Bank əmanətləri azalıb, Mərkəzi Bankın "Naxçıvanbank" izahı qəbul olunmadı...
Fuad İbrahimov: “Əmanətlərin azalması daha çox mövsümi xarakter daşıyır”
Əhali üçün sərbəst vəsaitlərin ən təhlükəsiz və effektiv saxlanılması yeri, sözsüz ki, banklardır. Lakin ayrı-ayrı vaxtlarda banklarla bağlı baş verən bəzi proseslər buna mütləq həqiqət kimi yanaşmağın düzgün olmadığını göstərib.
Bununla belə, istənilən bank həmişə özünə inamı qoruyub saxlamağa çalışır və fəailiyyətinin əsas istiqamətlərindən birini məhz bu amil təşkil edir. Çünki bank pul müəssisəsidir, sərbəst vəsaitləri cəlb edərək dövriyyəyə buraxmaq üçündür.
Bizdə kommersiya banklarının verdikləri kreditlər, əsasən, 3 mənbə hesabına formalaşır: Mərkəzi Bankın (AMB) vəsaiti, xarici maliyyə qurumlarından aldıqları maliyyə vəsaitləri ilə əhalidən cəlb etdikləri vəsaitlər, yəni depozitlər. Bunların sırasında ən çox paya malik olan sonuncudur, yəni əhalidən cəlb edilən əmanətlər. Ancaq banka yerləşdirilən əmanətlərin həcmi azalmaqda davam edir. Mərkəzi Bankın məlumatına görə, əhalinin əmanətləri 2024-cü ilin iyun ayı ilə müqayisədə iyulda 217 milyon 400 min manat az olub. Ümumilikdə, bir ay ərzində kredit təşkilatlarında yerləşdirilmiş depozit və əmanətlər 1 milyard 263,3 milyon manat azalıb. Mərkəzi Bank isə bildirib ki, əmanətlərin azalması "Naxçıvanbank"ın lisenziyasının ləğv olunması ilə bağlıdır. Rəsmi məlumata görə, bu bankda hələ 2023-cü ilin sonunda cəmi 63 milyon 418 min manat depozit olub. Lakin kredit təşkilatlarındakı sözügedən azalma bundan dəfələrlə çoxdur.
Əhalinin banklardakı əmanətləri niyə azalıb? Bunun hansı səbəbləri ola bilər?
“Banklar ən yaxşı halda depozitə illik 10 faiz qazanc verir, bu da vətəndaşı qane etmir”
İqtisadçı ekspert Fuad İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, hazırda pulu saxlamaq üçün ən etibarlı yer, hələ ki, banklardır: “Nəzərə almaq lazımdır ki, bank əmanətləri sığortalayır, ona əlavə faiz ödəyir. Danılmaz faktdır ki, əmanətlərin azalma tendensiyası var. Məlumdur ki, davamlı olaraq bütün sahələrdə qiymət artır. Çox təəssüf ki, bu bahalaşmaların bir çoxunun iqtisadi əsası olmur. Ona görə də vətəndaşlar inflyasiyadan daha az ziyanla çıxmaq üçün alternativ variantlara əl atırlar. Bəziləri daşınmaz əmlaka, bəziləri qızıla, bəziləri də qiymətli kağızlara üstünlük verir.
Onlar çalışır ki, il boyu əllərindəki vəsaitdən daha çox dividend əldə eləsinlər. Məlumdur ki, banklar ən yaxşı halda depozitə illik 10 faiz qazanc verir. Bu da vətəndaşı qane etmir. Çünki bu faiz heç illik inflyasiyanı sığortalamır. Ona görə də vətəndaşlar bəzi hallarda, xüsusən də yay aylarında əmanətlərini geri çəkir, müəyyən işlər görürlər. Amma unutmayaq ki, bütün sahələrdə risqlər var. Yenə də ən etibarlı tərəfdaş bankdır. Ona görə də əmanətlərin azalması daha çox mövsümi xarakter daşıyır”.
Günel CƏLİLOVA
