Üçtərəfli Azərbaycan-Özbəkistan-Əfqanıstan əməkdaşlığı böyük təhlükəni önləyəcək...
Tural İrfan: “Normal münasibətlərin qurulması radikal meyllərin ixracının da qarşısını alan amil rolunu oynayacaq”
Son illər iqtisadi əməkdaşlığı aktivləşdirən, qarşılıqlı ticarət və investisiyaların yüksək səviyyəsinə nail olan Azərbaycan və Özbəkistan yeni tərəfdaşlıq sərhədləri açaraq üçüncü ölkələrə birgə daxil olurlar.
Belə ki, ötən həftə Azərbaycan və Özbəkistanın rəsmi nümayəndə heyəti Əfqanıstana birgə səfər edib və burada danışıqların mövzularından biri də Əfqanıstanın dağ-mədən sənayesinə investisiya yatırılması olub.
Daşkənddə keçirilən Azərbaycan-Özbəkistan biznes forumunda iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov Bakının Əfqanıstanda Özbəkistanla əməkdaşlıq etmək niyyətini təsdiqləyib.
Eyni zamanda, nəqliyyat, logistika, ticarət, enerji və bir sıra digər sektorlar Azərbaycan və Özbəkistan üçün Əfqanıstanda maraqlı əməkdaşlıq sahələrinə çevrilə bilər. Bununla yanaşı, Əfqanıstanla ümumi sərhədi olan və onunla ticarəti fəal şəkildə inkişaf etdirən Özbəkistan Azərbaycan üçün də Əfqanıstan iqtisadi məkanına bələdçi ola bilər.
Azərbaycan və Özbəkistanın əlaqələrinin inkişafı, Əfqanıstsnda birgə investisiya fəaliyyəti orta Asiya və Qafqaza radikal islamın ixracı cəhdlərinin qarşısının alınması perspektivlərinə necə təsir edə bilər?
İlahiyatçı Tural İrfan “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, region ölkələri əvvəlcə Talibanın gücünü tanımaqdan çəkinsələr də, sonradan ehtiyatla da olsa, yeni siyasi reallığı qəbul etdilər: “Xüsusilə Rusiya hökuməti Taliban hökumətini tanıdı və Əfqanıstanla ikitərəfli diplomatik və siyasi əlaqələri bərpa etdi. Azərbaycan Asiya ilə Avropanı birləşdirən nəqliyyat dəhlizlərində yerləşən ölkə olmaqla Əfqanıstanla əlaqələrin inkişafında maraqlıdır. Əfqanıstan Azərbaycana çox uzaq ölkə deyil. Tarixi, mədəni əlaqələr var, hazırda iqtisadi baxımdan Əfqanıstan mühüm enerji və nəqliyyat dəhlizinin üzərində yerləşir.
Xatırladaq ki, Azərbaycan Prezidentinin 28 iyul 2021-ci il tarixli sərəncamı ilə İlham Məmmədov ölkəmizin Əfqanıstan İslam Respublikasındakı səfiri təyin olunub. O, bu il fevralın ortalarında Kabilə gedib və Talibanın xarici işlər naziri Əmir Xan Müttəqi ilə görüşüb.
Onu da bildirək ki, Əfqanıstan Azərbaycanın müstəqilliyini 1991-ci il dekabrın 21-də ilk tanıyan dövlətlərdən biridir. 1994-cü ildən ölkələr arasında diplomatik münasibətlər mövcuddur. 2012-ci ildən Bakıda Əfqanıstanın səfirliyi fəaliyyət göstərir.
Azərbaycan Əfqanıstanın keçmiş hakimiyyətləri ilə sıx əməkdaşlıq edirdi. İndiyə qədər Azərbaycan Respublikası ilə Əfqanıstan İslam Respublikası arasında 15 sənəd imzalanıb.
Qərb ölkələri keçmiş illərdə Talibanı radikal təşkilat kimi qəbul etsələr də, sonrakı illərdə Talibanın gücü ilə hesablaşmaq məcburiyyətində qaldılar. ABŞ qoşunları Əfqanıstanı tərk etdi və Taliban Kabili nəzarətə götürdü. Qərb ölkələrinin bir qisminin bu gün də Talibanla əlaqələri və diplomatik münasibətləri yoxdur. Buna baxmayaraq, Əfqanıstana qonşu olan ölkələr Talibanla əməkdaşlığa qərar veriblər. Bunun bir neçə səbəbi var. Normal münasibətlərin qurulması radikal meyllərin ixracının da qarşısını alan amil rolunu oynayacaq. Azərbaycan bu sahədə də regiona öz töhfəsini vermiş olur”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
