"Ağıllı xəstəxanalar" sistemində müasir kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqi...
Müasir dünyamızda informasiya texnologiyalarının inkişafı bizə saysız üstünlüklər qazandırıb. İnformasiya texnologiyalarının, çağdaş innovasiyaların tətbiqi nəticəsində "ağıllı şəhərlər", "ağıllı kəndlər", "ağıllı xəstəxanalar" yaradılır. Bütün bunlar isə insanlar üçün müxtəlif xidmətləri, rahat yaşayışı əlçatan edir.
Azərbaycan əraziləri düşmən tapdağından azad edildikdən sonra şəhər və kəndlərin qurulmasında müasir texnologiyalardan istifadə edilir. Biz bunu ilk olaraq Zəngilan rayonunun Ağalı kəndinin timsalında gördük, "ağıllı kənd" hər kəsin marağını çəkdi. 2021-ci ildə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə “ağıllı xəstəxana”ların fəaliyyətlə başlayacağı bildirilirdi. "Ağıllı xəstəxanalar"ın yaradılması əhaliyə keyfiyyətli tibbi xidmətlər göstərilməsini təmin etmək məqsədi daşıdığı vurğulanırdı.
Bütövlükdə, rəqəmsal xəstəxana layihəsi on ildən artıqdır mövcuddur. Burada isə əsas məqsəd ölkədə rəqəmsal xəstəxanaların yaradaılması və onların əlçatanlığının təmin edilməsidir.
“Ağıllı xəstəxanalar”ın tətbiqi...
Ekspertlər bildirirlər ki, Azərbaycanda səhiyyə sisteminin daha da inkişaf etdirilməsi, əhalinin dünya standartlarına uyğun tibbi yardımla təmin olunması ölkədə həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasətin prioritetlərindəndir. Bildirir ki, bu sahədə islahatların mühüm istiqamətlərindən biri də informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının geniş tətbiq edilməsidir.
Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il 2 fevral tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2030: Sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər”də sağlamlığın və uzunömürlülüyün ölkədə səhiyyə sisteminin keyfiyyətindən birbaşa asılı olacağı bildirilir. Həmçinin qeyd olunur ki, müasir innovasiyaların səhiyyədə tətbiqi sahəsində yüksək nəticələr əldə edilməklə, keyfiyyətli səhiyyə xidmətlərinin milli gəlirin yaranmasında payı artırılmalıdır. Bu barədə mütəxəssislər bildirirlər ki, Prezident İlham Əliyev işğaldan azad edilmiş ərazilərin ən müasir texnologiyalara əsaslanan “ağıllı kənd”, “ağıllı şəhər” konsepsiyaları əsasında bərpa olunacağını dəfələrlə bəyan edib.
Azad ərazilərdə “ağıllı xəstəxanlar”ın vacibliyi...
Ekspertlər qeyd edir ki, “ağıllı şəhər” və “ağıllı kənd”lərin əsas elementlərindən biri də “ağıllı xəstəxana”lardır. Mütəxəssislər hesab edir ki, azad ərazilərdə quraşdırılacaq “ağıllı xəstəxana”lar əhaliyə daha keyfiyyətli tibbi xidmətlər göstərilməsini təmin edəcək.
Mütəxəssislər qeyd edir ki, “ağıllı xəstəxana”larda binanın xüsusiyyətindən tutmuş xəstələrin qəbuluna, müayinəsinə, diaqnozuna və müalicəsinə qədər ağıllı texnologiyalardan istifadə ediləcək.
Mütəxəssislər “ağıllı xəstəxana” üçün tələb olunan şərtlər sırasında “ağıllı bina”, “ağıllı təchizat”, süni intellekt əsasında qurulmuş avtonom idarəetmə sistemləri, robot-kompüter dəstəkli cərrahi otaqlar və rəqəmsal əczaçı platformasının vacibliyini diqqətə çatdırır. Vurğulayırlar ki, “ağıllı xəstəxana”lar insanlara yüksək səviyyədə xidmət göstərməklə yanaşı, xəstələrin müraciəti zamanı yaranan vaxt itkisini də aradan qaldıracaq.
“Ağıllı xəstəxanın” dəyərini şərh edən mütəxəssislər bildirir ki, hər bir ölkədə ictimai rifahın və inkişaf səviyyəsinin ən əhəmiyyətli göstəricilərindən biri vətəndaşlara təqdim edilən sağlamlıq xidmətinin keyfiyyəti hesab olunur. Ekspertlər bildirir ki, sağlamlıq xidməti keyfiyyətinin təmin edilməsində ən əhəmiyyətli faktorlardan biri də informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının nə dərəcə istifadə edildiyidir. Bu barədə İKT mütəxəssisi Osman Gündüz müsahibələrindən birində “Bu məsələdə rəqəmsal xəstəxana anlayışı səhiyyə sistemində əhəmiyyətli yer tutur. Rəqəmsal xəstəxana, sağlamlıq təşkilatın içərisindəki tibbi və ya tibbi olmayan hər cür məlumat və görüntünü sənədsiz və filmsiz olaraq saxlandığı, çatdırıldığı və paylaşıldığı xəstəxana olaraq təyin oluna bilər. Rəqəmsal xəstəxananın məqsədi, xəstələrə ən yaxşı sağlamlıq baxım xidmətini təqdim etmək, tanı, müalicə və dərman istifadəsinə dair səhvlərin qarşısını almaq, iş müddətlərini optimallaşdırmaq və avtomatik etmək, material israfın azaldaraq xəstəxanaların maddi və insan qaynağını ən ideal şəkildə istifadəsini təmin etməkdir. Yəni, bu baxımdan Azərbaycanda belə bir səhiyyə ocağının yaradılması yaxşı hal sayıla bilər. Amma nəzərə alsaq ki, bu sistemdən məhdud sayda insanlar yararlana biləcək, o zaman rəqamsal xəstəxana mahiyyəti müəyyən qədər itirmiş olur”-deyə bildirib.
Ekspert bildirirdi ki, hazırda səhiyyə sistemində kütləvi xarakter daşıyan elektron xidmətlərin tətbiq olunmasına daha çox ehtiyac duyulur. Onun sözlərinə görə, ölkədə hansısa tibb müəssisəsinin bazasında rəqəmsal sistem yaratmaqdansa, kütləvi layihələrin reallaşdırılması məqsədəuyğundur: “Məsələn, bu gün bütün dünyada onlayn formada həkimlərin qəbuluna yazılmaq mümkündür. Təbii ki, bu olduqca vacib bir elektron xidmətdir. Çünki Azərbaycanda həkim qəbuluna yazılmaq üçün onun çalışdığı xəstəxanaya baş çəkmək və birbaşa xəstəxanada qəbula yazılmaq lazımdır. Bu zaman isə heç bilmirsən ki, həkimin səni qəbul etməyə vaxtı çatacaq, ya yox. Ona görə Azərbaycanda ilk növbədə bu sistem istifadəyə verilməlidir ki, vətəndaşların da işi asanlaşsın. Hansısa xəstəxananın bazasında rəqəmsal sitstemin yaradılmasından bütün vətəndaşların yararlanması qeyri-mümkündür”.
Qeyd edək ki, bir çox xəstəxanalarda xəstələrə "Ağıllı xəstə qolbağı" paylanılır. Həmin qolbağın köməyi ilə həkim planşet vasitəsilə xəstənin xəstəlik tarixçəsinə baxa bilər. Burada xəstənin bütün radioloji, laborator müayinələrinin nəticələri, diaqnozu və onu müalicə edən həkimin adı qeyd edilir. Həmçinin həkim planşetə əlavələrini qeyd edə bilər.
Bütövlükdə, “ağıllı xəstəxana” layihəsinin Aszərbaycanın hər yerində, o cümlədən də azad ərazilərdə qurulması çox faydalıdır. Bu müasir informasiya texnologiyalarının sayəsində başa gəlir və qazanan xalqımız olur.
İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
