İşləməyənlərə görə dəfn pulu ilə bağlı mübahisə yaranıb... DOST deyir düşmür
Bəzi vətəndaşlar ölən ailə üzvlərinə dövlət tərəfindən təyin olunan dəfn pulunu ala bilmədiklərindən giley edir. Bununla bağlı sosial şəbəkədə səslənən narazılıqlar günü-gündən artır. Qeyd edilir ki, DOST xidməti heç vaxt rəsmi fəaliyyəti olmadan ölən vətəndaşların ailələrinə ödəniş etmir.
Qeyd edək ki, dəfn üçün müavinət dövlət qulluqçularına ömürlük, yaşa, əlilliyə və ailə başçısını itirməyə görə verilən müavinətlərdən biri təyin edilmiş, “İşsizlikdən sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq işsizlikdən sığorta ödənişini alan, sığortaolunan şəxslər və əmək pensiyaçıları vəfat etdikdə təyin edilir. Müavinətin məbləğinə gəldikdə isə, dövlət qulluqçularına ömürlük, yaşa, əlilliyə və ailə başçısını itirməyə görə verilən müavinətlərdən biri təyin edilmiş, “İşsizlikdən sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq işsizlikdən sığorta ödənişini alan və sığortaolnan şəxslər vəfat etdikdə 500 manat, əmək pensiyaçıları vəfat etdikdə əmək pensiyasının minimum məbləğinin üç misli məbləğində nəzərdə tutulur. Bəzi ekspertlərin fikrincə, bu doğru yanaşma deyil. Əslində işsiz şəxslərin ailəsinin dəfn üçün həmin məbləğə daha çox ehtiyacı var. Bu səbəbdən də, həmin ailələrə dəstək üçün dəfn pulu verilməlidir.
Maraqlıdır, ölən şəxsin yaxınlarına dəfn pulu hansı göstəriciyə əsasən verilməlidir?
Elçin Bayramlı: “Mütləq şəkildə qanunda dəyişiklik olmalı və dəfn pulu bütün vətəndaşlara istisnasız olaraq aid edilməlidir"
Sosioloq Elçin Bayramlının fikrincə, dəfn pulunun ödənilməsi dövlətin vətəndaş qarşısında son borcudur və bu hamıya şamil edilməlidir: Dəfn pulu ayrıseçkilik edilmədən hər kəsə ödənilməlidir: “Ömür boyu rəsmi işi olan adamın ailəsinin dəfn puluna daha az ehtiyacı var. Bizdə tam tərsinədir. Ehtiyacı olana verilmir, ehtiyacı olmayana isə verilir. Bu dövlətdir, şirkət deyil. Bu bazar elementi də deyil ki, desin sən mənə vergi vermisən, mən də sənə dəfn pulu verəcəm öləndə. Bu çox gülməli bir yanaşmadır. İndiki dövrdə dəfn xərcləri həddən artıq çoxdur. Məzar yerinin alınması, mərasim zalının ödənişi və.s var ki, ola bilər vəfat edən şəxsin ailəsinin bu xəcləri qarşılamağa imkanı olmasın. Yəni burdan belə çıxır ki, ölən şəxs heç vaxt rəsmi işçi olmayıbsa və ailəsi də yoxsul haldadırsa o adam dəfn edilməməlidir? Bu biabırçı yanaşma nə məntiqə, nə ədalətə, nə hüquqa, nə də qanuna sığır. Buna görə də burda ayrıseçkilik yolverilməzdir. Mütləq şəkildə qanunda dəyişiklik olmalı və dəfn pulu bütün vətəndaşlara istisnasız olaraq aid edilməlidir".
Hüseyn Axundov: “Şəxs öldüyü ana qədər vergi ödəyicisi olmayıbsa, pensiya almayıbsa onun ailəsinə dövlət tərəfindən dəfn pulu ödənilmir”
Hüquqşunas Hüseyn Axundov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, dəfn pulu işsizlikdən sığorta ödənişi alan, sığorta olunan şəxslər vəfat etdikdə verilir: “İşsizlikdən sığorta ödənişi alanlar isə vaxtilə işləyənlərdir. 500 manat əmək pensiyaçıları vəfat etdikdə, əmək pensiyasının minimum 3 misli məbləğində verilir. Əmək pensiyasının minimum məbləği 280 manatdır. Məlumat üçün deyim ki, əmək pensiyaçıları vəfat etdikdə 840 manat verilir. Amma işləyən, yaxud işsizlikdən sığorta alan şəxslərə isə 500 manat verirlər. Bununla bağlı artım 2023-cü ilin əvvələrində olub. Pensiyaçılar, işləyən və işsizlik müavinəti alan şəxslər bu pulu alır. Yaxşı olar ki, işləməyən şəxslər də alsın. Nəzərə almaq lazımdır ki, dəfn pulu birdəfəlik verilən məbləğdir və ailələrin özünə də köməkdir”.
Hüquqşünas onu da əlavə etdi ki, şəxs öldüyü ana qədər vergi ödəyicisi olmayıbsa, pensiya almayıbsa onun ailəsinə dövlət tərəfindən dəfn pulu ödənilmir: “Əgər kimsəsizdirsə, onunla bağlı müvafiq şəxslər İcra Hakimiyyətinə müraciət edir. Həmin şəxs dövlət himayəsindədir və dövlət həmin şəxsi kimsəsizlər məzarlığında dəfn edir. O şəxsin adı qeyd edilmir, yalnız nömrələnmə olur. Həmin nömrələnmə Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq olunmuş uçot qaydalarına uyğun olaraq məxfi şəkildə kitabçada qeyd olunur və o konfidensial olaraq qorunur”.
Günel CƏLİLOVA
