KÖHNƏ VERSİYA            

Avrasiyanı nəzarətə alan blok formalaşır - Azərbaycan mərkəzdədir...

Image

Başa çatmaqda olan iyul ayı Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə xüsusi fəallığı ilə yadda qaldı. Ancaq burada iki hadisəni xüsusi vurğulamaq lazımdır. Bunlardan biri iyulun 5-7-də Türk Dövlətləri Təşkilatının Şuşada keçirilən qeyri-rəsmi sammiti oldu. İkincisi, iyulun 20-22-də yenə Şuşada keçirilən II Şuşa Qlobal Media Forumu xüsusi diqqət mərkəzində yer aldı.

Media Forumu daha çox qlobal media problemlərinin müzakirəsi platforması kimi özünü büruzə verdisə, Türk Dövlətləri Təşkilatının sammiti bu strukturun təkcə Qafqaz və Mərkəzi Asiya deyil, həm də qlobal gündəmlərin bir çoxunda liderliyə iddialı olduğunun bir növ nümayişi idi. Xatırladaq ki, Türk Dövlətləri Təşkilatı 2009-cu ildə Türk Şurası şəklində yaradılıb. Onun ilk təsisçiləri Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan və Qırğızıstan olub. Sonradan Özbəkistan ona qoşuldu, Türkmənistan, Macarıstan və Şimali Kipr Türk Respublikası müşahidəçi ölkələr oldu. Sonuncu xüsusilə maraqlıdır, çünki Şimali Kipr Türk Respublikası Türkiyədən başqa heç kim tərəfindən tanınmır. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan sammitdə iştirak etməsə də, tədbirin sonunda Qarabağ Bəyannaməsi imzalandı. Burada Türk Dövlətləri Təşkilatı ölkələri arasında siyasi, iqtisadi, hərbi,  müdafiə-sənaye və digər sahələrdə əməkdaşlığın intensivləşdirilməsinin zəruriliyi qeyd edilib. Avropa, Türkiyə, Transqafqaz, Mərkəzi Asiya və Çini birləşdirməli olan Orta Dəhliz (Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu) layihəsinə xüsusi əhəmiyyət verilib. Bu layihənin həyata keçirilməsi üçün yuxarıda adı çəkilən Xəzəryanı və Mərkəzi Asiya dövlətlərində limanların, dəmir və avtomobil yollarının, logistika marşrutlarının inkişafı nəzərdə tutulur. Bəyannamədə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanın enerji sistemlərinin “yaşıl dəhliz” adlanan layihəyə inteqrasiyası layihəsinin yaradılması alqışlanıb. Bundan əlavə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində rəqəmsal və iqlim gündəliyinə xüsusi diqqət yetirilib. Nəhayət, sammit zamanı Macarıstan Türk İnvestisiya Şurasına üzv oldu. Bütün yuxarıda deyilənləri ümumiləşdirsək, o zaman  açıq görünür ki, Qafqaz və Mərkəzi Asiyada öz gündəliyinə malik olan və planetin strateji əhəmiyyətli ərazisinə nəzarətə iddia edən dövlətlər bloku formalaşır. Üstəlik, Viktor Orban Macarıstanı bu dövlətlər blokuna qoşulmaq üçün fəal şəkildə çalışır. Macarlar və türklərin qohumluğu, panturanizm və sairlə yanaşı, bunu şərtləndirən digər faktorlar da var. Məsələn, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində yeni logistik marşrutların tikintisi ilk növbədə Avrasiyanın ən böyük logistika mərkəzi kimi mövqeyini artıran Azərbaycan və Türkiyə üçün faydalıdır. Təbii ki, Mərkəzi Asiyadan olan Türk Dövlətləri Təşkilatı üzvləri də Çin mallarının Avropaya tranzitindən getdikcə daha çox qazanc əldə edəcəklər. Bundan əlavə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində dövlətlərin inteqrasiyası və Orta Dəhlizin tikintisi Avropa İttifaqı və ABŞ üçün faydalıdır. Çünki Qərb ölkələri Mərkəzi Asiya dövlətlərinin nadir torpaq metallarına çıxış əldə edəcəklər. Macarıstana gəlincə, Orban açıq şəkildə Şərqi Avropa və Qafqazdan kənara çıxan rol oynamağa çalışır. Beləliklə, Macarıstan hökuməti Şərqi Avropa və Zaqafqaziyanın enerji sistemlərinin inteqrasiyası siyasətini həyata keçirir. Macarıstan prezidenti də Ukrayna münaqişəsində vasitəçilikdə iştirak imkanını əldən vermir.

Prosesdə Rusiya üçün də maraqlı məqamlar var. Rusiyanın Türkiyə və Azərbaycanın təmsil etdiyi Türk Dövlətləri Təşkilatının nüvəsi ilə və Macarıstanla əlaqələri tamamlayıcıdır. Rusiyanın daxilində çoxsaylı türk xalqları yaşayır, öz muxtar qurumlarına malikdirlər. Onların ən böyüyü Tatarıstan və Başqırdıstandır. Və bu muxtar qurumlarda türk dünyasındakı proseslərə çox diqqətlə baxırlar. Ən azı, bunu bu respublikaların ziyalılarının bir hissəsi haqqında demək olar ki, bu da siyasi baxımdan düzgün milli yönümlü adlanır. Beləliklə, Rusiyanın Türk Dövlətləri Təşkilatı simasında güclü beynəlxalq oyunçu ilə işbirliyi qurmaq üçün şansı var. Bundan əlavə, Türk Dövlətləri Təşkilatı daxilində müdafiə sistemləri və təhlükəsizlik strukturlarının inteqrasiyası zərurəti haqqında getdikcə daha çox danışılır. Yəni Türk Dövlətləri Təşkilatı təkcə siyasi və iqtisadi deyil, həm də hərbi-siyasi bloka çevrilir. Bununla bağlı sadə sual yaranır: bəzi ölkələrin, məsələn, Qazaxıstanın Türk Dövlətləri Təşkilatına və KTMT-yə eyni vaxtda üzv olması maraqların toqquşmasına çevrilmirmi? Hesab edilir ki, burada da problem yoxdur. Çünki Rusiya özü də perspektivdə Türk Dövlətləri Təşkilatına qoşulmaq arzusunda olduğunu gizlətmir. Türk Dövlətləri Təşkilatının fəaliyyətinin daha bir maraqlı tərəfi var - mədəniyyət siyasəti. Burada iştirak edən əksər postsovet ölkələrində kiril əlifbasına deyil, latın əlifbasına əsaslanan yeni əlifbaların yaradılması istiqamətində fəal iş aparılır. Yeri gəlmişkən, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində gec-tez siyasi, iqtisadi, hərbi və mədəni inteqrasiya ideoloji üstqurum tələb edəcək. Və yalnız pantürk milliyətçiliyi belə bir üst quruluşa çevrilə bilər. Türk millətçiliyinə əsaslanan ideoloji konsolidasiya amilinə xüsusi diqqət olunur. 

Tahir TAĞIYEV







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Ermənilərin bu xəbəri də yalandır - Xankəndidə bircə "genosid abidəsi" də qala bilməz...

COP29-da tarixi ilk yaşandı - su faktoru dünya gündəminə gətirildi...

Fransa Azərbaycanın səfirinə qarşı təzyiqlərə başladı...

SON XƏBƏRLƏR

22.11.2024 | 20:32
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

22.11.2024 | 20:28
Avroittifaq missiyası Ermənistanda müşkül problemə çevrildi - 1 ay qaldı...

22.11.2024 | 20:15
Dünyada pul var, ancaq müharibəyə xərclənir - COP29 çağırış edir...

22.11.2024 | 20:01
Ukrayna cəbhəsində hər iki tərəf nüvə müharibəsini sürətləndirir...

22.11.2024 | 19:46
Avropa Birliyi Türkmənistanla Transxəzər layihəsini canlandırır - səbəb...

22.11.2024 | 19:33
ABŞ və Çin COP29-da sərrast ittiham olundular...

22.11.2024 | 19:19
Ermənistan Hindistandan yeni hücum texnikası alır...

22.11.2024 | 19:05
"COP29 niyə maliyyə COP-u adlanır" sualı Bakıda cavablanacaq...

22.11.2024 | 18:47
Belçika parlamentindən Azərbaycana absurd tələb - “qoşunlarınızı Ermənistandan çıxarın!..”(?)

22.11.2024 | 18:34
Lüksemburq parlamenti Azərbaycana qarşı qətnamə çıxardı - növbəti qərəz...

22.11.2024 | 18:20
Azərbaycanda məktəblərin yarısı hələ yüksəksürətli internetə qoşulmayıb...

22.11.2024 | 18:10
"Həll olunmamış məsələlərə son düzəlişlər üçün iştirakçılarla işləməyə davam edəcəyik" – Yalçın Rəfiyev

22.11.2024 | 18:06
100-dən az şagirdə dərs keçən məktəblər hələ də böyük sayda mövcuddur...

22.11.2024 | 17:55
Ölkədə ilk dəfə tam marafon qaçış yarışı keçriləcək

22.11.2024 | 17:53
Ermənistan Azərbaycanla "Transsərhəd çaylar" əməkdaşlığında maraqlı deyil...

22.11.2024 | 17:50
Leyla Əliyevanın iştirakı ilə Bakıda növbəti ağacəkmə aksiyası keçirilib - FOTO

22.11.2024 | 17:40
ABŞ Rusiyanın ən qorxduğu sanksiyanı da tətbiq etdi - "Qazprombank"...

22.11.2024 | 17:33
“Bakcell”in təşkilatçılığı ilə “Süni İntellektlə Dayanıqlılıq” mövzusunda panel müzakirəsi keçirilib - FOTO

22.11.2024 | 17:27
İranda Qaşqay türkləri güclə “lorlaşdırılır”...

22.11.2024 | 17:14
COP29 adətlərimizin və mədəniyyətimizin mühüm təbliğ arenasına çevrildi...

22.11.2024 | 17:06
Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyanın üzvlərinin dairəsi və səlahiyyət müddəti müəyyənləşdi

22.11.2024 | 17:00
Almaniyanın 3-cü Dünya Müharibəsi planı ortaya çıxdı - Rusiyaya qarşı 800 minlik NATO ordusu və 200 min hərbi texnika...

22.11.2024 | 16:48
COP29-da misilsiz maliyyə hədəfi - 100 milyarda qarşı 250 milyard təklif edildi...

22.11.2024 | 16:44
"Azərbaycan Cənubi Qafqazda dayanıqlı sülh üçün əlverişli şərait yaradıb" - Prezident

22.11.2024 | 16:40
Prezident İlham Əliyev Asiya Siyasi Partiyaları Beynəlxalq Konfransı 12-ci Baş Assambleyasının iştirakçılarına müraciət ünvanladı

22.11.2024 | 16:30
Dövlət Miqrasiya Xidmətinin vahid miqrasiya məlumat sistemi haqqında Əsasnamədə dəyişiklik edildi

22.11.2024 | 16:15
Fərid Əhmədova III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri ali xüsusi rütbəsi verildi

22.11.2024 | 16:10
“Lüksemburqun Deputatlar Palatasının qətnaməsi siyasi riyakarlığın növbəti nümunəsidir” - Vüqar Rəhimzadə

22.11.2024 | 16:07
Qazaxın azad edilən dörd kəndində sərhəd zastavaları tikiləcək

22.11.2024 | 15:50
Əhliman Əmiraslanov Milli Məclisdə vətəndaşları qəbul edib - FOTO

22.11.2024 | 15:49
"İqlim tədbirlərinin maliyyələşdirilməsi CO2 emissiyalarının azaldılması olmadan mümkün deyil"

22.11.2024 | 15:35
ABŞ Ukrayna və müttəfiqlərinə xəbərdarlıq etdi - Rusiya eksperimental silahlardan istifadə edə bilər...

22.11.2024 | 15:30
"Avropa nümayəndə heyəti iqlim maliyyələşdirilməsi üzrə intensiv danışıqları davam etdirir" – Berbok

22.11.2024 | 15:16
Putin üç ölkəni açıq hədələdi – onları vurmaq bizim haqqımızdır…

22.11.2024 | 15:03
“Nar”dan “Sərfəli cümə” təklifi – 50% endirimlə smartfon əldə et!

22.11.2024 | 14:47
Ukraynanın hökumət binaları Rusiya raketlərinin hədəfində - Radanın iclası ləğv edildi...

22.11.2024 | 14:31
Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ilk dəfə Qlobal Cənub QHT Platforması yaradılır

22.11.2024 | 13:41
"Azərbaycan təcrübəsi gələcək beynəlxalq tədbirlər üçün nümunə ola bilər" - COP29 iştirakçıları...

22.11.2024 | 13:27
COP29-da İrəvandakı Azərbaycan mədəni irsinin dəyişdirilməsinə dair tədbir keçirildi

22.11.2024 | 13:04
Азербайджан лечит Армению профессионально и успешно - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.11.2024 | 12:48
Paşinyan Ermənistanda despot rejimə keçir

22.11.2024 | 12:37
Qazaxın azad olunan 4 kəndində müşahidə-nəzarət kameraları quraşdırılıb

22.11.2024 | 12:24
COP29 çərçivəsində Afrikada tətbiq olunan yaşıl təşəbbüslərə dair tədbir keçirilib

22.11.2024 | 12:07
Prezident İlham Əliyev İsrailin nəqliyyat və yol təhlükəsizliyi nazirini qəbul edib

22.11.2024 | 12:00
COP29-da danışıqlar qruplarının iştirakı ilə Qurultay olub

22.11.2024 | 11:52
General azad olunan ərazilərdə yeni yaradılan strukturları açıqladı

22.11.2024 | 11:43
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Milli İncəsənət Muzeyində təşkil olunan sərgiləri ziyarət ediblər - FOTO

22.11.2024 | 11:30
XIV tura bu gün "Kəpəz" - "Araz-Naxçıvan" matçı ilə start veriləcək

22.11.2024 | 11:15
"Azərbaycanlı tələbələrin şüarlarında ekstremizm faktları yoxdur" - Rusiya İstintaq Komitəsi

22.11.2024 | 11:05
"Bu tendensiyalar davam edərsə, iqlim dəyişikliyinə mənfi təsirlər daha da artacaq" - alman nazir

22.11.2024 | 11:03
Putin Qərbi vurmaqla hədələdi. İndi müharibənin şəkli necə dəyişəcək? - CANLI

22.11.2024 | 11:00
Bu gün Sabunçunun bəzi ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

22.11.2024 | 10:30
Bu Türkiyə klubunun borcu 10 milyardı keçib

22.11.2024 | 10:20
Təbriz sakini İrəvanda döyülüb

22.11.2024 | 10:15
Yol polisi küləkli hava ilə bağlı sürücülərə və piyadalara müraciət edib

22.11.2024 | 10:05
Gəncədə qadın bıçaqlanaraq öldürülüb

22.11.2024 | 10:00
Bakıda COP29-da finiş xəttinə çatmaq üçün bizə ciddi təkan lazımdır - Quterreşdən PAYLAŞIM

22.11.2024 | 09:30
Son 7 ildə 1636 sərhəd pozucusu, 1021 rejim pozucusu saxlanılıb - DSX

22.11.2024 | 09:24
Büdcədə neft gəlirlərimiz 750 milyon manat azalacaq - 2 ciddi səbəb...

22.11.2024 | 09:17
Qlobal iqtisadiyyatın yarısı təbiətdən asılıdır - Britaniyalı nazir

22.11.2024 | 09:05
Balakəndə 4 otaqlı ev yanıb

22.11.2024 | 09:00
"Papa ilə görüşdən sonra özümü xeyirxah hiss edirəm" - Paşinyanın arvadından paylaşım

22.11.2024 | 08:40
Alimlər nazirin "yüksək maaş" sözlərini necə qarşıladı?..

22.11.2024 | 08:30
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Heydər Əliyev Aeroportuna təcili eniş edib

21.11.2024 | 22:49
Putindən Kimə qəribə hədiyyə - 10 min əsgərə qarşılıq Şimali Koreyaya 70 heyvan göndərdi...

21.11.2024 | 22:19
Zaxarovaya mətbuat konfransında zəng gəldi - Ukraynaya raket hücumları ilə bağlı danışma... +VİDEO

21.11.2024 | 21:43
MM Lüksemburq parlamentinin ant-Azərbaycan qətnaməsini tutarlı arqumentlərlə alt-üst etdi

21.11.2024 | 21:19
Ermənilərin Azərbaycanda 30 illik “enerji cinayətləri”nin araşdırılması başladı...

21.11.2024 | 21:03
ABŞ Ukraynaya "mina qadağasını" da götürdü...

21.11.2024 | 20:44
Ermənilərin bu xəbəri də yalandır - Xankəndidə bircə "genosid abidəsi" də qala bilməz...

21.11.2024 | 20:29
COP29-da tarixi ilk yaşandı - su faktoru dünya gündəminə gətirildi...

21.11.2024 | 20:15
COP29-un uğurları Fransanı özündən çıxarır...

21.11.2024 | 20:06
Azərbaycan Milli Dirəniş Təşkilatının Strateji Sənədinin ikinci nəşri yayımlandı

21.11.2024 | 20:01
Aİ-95-lə əlaqəli baş verənlər Azərbaycanın iqlim siyasətinin tərkib hissəsidir...

21.11.2024 | 19:48
Ermənistanda COP29-a qatılmamaq peşmançılığı başladı - çox şey itirilib...

21.11.2024 | 19:37
Urmiyədə vətəndaşlar İran rejiminin terroru dəstəkləyən siyasətlərinə etiraz ediblər

21.11.2024 | 19:34
Bakıda benzin-dizellə işləyən bir avtobus olmayacaq...

21.11.2024 | 19:21
244 milyon manat elm üçün nə deməkdir...

21.11.2024 | 19:07
Leyla Əliyeva COP29 çərçivəsində bəbirlərin mühafizəsinə həsr olunmuş tədbirdə çıxış edib

21.11.2024 | 19:03
BMT məhkəməsi Azərbaycanın iddiasını lüzumsuz yerə bir il uzadır - etnik təmizləmə faktdır...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930