Konstitusiya Məhkəməsi Azərbaycan-Ermənistan sənədinin təsdiqini qəsdlə uzadır...
Sədrəddin Soltan: "Paşinyanın BMT-dəki çıxışı - saxta sülhsevərliyi deməyə əsas verir ki, rəsmi İrəvan sülh sazişi, delimitasiya və demarkasiya ilə bağli prisesləri uzatmağa çalışır"
Paşinyan hökuməti Azərbaycan ilə Ermənistan arasında artiq başlanılmış delimitasiya prosesinin qanuna uyğun olub-olmamasını müəyyənləşdirmək üçün Ermənistan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə səntyabr ayının 24-də müraciət edib. Artıq iki gündur ki, Ermənistan cəmiyyəti Konstitusiya Məhkəməsinin cavabını gözləyir. Hətta vətəndaş cəmiyyətinin müxalif revanşist kəsimi Konstitusiya Məhkəməsini mənfi qərar çıxarmağa səsləyib.
Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsinin sədr müavini Vahe Qriqoryana jurnalistlər Ermənistan və Azərbaycanın sərhədlərin demarkasiyası üzrə komissiyalarının birgə işi haqqında müddəanın konstitusiyaya uyğunluğunun yoxlanılmasının indi düzgün olub-olmaması ilə bağlı sualla müraciət edib. O isə suala cavabında bildirib ki, sualınız siyasidir və siyasi cavab tələb edir: "Qarşı tərəfin öz prosedurlarını nə vaxt və necə həyata keçirməsi bizim üçün önəmli deyil. Hökumət konkret beynəlxalq müqavilənin konstitusiyaya uyğunluğunu müəyyən etmək üçün Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edib”.
Konstitusiya Məhkəməsinin sədr müavini onu da qeyd edib ki, o, məruzəçi hakimlərdən biridir və qərar qəbul etməzdən əvvəl qaydalara münasibət bildirə bilməz.
Konstitusiya Məhkəməsi Ermənistan-Azərbaycan sərhəd komissiyasının birgə fəaliyyəti haqqında müddəanın konstitusiyaya uyğunluğunun yoxlanılmasına başlayıb. İş üzrə hakimlər Vahe Qriqoryan, Edqar Şatiryan, David Xaçaturyan çıxış edəcəklər. İşə yazılı və bağlı qapılar arxasında baxılır.
Maraqlıdır, artıq ikinci ış günü başa çatır, amma ortada Ermənistan Konstitutsiya Məhkəməsinin qərarı yoxdur. Sizcə, qərar nədən uzanır, hansısa məqamın uyğunsuzluq təşkil etməsi mümkündürmü?
Bizimlə söhbətində politoloq Sədrəddin Soltan bildirdi ki, bu qərarın ləngiməsi siyasi addımdır: "Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi 2015-ci ildə Turkiyə ilə Ermənistan arasında normallaşma protokolunu ləğv edən zaman da siyasi qərar qəbul etmişdi. Həmin vaxt Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi bəyan etmişdi ki, sənəd Ermənistan Konstitusiyası ilə ziddiyyət təşkil edir. Çünki Ermənistan Konstitusiyasınin preambulasında qondarma "erməni soyqırımı"ndan söhbət açılir və Türkiyənin şərqi "Qərbi Ermənistan" adlandırılır. Həmin protokola əsasən, Ermənistan bu iddialardan imtina etməli idi. Ona görə də Ermənistanın Konstitusiya Məhkəməsi həmin protokolu konstitusiyaya zidd olduğunu iddia edərək ləğv etdi. İndi də bəzi qüvvələr iki ölkə arasında sərhəd delimitasiyası prosesində ziddiyyətli məqamlar axtarırlar. Güman edirlər ki, Ermənistan sərhədlərin bölunməsində Azərbaycana hansısa formada güzəştə gedib. Xüsusən, Qazaxın dörd kəndinin azad edilməsinə ermənilər etiraz edir.
Yeri gəlmişkən, Azərbaycanın üç kəndi hələ də Ermənistanın işğalı altında qalmaqdadır. İki ölkənin razılaşmasına əsasən, sərhədlərin delimitasiyasi 1991-ci il Alma-Ata bəyannaməsinə əsasən aparılır. Bu isə Sovet İttifaqının son dövrlərində tərəflərin malik olduğu ərazilər əsasında delimitasiyanin aparılması deməkdir.
Əslində Azərbaycanın Ermənistana konstitusiya dəyişikliklərinə getmə təklifi verməsi İrəvanın müxtəlif bəhanələrə əl atmasına səbəb olub. Çunki Nikol Paşinyan sərhədlərin delimitasiyasından əvvəl bəyan etmişdi ki, Ermənistanın ərazisi 29.8 min kvadratkilometr deyil, 29,743 kvadratkilometirdir. Yəni demək istəyir ki, 0,257 kvadratkilometr torpaq Ermənistana sonradan verilib və onu Azərbaycana güzəştə gedə bilərlər. O vaxt Ermənistanda buna etiraz etdilər. Daha sonra Ermənistan parlamenti kartoqrafiya və xəritə ilə bağlı yeni qanun qəbul etdi. Bu, tərəflərin delimitasiya komissiyasının işçi qrupunun fəaliyyətinə təkan verdi. Son vaxtlar işçi qrupun reqlamenti hazirlanıb, amma hələ işçi qrupların görüşü baş tutmur və Ermənistan vaxti uzadır. İndi Konstitusiya Məhkəməsi güman ki, yenə siyasi qərar çıxaracaq və bu prosesə təzyiq ediləcək. Ermənistan hakimiyyəti sübut etmək istəyir ki, konstitusiyanı dəyisməyə ehtiyac yoxdur. İddia edirlər ki, guya Azərbaycan Konstitusiyasında da Ermənistana qarşi ərazi iddiasi var və onlar dəyişiklik tələb etmirlər. Ona görə Azərbaycan da məsələyə belə yanaşmalıdır. Paşinyanın BMT-dəki çıxışı - saxta sülhsevərliyi deməyə əsas verir ki, rəsmi İrəvan sülh sazişi, delimitasiya və demarkasiya ilə bağli prisesləri uzatmağa çalışır. Amma bu da istisna deyil ki, Ermənistanın Konstitusiya Məhkəməsi hər iki tərəfi qane edən qərar çıxarmaq niyyətindədir. Sadəcə, revanşistlərə əsas verməyən taktika seçmək istəyirlər. Qərarın uzanmasınin səbəblərindən biri də ictimai rəyin öyrənilməsi ola bilər.
Dəniz NƏSİRLİ
