“Elmlərdən” 20-ci Sahəyə işləyən 53-cü marşrutun avtobusları bu gündədir - qiymət niyə bahalaşdı?..
Paytaxtın avtobus təsərrüfatı günü-gündən bərbad vəziyyətə düşür. COP29-a hazırlıq ərəfəsindəyik və bütün dünyanın diqqəti Bakıdadır. Bizi istəyənlərlə yanaşı istəməyənlər də var, sonuncuların sayı daha çoxdur.
Avtobuslar paytaxt sakinlərinin və şəhərimizin qonaqlarının sıx-sıx istifadə etdiyi ictimai nəqliyyat vasitəsidir. Son dövrlər ictimai nəqliyyatın gediş haqqı da qaldırılıb. Gediş haqqı qaldırılsa da, xidmətin səviyyəsi çox aşağıdır. Bundan başqa, hələ də paytaxtda istismar müddəti çoxdan başa çatmış, sınıq-salxaq, qəzalı vəziyyətdə olan avtobuslar xəttə buraxılır. Məsələn, 53, 120, 206, 31 saylı marşrut avtobuslar dediyimizə əyani misaldır. Yəqin o avtobus marşrutlarından istifadə edən sərnişinlər də vəziyyətin hansı dərəcədə ağır olduğunu təsdiqləyər. Özümüz də sərnişin kimi, xüsusən də 53 saylı avtobusdan istifadə edirik.
“Elmlər Akademiyası” metro stansiyasının qarşısından 20-ci Sahəyə işləyən, 20-ci Sahəyə çatana qədər 20-dən çox ünvan dolaşan 53 saylı marşrurt avtobusları nəinki sınıq-salxaqdır, hətta bu avtobusların salonları belə əməlli-başlı çirkab içindədir. Oturacaqları, yeri antisanitariya mənbəyidir desək bizə irad bildirən tapılmaz. Özü də ki, hələ xüsusi karantin rejimi bitməyib və hələ də insanların başı üzərində Covid-19 xofu dolaşır. Amma bu avtobusların salonu mikrob, çirkab mənbəyidir, avtobusdan üfunət yağır. Onlarda da gediş haqqı 50 qəpikdir. Şirkət avtobusu təzələmək, çirkablardan təmizləmək əvəzinə qiyməti artırıb. Hansı xidməti göstərir ki, qiyməti tez-tələsik artırıb?
Heç olmasa şirkət avtobusu təzələsin, xidmətinin keyfiyyətini artırsın, sonra qiymət artımına getsin. Sosial-ekoloji problem mənbəyi olan bu sahədə köhnə, nimdaş, çirk içində olan bu avtobuslar xəstəlik mənbəyi kimi insanları narahat edir.
Bu gün 53 saylı marşurutlar üzrə istifadə edilən avtobuslar ölkəyə 2006-cı ildən gətirilib, düz 18 il bundan əvvəl gətirilən bu ictimai nəqliyyat vasitələri artıq yararsız haldadır. Hamı xalqın cibini soyur, amma keyfiyyətli xidmətlər yada düşmür. Deyim ki, 53 saylı avtobus marşurutunun vəziyyəti sosial şəbəkələrdə də geniş müzakirə olunur və bu sahədə ictimai narazılıqlar var.
53 saylı avtobusu idarə edən sürücülərlə söhbətimiz zamanı onlar da bildirdilər ki, onu sürmək çox çətindir və risqlidir. Sürücülərin sözlərinə görə, şirkət onlara deyib ki, COP29-a qədər avtobus parkını təzələyəcək və xəttə yeni avtobuslar buraxılacaq...
İlqar Hüseynli: “...Bu birbaşa şirkətlərin məsuliyyətidir”
Sosial-iqtisadi sahə üzrə ekspert İlqar Hüseynli “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bu çox dərin problemdir. İ.Hüseynlinin sözlərinə görə, bütün xətlər üzrə xidməti özəl sektor yerinə yetirir, burada dövlət qurumları iştirak etmir. “Özəl sektor bəzən daha çox marşrut xəttinə sahiblənmək istəyir. Amma onlar yeni avtobuslar almaq, köhnə avtobusları daha komfortlu avtobuslarla əvəz etmək, bu sahədə maliyyə imkanlarını səfərbər etmək gücündə ola bilmirlər. Gediş haqlarının qaldırılması şirkətlərə bağlı məsələ deyil, bu birbaşa Tarif Şurasının ümumi baxışıdır, qiymətləri Tarix Şurası qaldırıb. Bir sıra sahələrdə qiymətlər Tarif Şurası tərəfindən müəyyənləşdirilir. Məsələn, yanacağın, ictimai nəqliyyatın, dərmanların və sairin qiymətlərindən söhbət gedir. Düzdür, burada guya o sahənin əməkdaşları Tarif Şurasına əvvəlcədən xəbərdarlıq məktubu göndərirlər. Tutalım, bu qiymətə qaldırılsın. Bütövlükdə qiymətə nəzarət edən şuradır. Bunu bir tərəfə qoyaq. Amma marşurutlardan vətəndaşlar məmnun deyilsə, istilik, soyutma sistemi yoxdursa, salonlar çirk içindədisə, gecikmələr kimi məsələlər olursa, bu birbaşa şirkətlərin məsuliyyətidir”-deyə bildirən İ.Hüseynli hesab edir ki, vətəndaşlar özləri də ictimai nəzarətçi rolunu oynamalıdır, daim tənzimləyici qurumlara, Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyinə (AYNA) müraciətlər etməlidirlər. “Vətəndaşlar da öz hüquqlarını tələb etməlidirlər. Bu mənada, burda artıq ox yaydan çıxıb, qiymətlər onsuz da bahalaşıb, amma keyfiyyətli xidmət yoxdur. Yadınıza gəlirsə, deyirdilər ki, biz vətəndaşlara daha keyfiyyətli xidmət təklif edəcəyik, amma bu yoxdur. Bilirdik ki, vəd edilənlər olmayacaq. Çünki əvvəlcədən proqnozlaşdırmışdıq”-deyə bildirən İ.Hüseynli qeyd etdi ki, eyni zamanda taksi ilə bağlı analoji problem var. O hesab edir ki, avtomobil parkı yenilənməlidir və bunu da onlardan AYNA tələb etməlidir: “Qurumlar arasında belə bir süründürməçilik var”.
Elməddin Muradlı “Həmin xətt üzrə həqiqətən də köhnə avtobuslar istismardadır”
Nəqliyyat üzrə ekspert Elməddin Muradlının sözlərinə görə də, 53 nömrəli avtobus Bakıda bir çox marşrustlar kimi problemli marşrutdur. “Həmin xətt üzrə həqiqətən də köhnə avtobuslar istismardadır. Vətəndaşlar da bundan çox narahatdır. O marşurutun bir az başı bəlalıdır. O vaxt 20-ci Sahə ərazisində sürüşmə oldu, Badamdardan düşən yolda. O vaxt onun marşrutu da dəyişdi. Yəni hazırda Badamdar sakinləri də, 20-ci Sahənin üst hissəsində yaşayanlar da narazıdır ki, marşrut tam əhatə olunmur. Fövqəladə Hallar Nazirliyi həmin marşruta müsbət rəy vermir ki, ora təhlükəlidir, baxmayaraq ki, orda tikinti gedir. Ona görə də, bildiyim qədər, 53 nömrəli marşrutun AYNA tərəfindən müsabiqəyə çıxarılması nəzərdə tutulur və çox güman ki, ona yeni sahibkar cəlb olunacaq. Belə olan halda yəqin ki, avtobusların dəyişməsi də qaçılmazdır”-deyə bildirən E.Muradlının sözlərinə görə, müsabiqəyə çıxarılanda müsabiqə şərtləri avtobusların texniki parametrləri ilə bağlı olur. O qeyd etdi ki, avtobuslar müasir və komfortlu olmalıdır, orada istilik-soyutma siteminin olması mütləqdir. Müsahibimiz vurğuladı ki, burada bir sıra məsələlər öz həllini tapmalıdır.
İradə SARIYEVA
