Cəmi 15 psixoloji seans 7500 manat, nəticə isə yoxdur - psixoloqlar özləri problemlə üzləşiblər…
Könül İsmayılova: “Psixoloqun ağır psixoloji xəstəni qəbul etməyə ixtiyarı yoxdur, ancaq qəbul edirlər”
Əvvəlki illərdə psixoloji xidmət sahəsində mütəxəssis az olsa da, indi bu sahə ilə məşğul olanlar günü-gündən artır. Bunun da gərgin dünyamızın yaratdığı bir sıra obyektiv səbəbləri var. Danılmaz faktdır ki, bu gün təkcə böyüklərin deyil, məktəbli və azyaşlıların da psixoloq xidmətinə ehtiyacları var.
Bu səbəbdən son illərdə psixologiya sahəsi xeyli populyarlaşıb. O da bəllidir ki, qazanc xətrinə qeyri-peşəkarlar da bu sahəyə üz tutur. Qiymətlər isə əl yandırır. Müxtəlif problemlərlə bağlı psixoloqlara üz tutanlar qiymətlərin büdcələrinə uyğun olmamasından şikayətlənirlər.
Araşdırma zamanı məlum oldu ki, bir seansın qiyməti 150-500 manat arasında dəyişir. Hətta bir seansının qiyməti 700 manata olan psixoloqlar belə var.
Vətəndaşlar iddia edirlər ki, qiymətlər yüksək olsa da, bəzən nəticə əldə edilmir. Məlumdur ki, psixoloq yanına gedən şəxs 10-15 seans qəbul etməlidir. Belə olan halda şəxs təxminən 7500-8000 pul sərf edir. Ancaq buna baxmayaraq, psixoloqa müraciət edənlər nəticədən razı qalmır. Səbəb bu gün özünü psixoloq adlandıran qeyri-peşəkarların çoxalmasıdır.
“İndi psixoloq olmaz olduqca asandır, şəxs bir neçə aylıq kursa gedir, təlimlərdə iştirak edir, bir-iki kitab oxuyur və…”
Psixoloq Könül İsmayılova “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Azərbaycanda ali savadlı, həqiqətən psixoloq təhsili almış mütəxəssis olduqca azdır: “Təhsili olmayan, pulu olan bu gün mən psixoloqam deyib insanları pis günə qoyur. Həmin psixoloqların da qəbul qiyməti həkimdən, cərrahdan yüksək olur. Bu qiymətləri kim təyin edir? Nəyə əsasən təyin olunur, bəlli deyil. Bəli, bu gün psixoloqa müraciət edən əksər xəstələr şəfa tapa bilmir. Bunun da səbəbi özünü psixoloq adlandıranların xəstəyə düzgün diaqnoz qoya bilməməsi, düzgün müalicə taktikası seçə bilməməsidir. Ümumiyyətlə, psixoloqun ağır psixoloji xəstəni qəbul etməyə ixtiyarı yoxdur. Psixoloq dərman yaza bilməz, ancaq təəssüf ki, bəziləri yazır. Ağır nevroz, depressiya, şizofreniya, autizm xəstəsini, təşviş pozuntusunu psixoloq həll edə bilməz. Bu xəstələri həkim təhsili olan psixoterapevtlər müalicə edə bilər. Ancaq bu gün bəzi psixoloqlar şüuraltı terapiya müalicəsi adı altında insanları həm sağlıq baxımından, həm də maddi baxımdan pis vəziyyətə qoyurlar”.
Ekspert hesab edir ki, psixoloqların qoyduğu qiymət Azərbaycan reallıqlarına uyğun deyil: “Psixoloqların bu qiymətlərə pasient qəbul etmələri bizim ölkənin reallıqlarına uyğun deyil. İnsanlar minimum əməkhaqqından bir qədər çox əməkhaqqı alırlar. Normal psixoloji yardım almaq üçün ən azı 10 seans davamlı getmək lazımdır. Bu kimi halda, əgər 70-100 manatdan hesablasaq, 10 seansa 1000 manat pul tələb olunur. Yəni insanlar bir aylıq maaşını aparıb psixoloqa verə bilmir. Hətta bunu istəsələr gərək qidalanmaya, digər zəruri məsələlərə ayrılan vəsaitləri də psixoloqa getsin. Belə olduqda isə insanın psixoloqa gedib-getməməyinin heç bir fərqi olmur, psixoloji yardımın heç bir nəticəsi olmaz. Adam yenə pis vəziyyətə düşəcək. Bir tərəfdən problem həll olunsa da, başqa tərəfdən problem ortaya çıxacaq, maddi problem yaranacaq. Həmçinin, əksəriyyətinin qəbulunda olmuş insanlar sosial şəbəkələrdə narazılıq edir. Ümumiyyətlə, insanlar hər hansı məsələ ilə bağlı narazılığı varsa, bunu rahat şəkildə ictimailləşdirir. Paylaşılan rəylərdən müşahidə etmişəm ki, psixoloji dəstək yetərsiz sayılır, qənaətbəxş deyil. Yəni insanlar onların verdiyi psixoloji dəstəklə özlərini tamamlaya bilmirlər. Halbuki, insanlar ora tamamlanmaq, psixoloji yardım almaq ümidi ilə gedirlər, amma o yardımı ala da bilmirlər. Əksəriyyəti ödədiyi pula heyfsilənir”.
K.İsmayılovanın sözlərinə görə, bizim ölkədə fəaliyyət göstərən psixoloqların çoxu qeyri-ixtisas sahibləridir. 3-5 aylıq təlim keçib sertifikat əldə edib “psixoloji yardım göstərirəm, psixoloqam” deyənlərin, özünü reklam edən “uzmanların” da sayı çoxalıb: “İndi psixoloq olmaz olduqca asandır. Şəxs bir neçə aylıq kursa gedir, təlimlərdə iştirak edir, bir neçə kitab oxuyur və natiqliq kursuna gedərək nitqini düzəldir. Fikir vermisizsə, psixoqların danışığı qüsursuz olur. Bunun səbəbi odur ki, onlar bu işə başlamazdan əvvəl peşəkar diksiya mütəxəssislərindən dərs alır, nitqini düzəldir və başlayır insanlara məsləhət verməyə. Psixoloqa ehtiyacı olan şəxs onun təhsili, savadına deyil, danışığına aldanıb qəbuluna yazılır. Hətta bu gün özünü məşhur adlandıran bir psixoloqun orta təhsili belə tam deyil. Həmin şəxs 9-cu sinf bitirdikdən sonra məktəbdən çıxıb. İllər sonra bu xanım dediyim qaydada kursa gedib, təlimlərdə iştirak edib, natiqliq dərsi alıb indi başımıza psixoloq kəsilib. Bu sahə araşdırılmalıdır. Ali təhsili olmayan şəxslər psixoloq fəaliyyəti ilə məşğul olmamalıdır”.
Ekspertin fikrincə, psixoloqların qəbul qiymətləri hər kəsin büdcəsinə uyğun olarsa ölkədə qeydə alınan insidentlərin, intiharların, zorakılıqların sayı azalar: “Ailə üzvləri hiss edir ki, onun övladının və ya yoldaşının psixoloji problemi var. Lakin maddi durumları uyğun olmadığından həmin şəxsi psixoloq qəbuluna apara bilmir. Nəticədə ailə qətlləri, məişət zorakılıqları artır. Düzdür, kimsə durub deyə bilər ki, mənim qiymətim budur, istəməyən gəlməsin, bu bir növ biznesdir. Ancaq insaflı olmaq lazımdır”.
K.İsmayılova son olaraq onu da bildirdi ki, bura özbaşına bir sahədir, heç bir nəzarət yoxdur, alver, biznes, gəlir mənbəyi olub. Bəzi psixoloqların özlərinin müalicəyə ehtiyacı var. Onların fəaliyyəti cinayətdir.
Günel CƏLİLOVA
