Azərbaycanda İnternet bahalaşdıqca sürəti aşağı düşür - provayderlərin oyunu...
Elyar İslamoğlu: “İnternetin qiymətinin artması və sürətin günü-gündən zəifləməsi insanlar arasında narazılıq yaradır”
Gündəlik həyatımızı İnternetsiz təsəvvür edə bilmirik, bütün sahələrdə buna böyük ehtiyac var. Amma gəlin görək, biz keyfiyyətli İnternet xidməti ilə təmin olunuruqmu? Təbii ki, yox.
Müxtəlif provayder şirkətlər İnternetin qiymətini qaldırdıqlarını elan etdikdən sonra bəzi ekspertlər bildirdilər ki, qiymət artımı keyfiyyət artımına səbəb olacaq. Guya qiymət artımında əsas məqsəd elə keyfiyyət artımını təmin etməkdir. Amma biz bunun əksini hiss etməkdəyik. Demək olar, həm evdə, həm işdə, həm də ictimai yerlərdə, tədbirlərdə İnternetdən istifadə edirik, amma təəssüf ki, kəsintisiz İnteret əldə etməyimiz mümkünsüzdür. İş yerlərində İnternetin sürəti sürünür desək, yəqin ki, bizə irad tutan tapılmaz, əgər kimsə buna cəhd edərsə, demək məsələyə obyektiv yanaşa bilmir. Çünki bu gün istənilən şəxs poçt şöbəsi, bank kimi yerlərə müraciət etdikdə “sistem donub” ifadəsilə üzləşə bilir.
Tez-tez sosial şəbəkələrdən də oxuyuruq ki, insanlar həm evdə qaldığı günlərdə, həm də iş həyatlarında sürətli İnternet üzünə həsrət qalıblar. Qiymətləri qaldırmaqdansa, əhaliyə güzəştlər etməkdənsə, qiyməti qaldırıb İnternetin vəziyyətini daha da bərbad hala salıblar.
İnternetin sürətinin zəif olması ilə bağlı şikayətlər günü-gündən artsa da, təəssüf ki, əlaqədar qurumlar, provayder şirkətləri, bu işlə məşğul olan özəl qurumlar reaksiya vermək əvəzinə susurlar. Normal yanaşsaq, qiymət artımı keyfiyyətli xidmətə səbəb olmalıdır, bizdə isə belə deyil. Bir tərəfdən qiyməti artırırlar, o biri tərəfdən keyfiyyəti aşağı salırlar.
Təsəvvür edin ki, bir yazını, bir məktubu elektron poçt vasitəsilə göndərmək üçün insanlar nə qədər əziyyət çəkir. İnternetin sürətinin zəif olması nəticəsində bir sıra hallarda göndərdiyin yazı heç ünvanına da çatmır, ilişib öz poçtunda qalır.
İnternet üzərindən onlayn ödəniş indi dəbə minib. Amma gəlin görək, kimsə bunu əziyyət çəkmədən edə bilirmi? Əlbəttə, edə bilmir. Qazın kartına, işığın, suyun kartına onlayn ödəniş edirsən, əksər vaxt əməliyyat baş tutmur, ASAN kommunala gedirsən və aydın olur ki, nəinki əməliyyat baş tutmayıb, hətta kartdakı bütün informasiyalar silinib. Araşdırıb görürsən ki, bu, İnternetin sürətinin zəif olması ilə bağlıdır və İnternet zəif olduğu üçün əməliyyat alınmayıb. Abonent onlayn qaydada ödənişi həyata çevirə bilmədiyi üçün nə qədər əziyyət çəkir. Problemə səbəb isə sürətsiz İnternetdir.
Uzun müddətdir smart sayğacların balansının onlayn qaydada artırılması təbliğ olunsa da, bunun müştərilər üçün daha asan bir proses olduğu deyilsə də, təəssüflər olsun ki, bərbad İnternet üzündən abonentlər bu xidmətdən lazımı qədər istifadə edə bilmir. Əslində, bu xidmət insanların rahatlığını təmin etmək, evdən çıxmadan bu xidmətlərdən yararlanmaq üçündür. Amma deyildiyi kimi, bu da keyfiyyətsiz, sürətsiz İnternetlə bağlıdır. Elə bir vətəndaş tapılmaz ki, İnternetin sürətindən razı qalsın. Bu, eyni zamanda İnternetlə işləyən televizor aparatlarına da aiddir. TV-yə baxmaq olmur. Hələ mən onlayn tədris zamanı üzləşdiyimiz problemləri yada salmıram. Distant təhsil zamanı şagirdlərin və valideynlərin yaşadıqları bütün ölkəyə məlumdur. Qoşulma o qədər keyfiyyətsiz olur ki, şagird müəllimi, müəllim də şagirdi başa düşə bilmir, səs qırıq-qırıq gəlir. Mobil telefonlarda da İnternet çox zəifdir, aldığımız meqabaytın gücü yetərli deyil, sürəti zəifdir. Eləcə də redaksiyalarda bəzən saatlarla normal İnternet almaq olmur. Provayder şirkətə zəng vurub şikayətini bildirəndə onların cavabı belə olur ki, biz normal İnternet veririk, siz WI-FI-ı söndürüb yenidən yandırın. Niyə normal İnternet vermirsiz ki, abonenti artıq əziyyətə salırsız? Obonentin vəzifəsi ödənişi vaxtlı-vaxtında qəpiyinə qədər ödəməkdirsə, şirkətlərin də öhdəliyi kəsintisiz, keyfiyyətli İnternet xidməti göstərməkdir.
“İnternet bahalaşdıqca sürət və keyfiyyət artmalı olduğu halda, bizdə İnternetin sürəti get-gedə bərbad hala düşür”
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, tanınmış ictimai fəal Elyar İslamoğlu “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, İnternetin sürətinin zəif olması hər bir Azərbaycan vətəndaşının yaralı yeridir və bu səbəbdən də bu problem hər zaman gündəmdə olmalıdır. “Ölkəmizdə İnternetin keyfiyyəti həddən artıq aşağıdır, sürət çox zəifdir. Biz gözləyirdik ki, qiymətləri aşağı salıb sürəti artırarlar, İnternetin keyfiyyəti yüksələr. Amma biz görürük ki, artıq bir neçə aydır İnternetin qiyməti artıb, keyfiyyəti isə aşağı düşüb. Rayonlarda, kənd yerlərində insanlar yalnız vatsap vasitəsilə ya görüntülü, ya da yazışmaqla yaxınları ilə hal-əhval tuturlar. Ən pisi də odur, indi insanlara seçim imkanı verilmir və məcbur edilirlər ki, hər kəs 25 manatlıq İnternetdən istifadə etsin. Guya 25 manatlıq internetin sürəti, keyfiyyəti daha yaxşı olacaq. Amma belə deyil, keyfiyyətdə heç bir müsbət dəyişiklik yoxdur. Yaxşı olardı ki, şirkətlər insanların maddi vəziyyətini nəzərə alsınlar. Amma təəssüflər olsun ki, xüsusən də rayon yerlərində insanlar 25 manatlıq İnternet almağa məcbur edilir. Çünki vatsap proqramı ilə görüntülü danışmaq, yaxud yazışmaq üçün aşağı sürətli İnternet də bəs edir. Çox yaxşı olar ki, İnternetin qiyməti 10 manatdan başlasın. 10, 15, 20, 25 manata olsun və sürət də onlara uyğun tənzimlənsin. Amma birdən-birə insanlara “25 manatlıq İnternet almalısan, 25 manatdan aşağı qiymətə internet yoxdur”deyirlər. Bu da həddindən artıq narazılıq yaradır. Onsuz da yanacağın qiymətinin artması ilə əlaqədar kənd təsərrüfatı, qida məhsullarının qiymətində də ciddi bahalaşma var. Bütün bunlarla yanaşı, eyni zamanda İnternetin qiymətinin artması və sürətin də günü-gündən zəifləməsi insanlar arasında narazılıq yaradır.
Fikrimcə, yeni təyin olunan məmurlar xalqın içinə girmirlər, onların problemləri ilə maraqlanmırlar, xalqın dolanışığından xəbərləri yoxdur. Belə olmasaydı birdən-birə ən aşağı sürətdə İnternetin qiymətini 25 manata qaldırmazdılar. Bir İnternet istifadəçisi kimi bu halları narazılıqla qarşılayıram.
Sosial şəbəkələrdə bir neçə gündür ki, bununla bağlı ciddi narazılıqlar var. Yalnız sadə vətəndaşlar deyil, jurnalistlər, alimlər, həkimlər, müəllimlər, digər sahə təmsilçiləri bu haldan razı deyillər”.
E.İslamoğlunun sözlərinə görə, bir neçə həftədən sonra dərslər başalayacaq və İnternetə tələbat daha da artacaq. O qeyd etdi ki, çünki müəllimlərin şagirdlərə verdiyi tapşırıqların əksəriyyətinə İnternetdən, YoTube-dən, google proqramlar vasitəsilə aydınlıq gətirmək olur. “Ona görə də hər kəs məcburdur ki, İnternetdən istifadə etsin. Dünyada İnternetin qiyməti düşür, onlar daha çox vətəndaş məmnunluğunu təmin etməyə əhəmiyyət verirlər, bizdə isə tamamilə əksinə hallar baş verir. İnternetin bahalaşmasına ad tapa bilmirəm, bu işdə “əməyi” olan, internetin bahalaşmasına çalışan məmurlara demək istəyirəm ki, istənilən qərarı verərkən camaatın vəziyyətini nəzərə alın.
İnternet bahalaşdıqca sürət və keyfiyyət artmalı olduğu halda bizdə internetin sürəti get-gedə bərbad hala düşür” - deyə E.İslamoğlu bildirdi.
İradə SARIYEVA
