Qəzzada müharibə bitdi - İsrailin qələbəsi şübhəlidir...
Abutalıb Səmədov: “Bu məsələ 1947-ci il qətnaməsi əsasında həll olunmasa, bölgədə sülhü təmin etmək mümkün olmayacaq”
İsrail ordusunun Qəzza zolağında keçirdiyi hərbi əməliyyatlar başa çatıb. Bu barədə cümə günü yerli dövlət telekanalı məlumat yayıb.
Təhlükəsizlik orqanlarının yüksək vəzifəli nümayəndələrinin sözlərinə görə, İsrailin Fələstin anklavında ümumi hərbi fəaliyyəti dayandırılıb, lakin “yeni kəşfiyyat məlumatları əldə edildiyi təqdirdə” ordu Qəzzaya yenidən girə bilər.
İsrail ordusu HƏMAS hərəkatının Rəfah briqadasının məğlub olduğu və faktiki olaraq fəaliyyətini dayandırdığı barədə siyasətçiləri məlumatlandırıb. Hərbçilər ölkə rəhbərliyinə bildiriblər ki, hərəkatın döyüş hissələrinin əksəriyyəti buraxılıb və girovların azad edilməsi üçün razılaşmanın vaxtı çatıb.
Xatırladaq ki, avqustun 15-16-da Qətərin paytaxtı Dohada ABŞ, Misir və Qətərin vasitəçiliyi ilə Qəzza zolağında atəşkəslə bağlı danışıqların növbəti raundu baş tutub. Vasitəçilərin cümə günü yaydığı birgə bəyanatda deyilir ki, “hökumətlərimizin yüksək səviyyəli rəsmiləri son 48 saat ərzində atəşkəs, girov və məhbusların azad edilməsi ilə bağlı razılığa gəlmək üçün Dohada vasitəçi qismində intensiv danışıqlar aparıblar”.
Qəzzada kim qalib gəldi- HƏMAS, ya İsrail?
Müstəqil siyasətçi Abutalıb Səmədov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, ötən ilin oktyabr ayında başlayan HƏMAS - İsrail qarşıdurmasında kimin qalib gələcəyi əvvəlcədən məlum idi: “Kifayət qədər böyük hərbi potensialı, ABŞ kimi güclü müttəfiqi olan İsrailə HƏMAS-ın qalib gəlməsi, təbii ki, mümkün deyildi. Ötən müddət ərzində İsrail ordusu ciddi sayıla biləcək qələbələr qazandı. Son nəticədə bu, İsrailin qələbəsi sayıla bilərmi? Güman edirəm ki, yox. Nə qədər ki, BMT - nin 1947 - ci ildə qəbul etdiyi qətnamə icra olunmayıb və Fələstin dövlətinin fəaliyyət göstərməsi üçün normal şərait yaradılmayıb, bu münaqişədə qalib olmayacaq. Bölgədəki dövlətlər daim gərginlik altında yaşayacaqlar, terror aktları, silahlı qarşıdurmalar əskik olmayacaq. Ona görə də, təkbaşına İsrailin hansısa hərbi əməliyyatları qələbə ilə başa çatdırması qələbə sayıla bilməz. Qələbə yalnız həm İsrailin, həm də Fələstinin birgə qələbəsi ola bilər. 150 - yə yaxın dövlət artıq Fələstini tanıyıb. Ancaq təəssüf ki, bu addımı İsrail atmaq istəmir. Bu isə bundan sonra da gərginliyin qalacağını, silahlı qarşıdurmanın davam edəcəyini göstərir. Ondan əvvəl də sülh istiqamətində addımlar atılıb. Osloda uzlaşma oldu, 2020 - 2022 - ci illərdə İsraillə ərəb dövlətləri arasında “Avraam sazişi” deyilən müqavilələr imzalandı. Bu sazişlər nəticəsində İsraillə normal münasibət quran 6 ərəb dövləti mövcud oldu. Ancaq yenə də bölgədə dayanıqlı sülhü təmin etmək olmadı. Belə də davam etsə, yenə mümkün olmayacaq. Məsələyə kökündən yanaşılmalıdır. Bir məsələ də nəzərə alınmalıdır ki, yahudilər Fələstin dövlətinin mövcudluğunu qəbul etmədikləri kimi, fələstinlilər də İsrail dövlətinin mövcudluğunu qəbul etmək istəmirlər. Bu hamını, ilk növbədə də İsrail və Fələstin rəhbərlərini düşündürməlidir. Bu məsələ 1947 - ci il qətnaməsi əsasında həll olunmasa, bölgədə sülhü təmin etmək mümkün olmayacaq. Reallıq bundan ibarətdir. Nə qədər iri dövlətlər, bölgədəki əsas dövlətlər bu reallığı tez qəbul etsələr, sülhü də təmin etmək elə asan olacaq. İndi isə onu deyə bilərəm ki, İsrail dünyanın bir sıra dövlətlərinin terrorçu kimi tanıdığı HƏMAS-ı məğlub edə bildi. Ancaq bu son qələbə deyil. BMT HƏMAS-ı terrorçu təşkilat kimi yox, siyasi təşkilat kimi tanıyır. Ərəb - İsrail, Fələstin - İsrail qarşıdurmasında BMT - nin mövqeyi bir sıra dövlətlər, İsrail, ABŞ tərəfindən qəbul olunmasa da, sülhü yaxınlaşdıran mövqedir. BMT - nin üzvlərinin hamısının bu mövqedə dayanması 1947 - ci il BMT qətnaməsinin icrasına nail olmaq, sülhü təmin etməyə nail ola bilərdi. Çox təəssüf ki, belə birlik yoxdur. İsrail - HƏMAS, İsrail - Fələstin qatşıdurması bitməyib. Ola bilsin ki, arada müəyyən fasilələr olsun. Ancaq bu qarşıdurma bundan sonra da davam edəcək və çoxlu günahsız insanın ölümünə gətirib çıxaracaq”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
