Üç aylıq layihənin yekun seansı keçirildi
Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi, “Kimsəsiz Uşaqların Sosial Müdafiəsi” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə Gəncə Uşaq Evində (dövlət sığınacağı)
“Valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların psixoloji reabilitasiyası” adlı layihə həyata keçirilir. Layihə “Sağlam ruh, sağlam cəmiyyət naminə uşaqların psixoloji reabilitasiyası” adlı şüarla həyata keçirilir. Üç aylıq layihə çərçivəsində valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlara, ixtisaslı psixoloq tərəfindən psixoloji reabilitasiya xidməti göstərilir. Reabilitasiya xidməti on iki mövzu ətrafında aparılır. Uşaqlarla keçirilən hər seans ayrı-ayrı mövzuları əhatə edir. Layihə çərçivəsində keçirilən on ikinci seansın mövzusu “uşaqlar üçün nağıl terapiyası” adlı mövzuya həsr olundu.
Bildiyimiz kimi, uşaqların həyatında baş verən müəyyən özünəməxsus problemlər, çətin situasiyalar, davranışda yaranan problemləri aradan qaldırmaq üçün psixologiyada müxtəlif terapiya üsullarından istifadə olunur. Bu terapiya üsullarından biri də nağıl terapiyasıdır. Nağıl çox gözəl terapiya üsuludur. Nağıl uşaqlarda nitq inkişafını, diqqətin toplanmasını, təfəkkür və təxəyyülü formalaşdırır, uşaqların mədəni ünsiyyət qurmasına şərait yaradır, uşaqlar müqayisə etməyi bacarırlar, xeyir və şər anlamlarını qavrayırlar. Təbii ki, nağılların məzmunu da məqsədəuyğun şəkildə xüsusi olaraq seçilməlidir. Məsələn, şiddət üslublu nağıllar uşağın psixoloji ovqatına mənfi təsir edir, qorxular, aqressiya, şiddət göstərmə istəyi, ünsiyyət pozğunluğu, yoldaşları ilə yola gedə bilməmə, ailəsindən uzaqlaşma və hətta uşaqlarda iştah pozuntusu belə yaradır.
Hər bir uşaq mükafatlandırıldığı kimi, nöqsanlarına görə də cəzlandırılmalıdır. Bəzən uşaqlar məsləhəti sevmirlər, amma nağıllara qulaq asarkən hansısa mənfi əməlini mütləq o nağılda tapa bilirlər. Özlərini o nağıldakı qəhrəman və ya obrazın yerində hiss edə bilirlər. Əməllərini götür-qoy edə bilirlər. Bundan başqa, nağıllar uşaqlara müxtəlif duyğuları qavradır, uşaqların qarşısına çıxan məsələlər və ya çətinliklər zamanı həmin dinlədiyi nağıllar uşaqların köməyinə gəlir. Uşaqlar nağıllar vasitəsilə hansı əməllərin zərərli, hansı əməllərin faydalı olduğunu öyərənirlər. Terapiya – bildiyiniz kimi müalicə deməkdir. Nağıl terapiyası ilə aqressiv, qorxuları və ya fobiyaları olan, ünsiyyət çatışmazlığı, sözə baxmayan, isterika çıxaran, həmçinin davranışında nöqsanlar, yaramazlıq edən uşaqlar üçün çox əhəmiyyətli vasitədir. Uşaqların nağıllarda dinlədiyi nəticə istənilən nöqsanlarına səmərə verəcəkdir.
Nağıllar uşaqların yaşlarına uyğun şəkildə seçilməlidir. 3-4 yaşlı uşaqlar üçün seçdiyimiz nağıllar kiçik oyuncaqlar, əşyalar və heyvanlardan ibarət olmalıdır. 5-6 yaşlı uşaqlar üçün seçdiyimiz nağıllar sehrbaz, şəhzadə tipli nağıllar olmalıdır. 6-10 yaş kiçik məktəbli yaşlı uşaqlar üçün seçdiyimiz nağıllar uşaqların düşüncə və təsəvvürlərini inkişaf etdirəcək sehrli nağıllar olmalıdır. 12 yaşdan yuxarı yeniyetməlik dövründə seçdiyimiz nağıllar məişət tipli nağıllar və məsəllərdən ibarət olmalıdır. Nağılların effektivliyini artıran üsullardan biri də uşaqlara nağıl danışılan zaman mütləq şəkildə çıxış yolu göstərilməlidir. Eyni zamanda uşaq nağıldakı qəhrəmanın özü olmadığını, sanki onun davranışları ilə qəhrəmanın davranışlarının üst - üstə gəldiyini anlamalıdır. Nağıl danışarkən uşaqda hər hansı bir mənfi davranışı müsbət davranışla əvəzləməli və əvəzlənilən müsbət davranışı ilk öncə şəxs öz üzərindən uşağa yansıtmalıdır. Nağıl danışarkən uşaqda hər hansı bir mənfi davranışı müsbət davranışla əvəzləməli və əvəzlənilən müsbət davranışı ilk öncə şəxs öz üzərindən uşağa yansıtmalıdır. Effektiv təsir üsullarından biri də yaradılan və mütaliə edilən hekayəni şəkillərlə uşağa göstərməkdir. Dəyişməsi istənilən davranış formasına uyğun olaraq ilk öncə mənfi, daha sonra əvəzləmək istənilən müsbət davranışa sahib bir obraz çəkilir. Uşağa iki şəkil arasındakı fərqi göstərərək nağıl danışılır. Təsiretmə üsullarından biri də nağılların oyun zamanı istifadəsidir. Oyun prosesində nağıllardan istifadə etdikdə hekayənin uşağa necə təsir etdiyini, hansı düşüncə və hissləri keçirdiyini öyrənə bilər, eyni zamanda oyuncaqlar vasitəsilə nağılın effektivliyini artırmaq mümkündür. Yaxşı bilib illərdir fərqinə varmadan danışılan nağıllar uşaqların münasibətlər və dəyərlər sisteminə mütləq şəkildə təsir edir. Bu təsirin müsbət yaxud mənfi olması nağılların məzmunundan asılıdır.
Layihə çərçivəsində Gəncə Uşaq Evində (dövlət sığınacağı) keçirilən “uşaqlar üçün nağıl terapiyası” adlı sonuncu on ikinci seansda, ixtisaslı psixoloq valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlarla fərdi görüş keçirdi, onlarla müxtəlif nağıllar ətrafında psixoloji söhbətlər, fikir mübadiləsi apardı.
Valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlarla nəzərdə tutulan üç aylıq layihə, layihə çərçivəsində təşkil olunan on iki seans başa çatdı. Layihə 31 avqust tarixində yekunlaşacaqdır.
Zümrüd
