KÖHNƏ VERSİYA            

Ezop dili- Yunus Oğuz yazır

Image

Yunus Oğuz

Ordan-burdan silsiləsindən

Felyeton

Ezop dili çox dərindir, altında qatlar, dərin mənalar var, ya da heyvanların, quşların dililə fikrini çatdırırsan, atmacalar da öz yerində. Belə baxanda bizim atalar sözləri Ezop dilindən çox qədimdir, amma yiyəmiz olmadığı üçün Ezop qabağa düşüb. Vallah, bizdə elə sözlər var ki, Ezopu arxada qoyub, ondan daha böyük mənalarla öndə gedər. Məsələn, biri o birinə deyir ki, eşşək boyunu yerə soxum. Lakonik, sərrast, həm də çox mənalı. Yəni qanmazsan, gönün qalındı, nə desəm də, heç nə başa düşməyəcəksən, öz bildiyini eləyəcəksən. Yaxud, biri o birinə deyir: "Ə, mən sənin tayınam? Get anqır, tayını tap." Hə, bax belə. Adam qarşısındakı insanı eşşək elədi, bir. İkincisi, cəmiyyəti böldü təbəqələrə, varlı və kasıblara. Üçüncüsü, cəmiyyət bölündü danışan heyvanlara və insanlara. Sən demə, pulun varsa, düz eşşəklikdən insanlığa qalxa bilərsən və cəmiyyət də bunu qəbul edəcək, hətta balta atsan belə. Balta da Ezop dilidir. Bə, nə bilmişdiniz?  Balta o adama atılmadı, cəmiyyətə atıldı. Cəmiyyət də baltanın sapını çıxardandan sonra, onu atan gördü ki, daha bu balta olmadı, qayıtdı əvvəlki yerinə. Yaxud, daha bir atalar sözü: "İki eşşəyin arpasını bölə bilmir". Görün nə qədər mənalı, dərin qatlı, hikmətli bir sözdür. Adam nə qədər savadsız ola ki, iki eşşəyin arpasını bölə bilməyə. Niyə? Deməli, təhsilimiz düz deyil, şagirdlərə vurmanı, bölməni, çıxmanı, üstəgəli öyrətmir. Bəs onda müəllimlər nəyi öyrədib maaş kağızına qol çəkirlər? İki eşşəyin arpası gəlib çıxdı cəmiyyətimizin problemlərinin üstünə. Burdan o yana məntiqi düzüb qoşmaq bir addımlıq işdir. Nə isə... Ezop dilli atalar sözlərimiz çoxdur, nə qədər istəsən, kitablar yazmaq olar. Birini də deyim keçək o biri məsələlərə. El arasında bir söz var, sözü yerində deməyəndə, peşimançılıq çəkəndə deyir: "Gətir  bağla dilimə". Bunun kökü Molla Nəsrəddindən gəlir. Bir gün Molla darvazasının qabağında durub, gəlib-gedənə salam verir. Görür ki, bir atlı keçir. Dərhal ona salam verir və deyir ki, gəl, qonağım ol. Atlı da etmə tənbəllik atdan düşür. Baxır ki, atın yüyənini bağlamağa yer yoxdur. Soruşur ki, ay qardaş, bəs atı hara bağlayım? Nəsrəddin baxır ki, atlı zarafat eləyənə oxşamır. Dediyinə peşiman olur, amma cavabını da verməlidir ki, çıxıb getsin. Deyir: "Gətir bağla dilimə". Ezop dili belə olar, e!..


Ezop dili dövrümüzdə çox sahələrə sirayət edib, məsələn, siyasi Ezop dili, iqtisadi, jurnalistika, ekologiya, sosial və sairə, və sairə, hətta təhdid Ezop dili var.

Bu TV-lərdə, radiolarda bir də eşidirsən ki, indi də "keçid alırıq" deyir. Bah, yox əşşi, metro alırıq. Ay kişi, sən keçid alansan, nə demək istəyirsən? Hayqırıb demək istəyirsən ki, mənə də bir obyektdən, zaddan verin, başımı girələyim. Yoxsa, keçid alırıq nədir? Keçi alırıq desəydin, ondan yaxşıdır. Demək olmaz ki, keçirik başqa bir mövzuya. Olmaz, çünki Ezop dililə ismarıcını göndərir. Hələ, o biri jurnalistə bax, deyir ki, "bu arada" bir kitab oxudum. Adam aranı düz yüz səksən gün uzadır. Belə ara olur? Özünün Ezop dilindən istifadə edib cəmiyyətə çatdırmaq istəyir ki, guya mütaliə etməyi sevirəm, ziyalıyam, mənimlə yaxşı rəftar edin. Zamanında deyir ki, kitabı nə vaxt oxuyub. Ay canım, gözüm, "bu arada" sözü paralel olaraq proses gedir. Sən isə bunu altı ay saqqız kimi uzadırsan. Di, keç.

Yadıma Parisdə güllə atan Yusif Dikeş düşdü. İsmarıcı belə verərlər, e.., hətta İlon Mask İstanbula gəlib onunla görüşmək istəyir.

Hələ sairlərimizə baxın.  Biri şeirin adını belə qoyub: "Gedirəm". Ə, hara gedirsən, niyə gedirsən? Ezop dilində kimə ismarıc göndərirsən, Allaha, yoxsa cəmiyyətə? Bu dildə danışan ən çox şairlərdir. O gün birisi, sosial şəbəkədə guya şeir deyir: "Sənə verərəm, sənə verərəm. Əcəb eyləyərəm". Di gəl baş çıxart, nə demək istəyir? Özün korlanmısan cəhənnəm, bəs bu cavanları niyə yoldan çıxardırsan? Sən bu yaşda verəndə, bəs bunlar niyə verməsin? Bir sözlə alt qatda belə məna formalaşır ki, hamı elə ondandır... Hələ bəzi müğənnilər elə geyinirlər ki, heç ora Ezopun dili gərək deyil. Adama uzaqdan deyir ki, gəl... gəl...

Həcidən-zaddan da olmadıq.

Başqa birisi də Anardan nəsə qopartmaq istəyirsə, əvvəl tənqid edir, sonra işi düzələrsə, tərifləyir.

Milli mətbuat  günü  münasibətilə redaksiyamıza bir nazirlik təbrik hədiyyəsi göndərib. İçində nə olsa yaxşıdır; açar breloku, qələm, bloknot, uşaq termosu. Nə demək istəyirdilər, sonra başa düşdüm. Heç "Bir qalanın sirri"ndəki Eldostu həkim belə qəliz danışmamışdı. Yadınızda olar, filmdə qutunun içində sim, nar və qanlı daş vardı. El ağsaqqalları belə nəticəyə gəldilər ki, bəs, Simnar xan onu Qanlı Qalaya aparıb. Mən də bu hədiyyənin sirrini açdım. Qələm-müxbir, bloknot-kağız, yəni get yazını yaz, sən hələ uşaqsan-uşaq termosu - arada da  qəhvəni, cayını iç. Qaldı breloka, hə, bu da o deməkdir ki, yazını yaz, amma, çaşma, açarları da itirmə.

Bu zibilliyin də Ezop dili var. Şəhəri vaxtlı-vaxtında zibilyığanlar   təmizləyirlər. Təkcə gözəgörünən zibili yığmırlar. Şəhərdə xüsusi adamlar var ki, gözəgörünməz zibildən təmizləyirlər. Biri vəzifəyə gəlir, o birinin zibilini örtür, bəs üstünü açma, üfunət aləmi basar. O de Mətbuat prospektində zibilin üstü  açılııb. Sən demə bu prospektdə kanalizasiya lyuku varmış. Hacıbala müəllimin vaxtında bu lyukların üstünü örtüblər. Yağış da yağanda prospekt gölə çevrilirdi. İndi COP-29-la bağlı gedən təmirdə asfaltın üst təbəqəsini götürəndə, bu lyuklar göbələk kimi üzə çıxıblar. Adamdan soruşarlar ki, bu lyukların üstünü niyə bağlamışdınız? O qədər alt qatlı mənalar var ki, fikirləşəndə adamın əti ürpəşir.

Qəzet almağa gedəndə görürəm ki, "Ləziz"in qarşısını hər gün 300-400 litr su işlətməklə meydançanı yuyurlar. Elə fikirləşməyin ki, bunu texniki su ilə edirlər. Ay, hay... Bizdə texniki suyun borularını kəsib armatura çeviriblər. Çəmənliyi də, ağacları da, maşınları da, meydançaları da  içməli su ilə yuyurlar. Özü də oralarda su fasiləsiz gəlir. Əhaliyə isə fasilə ilə su verirlər. Hələ bir gün şıdırğı yağış yağan vaxt  işçi çəmənliyə   su verirdi.

Qadından soruşuram ki, suyu niyə israf eləyirsən, indi su uğrunda müharibə gedir. Nə cavab versə yaxşıdır, özü də  Ezop dilində. Dənizin suyu azalıb, mən də dimdiyimdə suyun artmasına kömək edirəm. Di, gəl anla!

Ezop dilində danışan deputatxanaya verilən namizədlər məni daha çox güldürdü. Köhnə deputatların bəzilərindən soruşurlar ki, namizədliyini verirsən? O da müdrükcəsinə cavab verir ki, hələ fikirləşirəm. O birisi deyir ki, ailəm deputatlığımın əleyhinə çıxdı, nə bilim nə... O qədər bəhanə gətirdilər ki, adam istəyirdi ki, ayaq üstə durub onları alqışlasın. A kişilər, biri durub demədi ki, xeyir-duamı ala bilmədim. Kimdən? Yəqin xalqı nəzərdə tuturdular. Onlar onsuz da beş ildə Ezop dilində danışırdılar, elə bundan sonra da elə olacaqlar.

Hələ sən bax, İranın yeni prezidenti Pezişkianla necə Ezop dilində danışdılarsa, seçki ərəfəsi dediyi sözlərin, verdiyi vədlərin ətəyindən əl çəkib, haça-paça qaldı. Alt qat dilində İsmayılı öldürməklə başa saldılar ki, hətərən-pətərən danışma, yoxsa sən də Rəisinin gününə düşərsən. İndi, o bilmir neyləsin... Yanar ağzına əlini soxub, di gəl, əli də yanır. Di get, müharibəni elə. Elə bilirdin əsarətdən qurtulacaqsan.

Ümumiyyətlə, indi hamı Ezop dilində danışır. Mən də bu yazını Ezop dilində yazdım.

06.08.24








VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

“Nəbadə, arxamca ağlayasınız” - Qərbi azərbaycanlı Şuşa şəhidi İlqar Ramazanlının anası...

SON XƏBƏRLƏR

12.11.2024 | 23:44
Birinci xanım Mehriban Əliyeva COP29-dan görüntülər paylaşdı - VİDEO

12.11.2024 | 23:33
Kərim Vəliyev MDB Müdafiə Nazirləri Şurasının növbəti iclasında iştirak edib

12.11.2024 | 23:08
COP29-un Liderlər Sammitinin açılışında iştirak edən nümayəndə heyətlərinin şərəfinə ziyafət verilib - FOTO

12.11.2024 | 21:48
COP29-un Liderlər Sammitinin açılış mərasimində iştirak edən dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə ziyafət verilib - FOTO

12.11.2024 | 21:03
"Biz fərəhlənirik ki, Cənubi Qafqazda, Mərkəzi Asiyada və daha geniş regionda ilk COP konfransı məhz Azərbaycanda keçirilir" - Mehriban Əliyeva

12.11.2024 | 20:54
Beynəlxalq Məhkəmə Ermənistanın etirazlarını rədd etdi - Azərbaycanın iddiasına baxılacaq...

12.11.2024 | 20:41
COP29-da birinci xanımların iştirakı ilə “Gənclər iqlim fəaliyyətlərinin ön cəbhəsində” mövzusunda konfrans keçirildi - FOTO

12.11.2024 | 20:38
COP29 Liderlər Sammiti açılış mərasimindən sonra işini birinci plenar iclasla davam etdirib

12.11.2024 | 20:07
Qırğızıstan COP29-da qlobal birliyə və iqlimin maliyyələşdirilməsinin artırılmasına çağırdı

12.11.2024 | 20:06
Azərbaycan, Çin və ABŞ istixana qazlarına həsr olunmuş plenar iclas keçirdi - FOTO

12.11.2024 | 19:25
"Bir vaxtlar özünü az qala böyük hesab edən Makron bu gün haradadır?" – Lukaşenko

12.11.2024 | 19:08
"İqlim dəyişmələrinin zərərlərinin qlobal iqtisadiyyata 38 trilyon dollara başa gələcəyi proqnozlaşdırılır" - BƏƏ-nin XİN müavini

12.11.2024 | 19:05
Bakıda COP29-un Liderlər Sammitinin açılış mərasimi keçirildi - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 18:58
Konstitusiyamız milli maraqlarımızın real ifadəsidir

12.11.2024 | 18:56
Faiq Ələkbərli “Orta çağ Türk fəlsəfəsi və Yusif Xas Hacıbin “Qutadqu bilik” Kıtabı” mövzusunda məruzə edib

12.11.2024 | 18:42
COP29 çərçivəsində Fransanın müstəmləkəçiliyinə qarşı etiraz aksiyası keçirildi - FOTO

12.11.2024 | 18:20
"Fransa iqlimlə bağlı Paris Sazişinə riayət etmir" - Qvadelupanın Azadlıq Uğrunda Xalq Birliyinin üzvü

12.11.2024 | 18:20
Prezident İlham Əliyev Edi Rama ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 18:15
Prezident Britaniyanın Baş naziri ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 18:07
"İtki və Zərərlərə Cavab Fondu artıq maliyyə vəsaitlərini paylamağa hazırdır" - COP29-un Prezidenti

12.11.2024 | 18:00
BMT Baş katibi ölkələri yeni iqlim maliyyəsi hədəfi barədə razılığa gəlməyə çağırdı

12.11.2024 | 17:47
COP29 çərçivəsində SOCAR-la “İtalgas” şirkəti arasında Saziş imzalandı

12.11.2024 | 17:28
"Qazaxıstan COP29-un keçirilməsində Azərbaycanı fəal dəstəkləyir" - Zülfiyyə Süleymenova

12.11.2024 | 17:27
“The Guardian” yenə sərsəmlədi – bu dəfə də erməni dilində “yazır”...

12.11.2024 | 17:14
Prezident İlham Əliyev Çex Respublikasının Baş naziri ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 17:03
Prezident İlham Əliyev Andjey Duda ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 17:02
COP29-da Norveçin dərin dəniz hasilatına və balina ovuna qarşı etiraz aksiyası keçirildi

12.11.2024 | 17:00
Prezident İlham Əliyev Müqəddəs Taxt-Tacın Dövlət katibi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 16:44
COP29 çərçivəsində beynəlxalq mülki aviasiya ilə bağlı tədbir keçirilib

12.11.2024 | 16:41
"Avropaya ekoloji təmiz enerjinin tədarükü üzrə Saziş imzalayacağıq" - Şavkat Mirziyoyev

12.11.2024 | 16:28
Türkiyə COP31-ə ev sahibliyi etmək üçün namizədliyini elan etdi

12.11.2024 | 16:15
Qazaxıstandan Azərbaycanın Xəzərlə bağlı təşəbbüsünə dəstək - Tokayev açıqladı...

12.11.2024 | 15:55
"Qlobal iqlim böhranı ilə bağlı mövqedə əsaslı dəyişiklik baş verib" - Saymon Stil

12.11.2024 | 15:48
"COP29 Azərbaycan üçün sonsuz imkanlar aça bilər" - Emin Ağalarov

12.11.2024 | 15:45
Prezident İlham Əliyev Ərdoğanla görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 15:30
Prezident İlham Əliyev Qana Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 15:10
"Yaşıl" dəhlizə Mərkəzi Asiya ölkələrinin cəlb edilməsi vacibdir" - Gürcü nazir

12.11.2024 | 15:03
Prezident İlham Əliyev Küveytin Vəliəhdi ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 14:50
Prezident İlham Əliyev İordaniya Haşimilər Krallığının Vəliəhdi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 14:44
"COP29-un vacib və dialoqu asanlaşdıra biləcək şəkildə təşkil edildiyini gördük" - Baydenin köməkçisi

12.11.2024 | 14:43
Prezident İlham Əliyev İspaniya Hökumətinin Sədri ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

12.11.2024 | 14:35
Nazirdən pensiyaların gecikdirilməsi iddialarına reaksiya - "...ayın sonunu gözləmədən ödəyirik"

12.11.2024 | 14:18
Ceyhun Bayramovdan Ermənistanın COP29-a qatılmaması ilə bağlı açıqlama...

12.11.2024 | 14:15
Prezident İlham Əliyev FIFA-nın prezidenti ilə görüşüb - FOTO

12.11.2024 | 14:05
XİN rəhbəri: "İlin sonunadək sülh sazişinin imzalanması Ermənistan tərəfindən asılıdır"

12.11.2024 | 13:44
Bu ölkələr Bakını boş əllə tərk etməməlidirlər - BMT Baş katibindən MESAJ

12.11.2024 | 13:38
Dünya Bakıda toplaşıb və biz dünyaya deyirik ki, “Azərbaycana xoş gəlmisiniz!” - Prezidentdən AÇIQLAMA

12.11.2024 | 13:36
Əli Əsədov dövlət və hökümət başçıları ilə bir sıra görüşlər keçirib

12.11.2024 | 13:23
“Şəfəq” Günəş Elektrik Stansiyasının təməlqoyma mərasimi keçirildi

12.11.2024 | 13:12
COP29 çərçivəsində Nazirlər dialoqu keçirildi

12.11.2024 | 13:10
BAMF COP29-da İqlim Böhranına qarşı QHT-lərin rolu mövzusunda müzakirə təşkil edib

12.11.2024 | 13:00
Prezident COP29-un açılış mərasimində Azərbaycana qarşı ittihamlardan danışdı

12.11.2024 | 12:55
COP29 çərçivəsində Mədəniyyət Nazirlərinin 2-ci Yüksək Səviyyəli Görüşü keçiriləcək

12.11.2024 | 12:45
"Azərbaycan COP29-a ev sahibliyi edən ölkə seçildikdən sonra biz hədəfə çevrildik" - Prezident

12.11.2024 | 12:36
Prezident İlham Əliyev: "BMT Təhlükəsizlik Şurasının otuz il kağız üzərində qalan qətnamələrinin tələblərini öz gücümüzlə icra etdik"

12.11.2024 | 12:30
İlon Maskın komitəsi Trampın seçki kampaniyasına 200 milyon dollar xərcləyib

12.11.2024 | 12:26
"Qara dənizin dibi ilə enerji kabelinin texniki əsaslandırma işləri bu yaxınlarda bitəcək" - Prezident

12.11.2024 | 12:05
Prezident: "Azərbaycanın başladığı meqalayihələr Avrasiyada enerji və daşımalar yollarını dəyişib"

12.11.2024 | 12:00
"Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi bizim fəal rolumuzun beynəlxalq arenada qiymətləndirilməsi deməkdir" - Prezident

12.11.2024 | 11:38
"COP29-un ilk günü Azərbaycan üçün qalibiyyətlə başa çatdı" - “Financial Times”

12.11.2024 | 11:06
Mehriban Əliyeva Konstitusiya Günü münasibətilə paylaşım edib - FOTO

12.11.2024 | 10:30
Türkiyəli məşhur modelyer hava limanında saxlanıldı

12.11.2024 | 10:05
Rostovda dəhşətli yanğın - 6 nəfər ölüb

12.11.2024 | 10:00
"Ermənistan bu kimi hallardan istifadə edərək yalnız özünün birtərəfli təbliğatına çalışır" - Prezidentin köməkçisi

12.11.2024 | 09:20
Klublararası dünya çempionatının püşkü bu şəhərdə atılacaq

12.11.2024 | 09:15
“RTS” kanalı COP29-un ilk gününü geniş işıqlandırıb

12.11.2024 | 09:06
COP29-da iddialı iqlim hədəfləri üçün səy göstərəcəyik - Britaniyadan AÇIQLAMA

12.11.2024 | 09:00
Ruanda Prezidenti Bakıya gəlib

11.11.2024 | 23:40
Ərdoğan Bakıya gəldi... - FOTO

11.11.2024 | 22:30
Ağ Ev rəsmən etiraf etdi - Rusiyaya qarşı sanksiyalar səmərəsiz olub...

11.11.2024 | 22:18
Qırğız, Tacikistan və Özbəkistan prezidentləri COP29-da iştirak üçün Azərbaycana gəlib - FOTO

11.11.2024 | 22:06
Yeniyetmə taekvondoçularımız iki qızıl, iki gümüş, bir bürünc medal qazandılar

11.11.2024 | 21:08
COP29 gündəliyi təsdiq edildi

11.11.2024 | 20:56
Xəzər sahilində görüntülənən “nəhəng canlı” ilə bağlı əsl həqiqət ortaya çıxdı... - FOTO

11.11.2024 | 20:19
Ukrayna kəşfiyyatı Rusiya helikopterini qaçırması üçün pilota 600-750 min dollar təklif etdi...

11.11.2024 | 19:59
"Azərbaycan COP29-u yüksək səviyyədə təşkil edib" - Baydenin müşaviri

11.11.2024 | 19:33
"Sənan başqa cür həlak olsaydı mən dəli olardım..." - Şəhid Sənan Hüseynovun anası Alidə xanım

11.11.2024 | 19:25
Binəli Yıldırım da COP29-da iştirak edəcək...

11.11.2024 | 19:19
Viktor Orban Bakıya gəldi

11.11.2024 | 18:43
Leyla və Arzu Əliyevlar Dəniz Növlərinin Beynəlxalq Müdafiəsi layihəsinin təqdimatında... - FOTO

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930