Ermənistan sülhə qarşı şər-böhtanla çıxdı...

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ötən ayın sonunda keçirdiyi mətbuat konfransında səsləndirdiyi fikirlər həm Azərbaycanda, həm də erməni tərəfində bəzi parametrlərinə görə ciddi narazılıqla qarşılandı. Azərbaycanı narazı salan əsas məqamlar Paşinyanın faktları təhrif etməsi oldu. 

Məsələn, onun sözlərinə görə, Azərbaycan konstitusiyasında Ermənistan ərazisinə qarşı iddia var. Halbuki, reallıq bunun tamamilə əksidir. 

Məsələnn bu tərəfinə nəzər salan Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi bəyan edir ki, guya Azərbaycanın Konstitusiya aktında Ermənistana qarşı ərazi iddialarının olması barədə iddialar tamamilə yanlışdır: “Bu məsələdə Azərbaycan Konstitusiyası ilə Ermənistan Konstitusiyası arasında paralellik və bərabərlik yaratmaq cəhdi qəbuledilməzdir. Ermənistanın bu arqumentini heç bir beynəlxalq tərəfdaş qəbul etmir və bunun qeyri-ciddi olduğunu hər kəs bilir. Ermənistan Konstitusiyasından fərqli olaraq, Azərbaycan Konstitusiyasında istinad olunan 1991-ci il Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı və 1918-ci il İstiqlal Bəyannaməsində Ermənistana qarşı heç bir ərazi iddiası mövcud deyil. İlk Azərbaycan Respublikası dövründə hansı ərazilərin Azərbaycanın tərkibində olduğu, onların nə zaman Ermənistan tərkibinə qatıldığı isə tarixi faktlardır və bu faktları danmaq mümkün deyil. Bu heç bir halda hazırda Azərbaycan qanunvericiliyində Ermənistana qarşı ərazi iddialarının olması anlamına gəlmir”. Bununla yanaşı ona da diqqət çəkilir ki, Ermənistan tərəfinin sülh müqaviləsi layihəsində mövcud olan “heç bir tərəf sülh sazişi çərçivəsində öz öhdəliklərini yerinə yetirməməsi ilə əlaqədar öz daxili qanunvericiliyinə istinad edə bilməz” müddəasını qeyd edərək, bu ölkənin Konstitusiyasında mövcud olan ərazi iddiasının zərərsiz olduğunu bildirməsi də tamamilə əsassızdır: “Bir daha qeyd edirik ki, heç bir beynəlxalq sazişin Konstitusiyadan üstün olmadığı hər kəsə yaxşı məlum olan faktdır. Məhz buna görə də, Ermənistan tərəfinin “sülh sazişi” layihəsini hansı formada imzalamaq niyyətindən asılı olmayaraq, Azərbaycanla Ermənistan arasında real və davamlı sülh müqaviləsinin imzalanması üçün əsas şərt, başda “Ermənistan və Dağlıq Qarabağın birləşməsi”nə çağıran Ermənistanın Müstəqillik Aktına açıq şəkildə istinad edən Ermənistan Konstitusiyası olmaqla, bu ölkənin çoxsaylı hüquqi və siyasi sənədlərində təsbit edilmiş Azərbaycana qarşı davam edən ərazi iddialarına son qoyulmasıdır. Bununla yanaşı, Baş nazirin Ermənistanın kütləvi silahlanma səylərinə bəraət qazandıran zaman səsləndirdiyi iddialar heç bir halda həqiqəti əks etdirmir. İlk öncə qeyd edək ki, 30 ilə yaxın müddətdə Azərbaycanın ərazilərini məhz elə istinad etdiyi beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, BMT nizamnaməsinə, Alma-Ata bəyannaməsinə zidd olaraq işğal altında saxlayan ölkənin Ermənistan olduğunu, hazırda da qonşularına qarşı ərazi iddialarının mövcudluğunu nəzərə alaraq, Ermənistanın silahlanmasının regional sülh və təhlükəsizliyə necə təhdid olduğunu anlamaq çətin deyil". Nazirlik onu da bildirib ki, Ermənistan tərəfinin guya Azərbaycanın hərbi büdcəsinin ölkənin ümumi daxili məhsulunun 14-15%-ni təşkil etdiyini və bunun Ermənistandan qat-qat çox olduğunu bildirməsi aidiyyəti beynəlxalq təşkilatların hərbi büdcə ilə bağlı yaydıqları məlumatlara tamamilə ziddir və bu dəfələrlə şişirdilmiş rəqəmdir. Bununla yanaşı, Ermənistanın hərbi xərclərini ötən illə müqayisədə 46% artırması Ermənistanın militarizasiyasını sübut edən növbəti göstəricidir. Azərbaycanın guya İtaliyadan silah aldığı barədə Baş nazir tərəfindən səslənən iddia həqiqəti əks etdirmir. Minsk qrupu ilə bağlı Baş nazirin mövqeyinə nəzər saldıqda da açıq-aydın görmək mümkündür ki, Ermənistan tərəfinin keçmiş münaqişənin qalığı olan Minsk qrupunun bərpasına yönələn cəhdləri bu ölkənin Azərbaycana qarşı gizli gündəminin mövcud olduğunu nümayiş etdirir. Rəsmi bakı belə hesab edir ki, Ermənistan baş nazirinin bu problemləri göz ardı edilə biləcəyi ilə bağlı məntiqi, bu ölkənin dayanıqlı sülhdə maraqlı olmadığını və yalnız bu vəziyyəti gələcəkdə yenidən Azərbaycana qarşı təcavüzə başlamaq üçün ehtiyat variant kimi saxlamağa çalışdığını göstərir. 

Erməni cəmiyyətində də Paşinyanın dediklərindən narazılıq ifadə olunur. Bu xüsusda “armenianreport” portalı yazır: “Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın avqustun 31-də mətbuat konfransı zamanı verdiyi açıqlamaları eşitdik və bu, şok idi. Əslində Paşinyan Azərbaycanın bütün tələblərini yerinə yetirməyə hazır olduğunu bəyan etdi. Paşinyan özü yüksək səslə bəyan edib ki, “hazırda biz ikitərəfli formatda işləyirik və nə qədər ki bu format effektiv işləyir, mən hesab edirəm ki, bundan istifadəni davam etdirmək düzgündür”.  Amma həqiqətən də Oksfordşirdəki tədbir çərçivəsində Paşinyanla İlham Əliyev arasında görüş baş tutmalı idi. Doğrudan da, həmin görüşdən imtina edən tərəfimiz oldu. Onun düzgün hərəkət edib-etməməsi ayrı bir mövzudur. Amma göz qabağındadır ki, xətti sona qədər izləmək lazımdır. Amma bu baş vermədi. Paşinyan indi bəyan edir ki, “Ermənistan Respublikası görüşdən imtina etməyib, sadəcə olaraq, hazırda biz ikitərəfli formatda işləyirik”. Üstəlik o, düz sərhəddə görüş təklif edir. Onun bəzi piar adamları bu təklifi parlaq hesab edə bilər, amma əslində tamamilə axmaqlıqdır. Təkcə ona görə ki, Azərbaycan bundan imtina edəcək. Yaxşı, niyə qulaqardına vurulacaq təkliflər irəli sürülür?! Xalq da, görünür, bununla barışıb ki, Ermənistanda iqtidarda hələ uzun müddət hakimiyyətdə qalmağı planlaşdıran, istədiyi hər şeyi təslim edən şəxslər  var. Azərbaycan da bunu görür. Və buna görə də onun ölkəmizə istədiyi şərtləri diqtə etdirməyə  davam etməsi təəccüblü deyil”. Ermənistan müdafiə nazirinin keçmiş müavini Artak Zakaryan isə məsələnin başqa tərəfinə diqqət çəkir: “Nikol yenidən Rusiyanın qucağına qayıdıb. Bir daha salam, qəzəbli Rusiya, əlvida, tərk edilmiş Qərb! Halbuki, Nikol Qərbin dəstəyi ilə hakimiyyətdən həzz almağa davam edir. Ermənistanın həyati maraqları isə beynəlxalq auksiona çıxarılıb. Hərrac davam edir, komendant isə Nikol Paşinyandır. Təəssüf ki, bu, mif deyil, ölkəmizdə formalaşmış acı reallıqdır”. Bu və digər hallar göstərir ki,  İrəvan Bakı ilə sülh sazişinin imzalanmasında və regional əməkdaşlıqda maraqlı olduğunu desə də, Ermənistan hakimiyyəti əməldə süni əngəllər yaradır. Rəsmi İrəvanın bunu havadarlarının diqtəsi və təsiri ilə etməsi heç də istisna deyil. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, ABŞ və Fransa kimi Qərb dövlətlərinin, həmçinin Hindistanın Ermənistanı sürətlə silahlandırması davam edir. Bu da regionda sülhə ciddi əngəl yaradır.

Samirə SƏFƏROVA