Ərdoğanın Əsədə "sülh şərtləri" - Suriya konstitusiyasında Türkiyə əleyhinə nə var...
Əli Mustafa: “Türkiyənin bu şərti də normaldır və Suriya yox deyə bilməyəcək”
Türkiyənin milli müdafiə naziri Yaşar Gülər bildirib ki, lazımi şərtlər yerinə yetirildiyi təqdirdə Türkiyə və Suriya arasında nazirlər səviyyəsində görüş keçirilə bilər. Gülər deyib ki, əvvəl Moskvada olduğu kimi, Suriya ilə razılaşdırılmış yerlərdə nazirlərin də olduğu heyətlərlə görüşlər keçirilə bilər.
Nazir Türkiyənin Suriya ərazisindən çıxması üçün şərtləri də açıqlayıb. Gülər deyib ki, bunun üçün yeni konstitusiya qəbul edilməli, seçkilər keçirilməlidir: "Türkiyə Suriyadan çəkilmənin koordinasiyasını ancaq yeni konstitusiya qəbul edildikdən, seçkilər keçirildikdən və sərhədlərin təhlükəsizliyi təmin edildikdən sonra müzakirə edə bilər".
Bu şərtlər Türkiyə - Suriya münasibətlərinə necə təsir edəcək və Suriyanın Konstitusiyasında Türkiyə əleyinə nələr var ki, onun dəyişilməsi başlıca şərt kimi irəli sürülür?
Müstəqil siyasətçi Əli Mustafa “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, burda Türkiyənin müdafiə naziri pozitiv mesaj verir: “Deyir ki, biz Suriya ilə danışmaq, vəziyyəti normallaşdırmaq istəyirik. Türklərin bu təklifi, belə bir təşəbbüsü Suriyanın da ürəyindəndir. Suriya özü də başa düşür ki, İsraillə qarşıdurması var və bu, Suriya üçün çox ağır nəticələr verə bilər. Hətta onun suverenliyi də ləğv oluna bilər. Ona görə də Türkiyə ilə anlaşma həm də onun suverenliyinin təminatıdır. Digər tərəfdən də Rusiyanın vəziyyəti bəllidir. Suriyanı ayaqda saxlayan Rusiyadır. Rusiyanın vəziyyəti pisləşərsə, Suriya köməksiz qalacaq. Ona görə də Türkiyə ilə barışmaq əlverişlidir. O ki qaldı konstitusiyanın dəyişməsi məsələsinə, düşünürəm ki, Türkiyə yanında demokratik bir dövlət istəyir, orda demokratik cümhuriyyət dəyərlərini özündə ehtiva edən ali qanunun qəbuluna çalışır. O zaman Türkiyənin də Suriyadakı proseslərə təsir imkanları ola bilər. Aydın məsələdir ki, Suriyada xalqın bir hissəsi Türkiyə ilə yaxındır, qonşudur. Bu baxımdan Suriyaya təsir imkanı Türkiyə üçün o vaxt yaranır ki, demokratik seçki olsun. İndiki halda isə Əsəd və onun arxasında duran güclər hakimiyyəti müəyyənləşdirirlər. Təbii ki, bu da dünyanın böyük dövlətlərinin marağına uyğun deyil. Türkiyənin də bu şərti normaldır və Suriya yox deyə bilməyəcək. Hazırda hakimiyyət seçki yolu ilə formalaşmır, özü-öz varlığını təmin edir. Ona görə də ya xoşluqla, ya da məcbur bu rejim dəyişəcək. Amma indidən özləri islahatlara getsələr, Türkiyə ilə də anlaşsalar Suriyada xalqın da təsir imkanları artar və Türkiyə ilə münasibətlər də nizama düşər”.
Qeyd edək ki, bir neçə gün əvvəl Rusiya Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin rəhbəri Sergey Narışkin Ankarada türkiyəli həmkarı İbrahim Kalın ilə Türkiyə və Suriya liderlərinin görüşünün tarixini və yerini müzakirə edib.
Bu barədə Türkiyə hökumətinin rəsmi qəzeti məlumat yayıb.
Qəzet yazır: “Rəcəb Tayyib Ərdoğanla Suriya prezidenti Bəşər Əsəd arasında on ildən artıq müddətdə olmayan ilk görüş avqust ayında sərhəd-keçid məntəqəsində baş tuta bilər”.
Qəzetin yazdığına görə, Türkiyə və Suriya liderlərinin görüşünə paralel olaraq Ərdoğanla Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında görüş baş tuta bilər.
Daha əvvəl Rusiya liderinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bildirib ki, prezident Putinin Türkiyəyə səfərinə hazırlıq gedir, lakin tarix hələ müəyyən edilməyib.
Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan bildirib ki, Ərdoğanla Əsəd arasında görüş təşkil etmək üzərində işləyir, lakin konkret bir şey haqqında danışmaq hələ tezdir.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
