Qonşularımız turizmdən fantastik gəlirlər götürür - Azərbaycanda isə.... problemlər də az deyil

Aparılan hesablamalar göstərir ki, cari ilin yanvar-iyul aylarında Azərbaycana 1 milyon 502 min 695 xarici vətəndaş səfər edib. Dövlət Turizm Agentliyinin məlumatına görə, bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 31 faiz çoxdur. Bunlar fonunda 2024-cü ilin birinci yarısında Azərbaycanın turizm gəlirləri iki dəfə artıb, lakin problemlər hələ də qalmaqdadır.

Qonşu ölkələrlə müqayisələr isə hələ də turizm sahəsində ciddi iş aparılmasını tələb edir. Məsələn, Gürcüstanın beynəlxalq turizmdən əldə etdiyi gəlir ilin birinci yarısında rekord həddə – 1,9 milyard dollar təşkil edib. Gürcüstan Milli Turizm Administrasiyası bildiir ki, ən böyük artım Avropa İttifaqı ölkələrindən və Böyük Britaniyadan gələn turistlərin gəlirləri hesabına olub: onların payı 246 milyon dollar təşkil edib ki, bu da 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 14 faiz  çoxdur. Gürcüstan Milli Bankına görə, ölkələr üzrə gəlirlər aşağıdakı kimidir: Rusiya – 380,1 milyon dollar; Türkiyə  – 287 milyon dollar; Aİ ölkələri və Böyük Britaniya – 246,3 milyon dollar; İsrail – 175,4 milyon dollar; Azərbaycan – 78,5 milyon dollar; Ukrayna – 69 milyon dollar; İran – 64,2 milyon dollar; Ermənistan – 64,1 milyon dollar; Belarus – 39 milyon dollar; Səudiyyə Ərəbistanı – 32,6 milyon dollar; digər ölkələr – 462 milyon dollar. Statistikaya görə, 2024-cü ilin birinci yarısında əcnəbilər Gürcüstana 3 milyondan çox səfər edib və bunların ən çoxu ilin birinci yarısında qonşu ölkələrdən – Türkiyə, Rusiya və Ermənistandan qeydə alınıb. Türkiyədə isə turizm gəlirləri rekord həddədir. 2024-cü ilin ilk altı ayında Aralıq dənizi ölkəsini ziyarət edənlərin sayı 13,9 milyon artıb. Mədəniyyət və Turizm naziri Mehmet Nuri Ersoy 2024-cü ilin ilk yarısında Türkiyəyə gələn ziyarətçilərin sayının illik müqayisədə 13,9 milyon artaraq 26,1 milyona çatdığını bildirib. Türkiyənin eyni dövrdə turizm gəlirləri 9,3 milyon artaraq 23,7 milyard dollara çatıb. Türkiyənin bir ziyarətçiyə düşən orta gündəlik xərcləri 98 ABŞ dollarına çatıb. Nazir Ersoy bildirib ki, ilk 6 ayın nəticələri Türkiyənin il sonu 60 milyon ziyarətçi və 60 milyard ABŞ dolları gəlir hədəfinə sadiqliyini təsdiqləyir.  Ölkəmizdə isə turizm inkişaf etsə də, müəyyən çatışmazlıqlar var. Məsələn, 

yerli turizmlə bağlı qiymətlər bu yay da çox bahadır. İstər bölgələrdəki hotellərdə, istərsə də həm rayonlarda da, həm də Bakıətrafı bağ evlərində günlük kirayələrdə qiymətlər olduqca yüksəkdir. Regiondan və hoteldən asılı olaraq bu il qiymətlər, səhər yeməyi daxil, bir gecəlik 110 manatdan 1200 manata qədər gəlib çıxır. Orta qiymətlər isə 250-300 manat arasındadır.  Günlük kirayə evlər də şəraitindən asılı olaraq 70-200 manat arasındadır. Bakıdakı bağ evlərində də qiymətlər dənizə yaxın olması, ya da həyətində hovuzunun olub-olmamasından asılı olaraq 100-350 manat arasında dəyişir. Bundan baha olanları da var.

Yerli ekspertlərin fikrincə, turizm sahəsində qiymətlərin baha olmasına quru sərhədlərin hələ də bağlı qalması da təsir göstərir. 2020-ci ilin əvvəlində koronavirus pandemiyası ilə bağlı Azərbaycanın qonşu ölkələrlə quru sərhədində gediş-gəliş məhdudlaşdırılıb. Ötən il mayın 5-də Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı pandemiyanın başa çatdığını desə də, bu məhdudiyyət aradan qaldırılmayıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, hotel və mehmanxana tipli obyektlər keçən il 488.82 milyon manat gəlir əldə ediblər. Bununla da hotel sənayesi illik müqayisədə gəlirlərini 38 faiz artırıb. Azərbaycan Beynəlxalq Bankının “Rəqəmlərlə turizm: Azərbaycan turizm sektorunun statistik mənzərəsi” adlı hesabatına əsasən, 2023-cü ildə ölkədaxili turizmə 4.6 milyard manat xərclənib. Ekspertlərin fikrincə, ölkədə turizmin baha olmasının başqa səbəbi turizm infrastrukturunun azlığı ilə bağlıdır. Mehmanxanaların sayı, mehmanxanalarda otaqların sayı, istirahət yerləri azdır. Bu da qiymətlərə müəyyən qədər təsir edir. Başqa bir faktor bahalıqdır. Bəzən bu, xarici turistlərin də gəlişini əngəlləyir. Amma gələn xaricilərin sayında artım var. Turizmdə diqqətçəkən digər məqamlardan biri uzaq Asiyadan, xüsusilə də Çindən Azərbaycana axının sürətlənməsidir. COP29-la bağlı ilin sonuncu rübündə turizm sektorunda əlavə dalğalanmaların baş verəcəyi və turist axınının aylıq sayının noyabrda 3-4 dəfə çoxalacağı gözlənilir. Sözsüz ki, COP 29 ölkəmizin tanınmasında, eləcə də onun turizm potensialının dünyaya çatdırılmasında gözəl imkanlar açır və turizmin inkişafına da təkan verəcək, yeni əlavə fürsətlər açacaq. COP-29 təkcə qlobal iqlim sammiti deyil, həm də Azərbaycanın humanitar, mədəniyyət simasını nümayiş etdirən, dünyada humanizm məkanı olmasını təşviq edən platforma hesab olunur. Xatırladaq  ki, COP29 Azərbaycanda indiyə qədər keçirilən beynəlxalq tədbirlərin ən böyüyüdür. Burada təxminən 100 min civarında qonağın iştirakı nəzərdə tutulur. Tədbirin lazımi səviyyədə baş tutmasında, gələn qonaqların Azərbaycandan məmnun getməsində ən mühüm vəzifənin daşıyıcısı məhz turizm sənayesidir.

Samirə SƏFƏROVA