KÖHNƏ VERSİYA            

Ermənistanın müharibə cinayətləri dünya boyu uğurla ifşa edilir...

Image

Müharibənin dəhşətləri və törətdiyi dağıntılar bəzən silahlı münaqişə zamanı qanunların tətbiq olunmadığına dair inamın yaranmasına səbəb ola bilir. Lakin hüquq tətbiq olunduğu halda tamam fərqli mənzərə üzə çıxır. Müasir müharibə qanunları 19-cu əsrə, döyüşlərdə mülki əhalinin, xəstələrin və yaralıların müdafiəsi üçün ilk beynəlxalq konvensiyaların imzalandığı vaxta təsadüf edir.

Sonradan çoxsaylı beynəlxalq müqavilələr, xüsusən də müharibə qanunlarının mənbəyi kimi ən geniş şəkildə qəbul edilən 1949-cu il dörd Cenevrə Konvensiyası imzalandı. Bu dörd sənəd İkinci Dünya Müharibəsindən dərhal sonra yaradılıb ki, bu da dövlətlərə müharibənin ümumi qəbul edilmiş qaydalarını yazılı şəkildə müəyyən etmək, onlara riayət etmək öhdəliyi götürmək üçün güclü stimul verdi.

Dünyada analoqu olmayan amansız müharibə cinayətləri 

“Müharibə cinayəti” anlayışı bu müqavilələrlə savaş qanunlarının ən ciddi pozuntularını təsvir edən bir termin olaraq ortaya çıxıb. Bu cür hərbi cinayətlərin beynəlxalq təqibi İkinci Dünya müharibəsindən sonra Nürnberq və Tokio tribunallarında başlamış və 1990-cı illərdə keçmiş Yuqoslaviya və Ruanda üzrə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən yaradılmış beynəlxalq tribunallarda davam etmişdi.

Bununla belə, müharibə qanunlarının məhkəmədən kənarda da mühüm təsiri ola bilər. Xüsusilə, məhkəməyə müraciət edə bilməsələr belə, ədalətsizliyin qurbanı kimi tanınmaq istəyən zorakılıq qurbanları üçün bu hal keçərlidir. Bu qanunlar həm də silahlı münaqişələrdə iştirak edən və ədalətli üsullardan istifadə edərək həqiqi bir iş uğrunda mübarizə apardıqlarını bilmək istəyən əsgərlər üçün mühüm ola bilər. Müasir beynəlxalq hüquqa əsasən, “müharibə cinayəti” termini fərdi cinayət məsuliyyətinə səbəb olan beynəlxalq humanitar hüququn konkret ciddi pozuntularına aiddir. Bundan əlavə, tətbiq olunan müharibə qanunları və mövcud icra mexanizmləri konkret dövlət tərəfindən hansı müqavilələrin imzalanmasından asılıdır. Bəzi müharibə aktları, xüsusən də mülki şəxslərin ölümü və yaralanması müharibə cinayətləri olmasa da, ciddi nəticələrə malikdir. Bu cür müharibə aktlarının heç bir qanun pozuntusunun baş vermədiyi anlayışı ilə ört-basdır edilməsi silahlı münaqişə zamanı mülki şəxslərə dəyən zərərin azaldılması üçün dövlətlərin siyasi məsuliyyətə cəlb edilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edə bilər. Ümumiyyətlə, silahlı münaqişə zamanı aşağıdakı qanunlar tətbiq edilir: Münaqişə tərəfləri olan dövlətlərin və qeyri-dövlət silahlı qruplarının hərəkətlərini tənzimləyən beynəlxalq humanitar hüquq . Bu hüquq fərdi məsuliyyətdən çox, ilk növbədə dövlətin məsuliyyətinə aiddir. Beynəlxalq cinayət hüququ həm silahlı münaqişələr zamanı, həm də ondan kənarda cinayətlər  törətmiş şəxslərin məsuliyyətini tənzimləyir. Beynəlxalq cinayət hüququ ilə beynəlxalq humanitar hüquq arasında qarşılıqlı əlaqəyə baxmayaraq, onlar beynəlxalq hüququn ayrı-ayrı hissələrini təşkil edir. Beynəlxalq insan hüquqları dövlətlərin ərazilərində və ya yurisdiksiyasında olan şəxslər qarşısında öhdəliklərini tənzimləyir. Dövlətlərin daxili qanunvericiliyindən də burada istifadə olunur. Digər beynəlxalq qanunlar və dövlət tərəfindən imzalanmış müqavilələrə də burada xüsusi diqqət olunur. Bütün bunlar Azərbaycan tərəfindən Ermənistanın müharibə cinayətlərinin ifşasında hüquqi əsas rolunu oynayır. Ermənistanın işğal dönəmində həyata keçirdiyi cinayətlər saysızdır və zamanla onların qanlı təzahürləri meydana çıxır. Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda bu illər ərzində xalqımıza məxsus tarixin silinməsi üçün Ermənistan dünyada analoqu olmayan amansız müharibə və insanlıq əleyhinə cinayətlər törədib. İşğal dövründə təbiətimizə, milli-mənəvi dəyərlərimizə qəsd olunub, Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətləri talanıb, bu əməllərdə xarici şirkətlərin də iştirakı faktlarla sübuta yetirilib. Azad olunmuş şəhər və kəndlərimizin hər qarışı özündə erməni vandallığını və vəhşiliyini əks etdirir. Təbii ki, bu cinayətlərin kulminasiya nöqtəsi ermənilər tərəfindən törədilən soyqırımları və digər cinayətlərdir.

Ermənistan beynəlxalq humanitar hüququn bütün tələblərini pozub 

Azərbaycan ermənilərin müharibə cinayətlərinin ifşası istiqamətində müvafiq addımlar atır. Müharibə ilə bağlı ən uyğun hüquq norması beynəlxalq humanitar hüquqdur ki, yalnız silahlı münaqişələr zamanı istifadə olunur. O, kimin hədəfə alına bilməyəcəyini müəyyənləşdirir, davranış qaydalarını tənzimləyir. 

Beynəlxalq humanitar hüquq yalnız xüsusi hüquqi meyarlara əsaslanan silahlı münaqişələr kimi müəyyən edilən hallarda tətbiq edilir. Azərbaycan da ermənilərin müharibə cinayətlərinin ifşasında beynəlxalq humanitar hüquqdan geniş istifadə edir. Beynəlxalq humanitar hüquqda müfəssəl müharibə qaydaları və döyüş əməliyyatlarında iştirak etməyən və ya artıq iştirak etməyən şəxslərin müdafiəsi qaydaları mövcuddur. Beynəlxalq humanitar hüquq ilk növbədə münaqişə tərəflərinin, yəni dövlətlərin və qeyri-dövlət silahlı qruplarının məsuliyyətinə aiddir. Soyqırım və insanlığa qarşı cinayətlər beynəlxalq cinayətlərin növləridir. Bu anlayışlar İkinci Dünya müharibəsindən sonra əvvəlki illərdə törədilmiş beynəlxalq cinayətləri mühakimə etmək üçün ortaya çıxıb. Hazırda hər iki cinayət növü Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Statutunda kodlaşdırılıb. 1948-ci il Soyqırımı Konvensiyası da bütün dövlətlər üçün məcburi olan adi beynəlxalq hüquq sayılır. Ermənistan bütün bu tələbləri pozub. Xatırladaq ki, Birinci Qarabağ müharibəsində Xocalıda, Qaradağlıda, Başlıbeldə və digər yaşayış məntəqələrimizdə insanlıq əleyhinə cinayətlərə rəvac verən Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsində də terrorçu xislətinə sadiq qalaraq Azərbaycanın şəhər və kəndlərini, dinc mülki əhalini raket və artilleriya atəşinə tutmuşdu. Ordumuzun həyata keçirdiyi uğurlu hərbi əməliyyatlar nəticəsində darmadağın edilən Ermənistan silahlı qüvvələri döyüş meydanındakı acınacaqlı məğlubiyyətlərinin əvəzini çıxmaq üçün Azərbaycanın münaqişə zonasından və cəbhə xəttindən uzaqda yerləşən mülki infrastruktur obyektlərini hədəf seçmişdi. Düşmən müxtəlif növ silahlarla, o cümlədən artilleriya və ballistik raketlərlə yaşayış məntəqələrini atəşə tutaraq, mülki şəxsləri vəhşicəsinə qətlə yetirmiş, əhaliyə, dövlət əmlakına, o cümlədən infrastruktur obyektlərinə irimiqyaslı zərər vurmaqla sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər törətmişdi. İndi Azərbaycan bütün bunlara görə Ermənistanın beynəlxalq hüquq əsasında cavab verməsi üçün müvafiq fəaliyyət həyata keçirir.

Samirə SƏFƏROVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Ermənilərin bu xəbəri də yalandır - Xankəndidə bircə "genosid abidəsi" də qala bilməz...

COP29-da tarixi ilk yaşandı - su faktoru dünya gündəminə gətirildi...

Fransa Azərbaycanın səfirinə qarşı təzyiqlərə başladı...

SON XƏBƏRLƏR

22.11.2024 | 20:32
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

22.11.2024 | 20:28
Avroittifaq missiyası Ermənistanda müşkül problemə çevrildi - 1 ay qaldı...

22.11.2024 | 20:15
Dünyada pul var, ancaq müharibəyə xərclənir - COP29 çağırış edir...

22.11.2024 | 20:01
Ukrayna cəbhəsində hər iki tərəf nüvə müharibəsini sürətləndirir...

22.11.2024 | 19:46
Avropa Birliyi Türkmənistanla Transxəzər layihəsini canlandırır - səbəb...

22.11.2024 | 19:33
ABŞ və Çin COP29-da sərrast ittiham olundular...

22.11.2024 | 19:19
Ermənistan Hindistandan yeni hücum texnikası alır...

22.11.2024 | 19:05
"COP29 niyə maliyyə COP-u adlanır" sualı Bakıda cavablanacaq...

22.11.2024 | 18:47
Belçika parlamentindən Azərbaycana absurd tələb - “qoşunlarınızı Ermənistandan çıxarın!..”(?)

22.11.2024 | 18:34
Lüksemburq parlamenti Azərbaycana qarşı qətnamə çıxardı - növbəti qərəz...

22.11.2024 | 18:20
Azərbaycanda məktəblərin yarısı hələ yüksəksürətli internetə qoşulmayıb...

22.11.2024 | 18:10
"Həll olunmamış məsələlərə son düzəlişlər üçün iştirakçılarla işləməyə davam edəcəyik" – Yalçın Rəfiyev

22.11.2024 | 18:06
100-dən az şagirdə dərs keçən məktəblər hələ də böyük sayda mövcuddur...

22.11.2024 | 17:55
Ölkədə ilk dəfə tam marafon qaçış yarışı keçriləcək

22.11.2024 | 17:53
Ermənistan Azərbaycanla "Transsərhəd çaylar" əməkdaşlığında maraqlı deyil...

22.11.2024 | 17:50
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTO

22.11.2024 | 17:40
ABŞ Rusiyanın ən qorxduğu sanksiyanı da tətbiq etdi - "Qazprombank"...

22.11.2024 | 17:33
“Bakcell”in təşkilatçılığı ilə “Süni İntellektlə Dayanıqlılıq” mövzusunda panel müzakirəsi keçirilib - FOTO

22.11.2024 | 17:27
İranda Qaşqay türkləri güclə “lorlaşdırılır”...

22.11.2024 | 17:14
COP29 adətlərimizin və mədəniyyətimizin mühüm təbliğ arenasına çevrildi...

22.11.2024 | 17:06
Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyanın üzvlərinin dairəsi və səlahiyyət müddəti müəyyənləşdi

22.11.2024 | 17:00
Almaniyanın 3-cü Dünya Müharibəsi planı ortaya çıxdı - Rusiyaya qarşı 800 minlik NATO ordusu və 200 min hərbi texnika...

22.11.2024 | 16:48
COP29-da misilsiz maliyyə hədəfi - 100 milyarda qarşı 250 milyard təklif edildi...

22.11.2024 | 16:44
"Azərbaycan Cənubi Qafqazda dayanıqlı sülh üçün əlverişli şərait yaradıb" - Prezident

22.11.2024 | 16:40
Prezident İlham Əliyev Asiya Siyasi Partiyaları Beynəlxalq Konfransı 12-ci Baş Assambleyasının iştirakçılarına müraciət ünvanladı

22.11.2024 | 16:30
Dövlət Miqrasiya Xidmətinin vahid miqrasiya məlumat sistemi haqqında Əsasnamədə dəyişiklik edildi

22.11.2024 | 16:15
Fərid Əhmədova III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri ali xüsusi rütbəsi verildi

22.11.2024 | 16:10
“Lüksemburqun Deputatlar Palatasının qətnaməsi siyasi riyakarlığın növbəti nümunəsidir” - Vüqar Rəhimzadə

22.11.2024 | 16:07
Qazaxın azad edilən dörd kəndində sərhəd zastavaları tikiləcək

22.11.2024 | 15:50
Əhliman Əmiraslanov Milli Məclisdə vətəndaşları qəbul edib - FOTO

22.11.2024 | 15:49
"İqlim tədbirlərinin maliyyələşdirilməsi CO2 emissiyalarının azaldılması olmadan mümkün deyil"

22.11.2024 | 15:35
ABŞ Ukrayna və müttəfiqlərinə xəbərdarlıq etdi - Rusiya eksperimental silahlardan istifadə edə bilər...

22.11.2024 | 15:30
"Avropa nümayəndə heyəti iqlim maliyyələşdirilməsi üzrə intensiv danışıqları davam etdirir" – Berbok

22.11.2024 | 15:16
Putin üç ölkəni açıq hədələdi – onları vurmaq bizim haqqımızdır…

22.11.2024 | 15:03
“Nar”dan “Sərfəli cümə” təklifi – 50% endirimlə smartfon əldə et!

22.11.2024 | 14:47
Ukraynanın hökumət binaları Rusiya raketlərinin hədəfində - Radanın iclası ləğv edildi...

22.11.2024 | 14:31
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

22.11.2024 | 13:41
"Azərbaycan təcrübəsi gələcək beynəlxalq tədbirlər üçün nümunə ola bilər" - COP29 iştirakçıları...

22.11.2024 | 13:27
COP29-da İrəvandakı Azərbaycan mədəni irsinin dəyişdirilməsinə dair tədbir keçirildi

22.11.2024 | 13:04
Азербайджан лечит Армению профессионально и успешно - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.11.2024 | 12:48
Paşinyan Ermənistanda despot rejimə keçir

22.11.2024 | 12:37
Qazaxın azad olunan 4 kəndində müşahidə-nəzarət kameraları quraşdırılıb

22.11.2024 | 12:24
COP29 çərçivəsində Afrikada tətbiq olunan yaşıl təşəbbüslərə dair tədbir keçirilib

22.11.2024 | 12:07
Prezident İlham Əliyev İsrailin nəqliyyat və yol təhlükəsizliyi nazirini qəbul edib

22.11.2024 | 12:00
COP29-da danışıqlar qruplarının iştirakı ilə Qurultay olub

22.11.2024 | 11:52
General azad olunan ərazilərdə yeni yaradılan strukturları açıqladı

22.11.2024 | 11:43
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Milli İncəsənət Muzeyində təşkil olunan sərgiləri ziyarət ediblər - FOTO

22.11.2024 | 11:30
XIV tura bu gün "Kəpəz" - "Araz-Naxçıvan" matçı ilə start veriləcək

22.11.2024 | 11:15
"Azərbaycanlı tələbələrin şüarlarında ekstremizm faktları yoxdur" - Rusiya İstintaq Komitəsi

22.11.2024 | 11:05
"Bu tendensiyalar davam edərsə, iqlim dəyişikliyinə mənfi təsirlər daha da artacaq" - alman nazir

22.11.2024 | 11:03
Putin Qərbi vurmaqla hədələdi. İndi müharibənin şəkli necə dəyişəcək? - CANLI

22.11.2024 | 11:00
Bu gün Sabunçunun bəzi ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

22.11.2024 | 10:30
Bu Türkiyə klubunun borcu 10 milyardı keçib

22.11.2024 | 10:20
Təbriz sakini İrəvanda döyülüb

22.11.2024 | 10:15
Yol polisi küləkli hava ilə bağlı sürücülərə və piyadalara müraciət edib

22.11.2024 | 10:05
Gəncədə qadın bıçaqlanaraq öldürülüb

22.11.2024 | 10:00
Bakıda COP29-da finiş xəttinə çatmaq üçün bizə ciddi təkan lazımdır - Quterreşdən PAYLAŞIM

22.11.2024 | 09:30
Son 7 ildə 1636 sərhəd pozucusu, 1021 rejim pozucusu saxlanılıb - DSX

22.11.2024 | 09:24
Büdcədə neft gəlirlərimiz 750 milyon manat azalacaq - 2 ciddi səbəb...

22.11.2024 | 09:17
Qlobal iqtisadiyyatın yarısı təbiətdən asılıdır - Britaniyalı nazir

22.11.2024 | 09:05
Balakəndə 4 otaqlı ev yanıb

22.11.2024 | 09:00
"Papa ilə görüşdən sonra özümü xeyirxah hiss edirəm" - Paşinyanın arvadından paylaşım

22.11.2024 | 08:40
Alimlər nazirin "yüksək maaş" sözlərini necə qarşıladı?..

22.11.2024 | 08:30
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Heydər Əliyev Aeroportuna təcili eniş edib

21.11.2024 | 22:49
Putindən Kimə qəribə hədiyyə - 10 min əsgərə qarşılıq Şimali Koreyaya 70 heyvan göndərdi...

21.11.2024 | 22:19
Zaxarovaya mətbuat konfransında zəng gəldi - Ukraynaya raket hücumları ilə bağlı danışma... +VİDEO

21.11.2024 | 21:43
MM Lüksemburq parlamentinin ant-Azərbaycan qətnaməsini tutarlı arqumentlərlə alt-üst etdi

21.11.2024 | 21:19
Ermənilərin Azərbaycanda 30 illik “enerji cinayətləri”nin araşdırılması başladı...

21.11.2024 | 21:03
ABŞ Ukraynaya "mina qadağasını" da götürdü...

21.11.2024 | 20:44
Ermənilərin bu xəbəri də yalandır - Xankəndidə bircə "genosid abidəsi" də qala bilməz...

21.11.2024 | 20:29
COP29-da tarixi ilk yaşandı - su faktoru dünya gündəminə gətirildi...

21.11.2024 | 20:15
COP29-un uğurları Fransanı özündən çıxarır...

21.11.2024 | 20:06
Azərbaycan Milli Dirəniş Təşkilatının Strateji Sənədinin ikinci nəşri yayımlandı

21.11.2024 | 20:01
Aİ-95-lə əlaqəli baş verənlər Azərbaycanın iqlim siyasətinin tərkib hissəsidir...

21.11.2024 | 19:48
Ermənistanda COP29-a qatılmamaq peşmançılığı başladı - çox şey itirilib...

21.11.2024 | 19:37
Urmiyədə vətəndaşlar İran rejiminin terroru dəstəkləyən siyasətlərinə etiraz ediblər

21.11.2024 | 19:34
Bakıda benzin-dizellə işləyən bir avtobus olmayacaq...

21.11.2024 | 19:21
244 milyon manat elm üçün nə deməkdir...

21.11.2024 | 19:07
Leyla Əliyeva COP29 çərçivəsində bəbirlərin mühafizəsinə həsr olunmuş tədbirdə çıxış edib

21.11.2024 | 19:03
BMT məhkəməsi Azərbaycanın iddiasını lüzumsuz yerə bir il uzadır - etnik təmizləmə faktdır...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930