi - ümid "sərgiyə" qaldı...

Rusiya və Ermənistan arasında kəskinləşən münasibətlər özünü humanitar sahədə də göstərir. Bu hal Ermənistanda rus dilinə münasibətdə özünü daha qabarıq büruzə verir. Artıq məlum olduğu kimi, Ermənistanda yeni tədris ilindən etibarən “Rus dili” orta məktəblərdə tədrisi vacib olan baza dilləri siyahısından çıxarılaraq, xarici dil statusuna keçirilib və orta ümumtəhsil müəssisələrində rus dilinin tədris saatları azaldılıb.

Belə ki, 4 və 9-cu siniflərdə bu dil həftədə üç, yuxarı siniflərdə isə iki dəfə tədris olunacaq. Hələ yayda ölkənin Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi xarici dillərin tədrisinə dair bütün məktəblərə sirkulyar göndərib. Buna əsasən, təhsil müəssisələrinin sinifləri üçün rus dili baza (məcburi) statusundan xarici (seçmə) statusuna keçib. Eyni zamanda, hər xarici dilə həftədə iki saat ayrılıb.

Beləliklə “Rus dili” ayrıca fənn kimi yalnız 4-cü, 9-cu siniflərdə həftədə üç saat olmaqla, 11-ci və 12-ci siniflərdə həftədə iki saat olmaqla qalıb. 2, 3, 5, 6, 7, 8 və 10-cu sinif şagirdləri üçün ayrıca “Rus dili” fənni yoxdur. “Xarici dil 1” və “Xarici dil 2” var. Ermənistan Təhsil, Elm, Mədəniyyət və İdman Nazirliyi bəyan edib ki, dövlət standartının norma və müddəaları Ermənistanın ümumtəhsil müəssisələrinin səlahiyyətli orqanları üçün məcburidir. Qeyd edək ki, Ermənistanda məktəblər həmçinin nəyə daha çox vaxt ayıracağına qərar vermək hüququna malikdir, bu təbiət elmləri də ola bilər, xarici dillər də. Elə bundan sonra məktəblərdə “Rus dili”nin tədrisinin azalması müşahidə olunur. Təbii ki, belə vəziyyət Rusiyada narahatlıqla qarşılanır. Görünən odur ki, Rusiya da əks həmlələr etməyə qərar verib. Bunu Rusiyanın Ermənistandakı səfiri Sergey Kopırkinin Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Cənub Hərbi Dairəsinin 102-ci hərbi bazasına səfəri fonunda da görmək olar. Səfir Rusiya Federasiyası FTX-nin Sərhəd İdarəsinin Leninakan dəstəsinin dislokasiyasına da baş çəkib və həmçinin Gümrü şəhərində Rusiya universitetlərinin “Rusiyada təhsil: Gümrü 2024” sərgisinin açılışında iştirak edib. Şirak vilayətinin bələdiyyə orqanlarının nümayəndələri ilə görüşlərdə Rusiyanın regionları ilə çoxşaxəli əlaqələrin dərinləşdirilməsi imkanları müzakirə olunub. Sergey Kopırkin Leninakandakı çıxışında Rusiya ali təhsilinin Ermənistangəncləri üçün əlçatan olmasının vacibliyini və Rusiya universitetlərinin məzunlarının bütün sahələrdə ikitərəfli əlaqələrin möhkəmlənməsinə mühüm töhfə verdiyini qeyd edib. “Rossotrudniçestvo”nun Ermənistandakı nümayəndəliyi tərəfindən Rusiya səfirliyinin dəstəyi ilə təşkil olunan sərgi çərçivəsində Ermənistanın Təhsil, Elm Mədəniyyət və İdman nazirlikləri, Gümrü şəhər meriyası da iştirak edib. Məlumata görə, Rusiya ali təhsil müəssisələri Şirak bölgəsində məktəblilərə öz təhsil imkanlarını və təşəbbüslərini təqdim ediblər. Rusiyada təhsil alacaq erməni abituriyentlər “Rossotrudniçestvo”nun xarici tələbələr üçün pulsuz təhsil proqramı da təqdim oluub.

Bütün bunlar bir daha göstərir ki, baş nazir Nikol Paşinyan tərəfindən Ermənistanda rus dilinə qarşı mübarizəyə baxmayaraq, Kreml əks həmlələr təşkil edir. Bununla da Rusiya və Ermənistan arasında dil üzrə də ziddiyyət və qarşıdurmanın dərinləşməsi qeydə alınır. Rusiya daha çox erməniyə məhz rus dilində təhsil verməyə çalışır. ekspertlər qeyd edir ki, Ermənistan hakimiyyətinin indi məqsədi rus dili və ədəbiyyatından uzaq yeni nəsil erməni vətəndaşlarını Qərb prinsipləri əsasında yetişdirməkdir. Ermənistanın hazırkı hakimiyyətinin Rusiyadan uzaqlaşdırma siyasəti, Qərblə yaxınlaşma və gələcəkdə Rusiya Federasiyası ilə tərəfdaşlıq və strateji münasibətləri sıfıra endirmək siyasətinin tərkib hissəsidir. Elə bu səbəbdən “Ermənistanda belə rus məktəbləri mövcud deyil və rus icması yalnız bəzi ibtidai təzahürlərdədir.  Paşiyan hökumətinin Ermənistanın yaşadığı bəlalarla bağlı Rusiyaya qarşı iddialarını gündəlik və siyasi informasiya səviyyəsində təqdim edirlər. Yəni əslində Ermənistanın Rusiya Federasiyası ilə müttəfiqlik və tərəfdaşlığa son qoyması üçün ideoloji əsas hazırlanır. Ermənistan rəhbərliyinin Moskva ilə münasibətləri pozmaq, İran, Fransa, Hindistan və ABŞ-la münasibətləri inkişaf etdirmək kursunu müəyyənləşdirdiyini nəzərə alsaq, bunda təəccüblü heç nə yoxdur. Ona görə də Ermənistan hakimiyyətinin siyasətinin məktəb təhsilində bu tendensiyanı izləməsi təəccüblü deyil. Rus dili ilə bağlı məsələ də bunun bir hissədidir. Bu, o deməkdir ki, Ermənistanda bundan sonra məqsədyönlü şəkildə rus dilini tədris prosesindən çıxarmaq siyasəti aparılacaq. Bununla Ermənistanın 200 illik müttəfiq, dayağı, arxası, himayədarı Rusiyaya qarşı daha bir qıcıqlandırıcı addım atır. Bu, yaxın illərdə Ermənistanda rus dilinin məktəb proqramından azad olmasına, hətta çıxarılmasına səbəb olar. Lakin Kreml bu müstəvidə də mövqelərini asanlıqla əldən vermək istəmir. Rus dilində daha çox erməni gəncinə təhsil verilməsi imi addım Kremlin güclü əks həmləsi hesab edilir.

Samirə SƏFƏROVA