Ermənistanın KTMT-dən çıxışı başlanır...

Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın Ümumdünya Erməni Sammitində Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə bağlı dedikləri qurumla İrəvan arasında uçurumun daha da dərinləşməsinin təsdiqi oldu. Eyni zamanda belə hesab edilir ki, əslində, Paşinyan faktiki ölkəsinin KTMT-dən çıxmağa başlamasının anonsunu verib. 

Xatırladaq ki, Paşinyanın deməsinə görə, Ermənistan suverenliyinə təhdid yaratdığı üçün Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında iştirakını dondurub. Paşinyan vurğulayıb ki, KTMT Ermənistanın təhlükəsizliyinə, onun gələcək mövcudluğuna və suverenliyinə təhdidlər yaradır. O, həmçinin bəyan edib ki, ölkəsi bu təşkilatla bağlı geri dönülməsi mümkün olmayan nöqtəyə yaxındır. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova qeyd edir ki, Ermənistanın baş nazirinin KTMT-dən  ölkəsinin suverenliyinə təhlükə olması ilə bağlı bəyanatları sağlam düşüncəyə ziddir: “Mənə elə gəlir ki, onun bəyanatları sağlam düşüncə və reallıqla ziddiyyət təşkil edir. Çünki əgər sizi, xüsusən də milli təhlükəsizliyinizi nəsə “təhdid edir”sə, Ermənistanın KTMT-də   qalmaq barədə danışmasının mənası nədir?! Təşkilatda hələ də qalırlarsa, deməli, bunda hansısa məqsədəuyğunluq görürlər. Onlar eyni zamanda KTMT-nin “Ermənistandan çəkildiyini” də bildiriblər. Bütün bunlar sağlam düşüncəyə və məntiqə ziddir”. Rusiyanın digər dairələrində də Paşinyanın dedikləri süngü ilə qarşılanıb. Ermənipərəstliyi ilə ad çıxaran  Rusiya Dövlət Dumasının MDB işləri üzrə komitə sədrinin birinci müavini Konstantin Zatulin bildirib ki, Ermənistan hökumətinin başçısı Rusiyaya meydan oxuyur. Deputatın sözlərinə görə, Paşinyan təxminən eyni şeyi illər əvvəl heç kim onu ciddi siyasi fiqur hesab etməyəndə də deyib: “O, marjinal jurnalist idi və hətta bundan sonra da təkid edirdi ki, Ermənistan Rusiyaya diqqət yetirməyi dayandırsın, KTMT-dən çıxsın, Gümrüdəki bazanı ləğv etsin və sair. Bunu o, az adamın dinlədiyi bir müxalifətçi kimi demişdi. Onun 2018-ci ildə baş nazir olması ilə qısa müddət ərzində yalançı dostluq vədləri oldu və indi o, özünə qayıdıb”. Zatulin hesab edir ki, Paşinyanın tənqidi ona eyni tonda cavab verməməyə üstünlük verən Rusiyaya “birmənalı çağırış”dır. O xatırladıb ki, KTMT Ermənistanı hələ də assosiasiyanın üzvü hesab edir və onunla əməkdaşlığı davam etdirir: “Lakin biz başımızı quma gömməməliyik, amma Paşinyan Ermənistanı görün nəyə doğru aparır? Əhəmiyyətli olan Paşinyanın bütün dünya ermənilərinə təsiridir, sanki “əsas erməni”, bəzilərinin hesab etdiyi kimi, bizə meydan oxuyur, iddia edir ki, biz Ermənistana qarşı sui-qəsd edirik”. Deputat bildirib ki, KTMT haqqında danışarkən, Paşinyan Rusiyanı hədəf alıb: “Çünki hamı başa düşür ki, KTMT Rusiya üçün müdafiə məkanında özünüifadə formasıdır. O, açıq şəkildə Rusiyaya qarşı çıxır, onun Ermənistanda və Qafqazda təsirinin minimal olmasını təmin etməyə çalışır. Xüsusilə hərbi əməliyyatlar apardığımız, Qərblə qarşı-qarşıya qaldığımız vaxtda. Hər asqırana reaksiya verməyimizin əleyhinəyəm. Paşinyan hökumətinin və özünün mahiyyəti barədə daxili nəticə çıxarmaq lazımdır”.

Məsələ ilə bağlı rus politoloq Stanislav Pritçin qeyd edir ki, indi Ermənistan hakimiyyətinin Rusiya ilə əlaqəli təşkilatlara və siyasətçilərə qarşı yeni təzyiq mərhələsini müşahidə etmək olar. Ekspert qeyd edir ki, bu, KTMT-yə üzvlüyün dondurulmasından sonra Moskva ilə əlaqənin kəsilməsinin yeni mərhələsi oldu. Pritçinin fikrincə, Paşinyan və komandası üçün oxşar mənzərə daxili siyasətdə çox faydalı ola bilər: ölkədə Rusiya ilə əməkdaşlığa yönəlmiş siyasətçilər var. Digər rusiyalı politoloq Vadim Muxanov qeyd edir ki, İrəvan tərəfindən KTMT çərçivəsində artıq aktiv fəaliyyət yoxdur. Üstəlik, onun sözlərinə görə, ümumilikdə indiki Ermənistan rəhbərliyinin siyasətində Rusiya istiqaməti prioritet olmaqdan çıxıb. Muxanovun fikrincə, rəsmi İrəvan Rusiyanın müttəfiqləri ilə deyil, Aİ və Qərblə münasibətləri inkişaf etdirməyə çalışır. Erməni politoloq Arman Qriqoryan isə qeyd edir ki, Paşinyan KTMT ilə yollarını qəti ayırmaq niyyətindədir və bu fonda belə bir açıqlama ilə çıxış edib: “Nikol Paşinyanın KTMT-nin ölkə üçün təhlükə yaratması ilə bağlı açıqlamaları onun tələsik və düşünmədən yürütdüyü siyasətə uyğundur. Paşinyanın Ermənistanı Rusiyadan uzaqlaşdıraraq Qərbə doğru strateji istiqamətləndirməyə yönəlmiş düşünülməmiş və ehtiyatsız siyasəti mənim diqqətimi yönəltdiyim və tənqid etdiyim məsələlərdən biri olub. Mən onun açıqlamalarını son dərəcə narahatedici hesab edirəm”. Digər erməni ekspert Avetis Babacanyan isə vurğulayır ki, əgər hansısa təşkilat Ermənistanın suverenliyinə və dövlətçiliyinə təhlükə yaradırsa, mövcudluğu bir yana qalsın, onu məhv etmək lazımdır: “Niyə Ermənistan hələ də təhlükəsizliyinə və dövlətçiliyinə təhdid olan bir təşkilatın üzvüdür – bu, Paşinyanın çox məxfi bir fiqur kimi sona qədər açıqlamayacağı dövlət sirridir”. O bildirib ki, Paşinyan həqiqətən hara gedəcəyinə qərar verə bilmir: “Şərq, yoxsa Qərb, Rusiya, yoxsa Aİ və ABŞ? O, KTMT və Aİİ üzvü olaraq qalmalıdır, yoxsa həmin strukturları tərk etməli, orada gözlənilmədiyini bilə-bilə Aİ və NATO-ya üz tutmalıdır? Paşinyan üçün şəxsiyyətin bu ikililiyinin sadə izahı var. O, ABŞ tərəfindən hakimiyyətə gətirilib və onun gücünün xarici dəstəkçisi ABŞ və Aİ-dir, lakin hakimiyyəti saxlamaq üçün pul da lazımdır və o pul Rusiya ilə ticarətdən gəlir. O pul olmasa, ölkədə elə bir üsyan inkişaf edəcək ki, heç bir Amerika dəstəyi onu xilas edə bilməyəcək. Hətta öz komanda yoldaşları da pulsuz ona xidmət etməyəcək. Odur ki, Paşinyan bir tərəfdən KTMT əleyhinə danışır, Qərbi özünə cəlb etməyə çalışır, digər tərəfdən Aİİ üzvü olmaqda davam edir, həmin strukturun üzvləri ilə sərfəli ticarət imkanlarını qoruyur, amma eyni zamanda Aİ üzvlüyündən bəhs edir. Ermənistanın Aİ-yə üzvlüyü yuxu deyil, xəyaldır, daha dəqiq desək, kabusdur. Beləliklə, Paşinyanın siyasi konsepsiyası belədir: KTMT-ni söyür, amma Aİİ çərçivəsində pul qazanır, Aİ-yə daxil olmaq istəyindən və Avropa dəyərlərinə sədaqətindən danışır, bunun müqabilində Qərbin onun diktator addımlarına laqeydliyini gözləyir. Ermənistan üçün nəticələr faciəli olsa da, Paşinyanın öz gücünü saxlamaqda uğuru göz qabağındadır”.

Samirə SƏFƏROVA