KÖHNƏ VERSİYA            

Avrasiyanı nəzarətə alan blok formalaşır - Azərbaycan mərkəzdədir...

Image

Başa çatmaqda olan iyul ayı Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə xüsusi fəallığı ilə yadda qaldı. Ancaq burada iki hadisəni xüsusi vurğulamaq lazımdır. Bunlardan biri iyulun 5-7-də Türk Dövlətləri Təşkilatının Şuşada keçirilən qeyri-rəsmi sammiti oldu. İkincisi, iyulun 20-22-də yenə Şuşada keçirilən II Şuşa Qlobal Media Forumu xüsusi diqqət mərkəzində yer aldı.

Media Forumu daha çox qlobal media problemlərinin müzakirəsi platforması kimi özünü büruzə verdisə, Türk Dövlətləri Təşkilatının sammiti bu strukturun təkcə Qafqaz və Mərkəzi Asiya deyil, həm də qlobal gündəmlərin bir çoxunda liderliyə iddialı olduğunun bir növ nümayişi idi. Xatırladaq ki, Türk Dövlətləri Təşkilatı 2009-cu ildə Türk Şurası şəklində yaradılıb. Onun ilk təsisçiləri Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan və Qırğızıstan olub. Sonradan Özbəkistan ona qoşuldu, Türkmənistan, Macarıstan və Şimali Kipr Türk Respublikası müşahidəçi ölkələr oldu. Sonuncu xüsusilə maraqlıdır, çünki Şimali Kipr Türk Respublikası Türkiyədən başqa heç kim tərəfindən tanınmır. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan sammitdə iştirak etməsə də, tədbirin sonunda Qarabağ Bəyannaməsi imzalandı. Burada Türk Dövlətləri Təşkilatı ölkələri arasında siyasi, iqtisadi, hərbi,  müdafiə-sənaye və digər sahələrdə əməkdaşlığın intensivləşdirilməsinin zəruriliyi qeyd edilib. Avropa, Türkiyə, Transqafqaz, Mərkəzi Asiya və Çini birləşdirməli olan Orta Dəhliz (Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu) layihəsinə xüsusi əhəmiyyət verilib. Bu layihənin həyata keçirilməsi üçün yuxarıda adı çəkilən Xəzəryanı və Mərkəzi Asiya dövlətlərində limanların, dəmir və avtomobil yollarının, logistika marşrutlarının inkişafı nəzərdə tutulur. Bəyannamədə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanın enerji sistemlərinin “yaşıl dəhliz” adlanan layihəyə inteqrasiyası layihəsinin yaradılması alqışlanıb. Bundan əlavə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində rəqəmsal və iqlim gündəliyinə xüsusi diqqət yetirilib. Nəhayət, sammit zamanı Macarıstan Türk İnvestisiya Şurasına üzv oldu. Bütün yuxarıda deyilənləri ümumiləşdirsək, o zaman  açıq görünür ki, Qafqaz və Mərkəzi Asiyada öz gündəliyinə malik olan və planetin strateji əhəmiyyətli ərazisinə nəzarətə iddia edən dövlətlər bloku formalaşır. Üstəlik, Viktor Orban Macarıstanı bu dövlətlər blokuna qoşulmaq üçün fəal şəkildə çalışır. Macarlar və türklərin qohumluğu, panturanizm və sairlə yanaşı, bunu şərtləndirən digər faktorlar da var. Məsələn, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində yeni logistik marşrutların tikintisi ilk növbədə Avrasiyanın ən böyük logistika mərkəzi kimi mövqeyini artıran Azərbaycan və Türkiyə üçün faydalıdır. Təbii ki, Mərkəzi Asiyadan olan Türk Dövlətləri Təşkilatı üzvləri də Çin mallarının Avropaya tranzitindən getdikcə daha çox qazanc əldə edəcəklər. Bundan əlavə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində dövlətlərin inteqrasiyası və Orta Dəhlizin tikintisi Avropa İttifaqı və ABŞ üçün faydalıdır. Çünki Qərb ölkələri Mərkəzi Asiya dövlətlərinin nadir torpaq metallarına çıxış əldə edəcəklər. Macarıstana gəlincə, Orban açıq şəkildə Şərqi Avropa və Qafqazdan kənara çıxan rol oynamağa çalışır. Beləliklə, Macarıstan hökuməti Şərqi Avropa və Zaqafqaziyanın enerji sistemlərinin inteqrasiyası siyasətini həyata keçirir. Macarıstan prezidenti də Ukrayna münaqişəsində vasitəçilikdə iştirak imkanını əldən vermir.

Prosesdə Rusiya üçün də maraqlı məqamlar var. Rusiyanın Türkiyə və Azərbaycanın təmsil etdiyi Türk Dövlətləri Təşkilatının nüvəsi ilə və Macarıstanla əlaqələri tamamlayıcıdır. Rusiyanın daxilində çoxsaylı türk xalqları yaşayır, öz muxtar qurumlarına malikdirlər. Onların ən böyüyü Tatarıstan və Başqırdıstandır. Və bu muxtar qurumlarda türk dünyasındakı proseslərə çox diqqətlə baxırlar. Ən azı, bunu bu respublikaların ziyalılarının bir hissəsi haqqında demək olar ki, bu da siyasi baxımdan düzgün milli yönümlü adlanır. Beləliklə, Rusiyanın Türk Dövlətləri Təşkilatı simasında güclü beynəlxalq oyunçu ilə işbirliyi qurmaq üçün şansı var. Bundan əlavə, Türk Dövlətləri Təşkilatı daxilində müdafiə sistemləri və təhlükəsizlik strukturlarının inteqrasiyası zərurəti haqqında getdikcə daha çox danışılır. Yəni Türk Dövlətləri Təşkilatı təkcə siyasi və iqtisadi deyil, həm də hərbi-siyasi bloka çevrilir. Bununla bağlı sadə sual yaranır: bəzi ölkələrin, məsələn, Qazaxıstanın Türk Dövlətləri Təşkilatına və KTMT-yə eyni vaxtda üzv olması maraqların toqquşmasına çevrilmirmi? Hesab edilir ki, burada da problem yoxdur. Çünki Rusiya özü də perspektivdə Türk Dövlətləri Təşkilatına qoşulmaq arzusunda olduğunu gizlətmir. Türk Dövlətləri Təşkilatının fəaliyyətinin daha bir maraqlı tərəfi var - mədəniyyət siyasəti. Burada iştirak edən əksər postsovet ölkələrində kiril əlifbasına deyil, latın əlifbasına əsaslanan yeni əlifbaların yaradılması istiqamətində fəal iş aparılır. Yeri gəlmişkən, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində gec-tez siyasi, iqtisadi, hərbi və mədəni inteqrasiya ideoloji üstqurum tələb edəcək. Və yalnız pantürk milliyətçiliyi belə bir üst quruluşa çevrilə bilər. Türk millətçiliyinə əsaslanan ideoloji konsolidasiya amilinə xüsusi diqqət olunur. 

Tahir TAĞIYEV







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

SON XƏBƏRLƏR

13.11.2024 | 23:25
Avropanın məşhur klubları “Qarabağ”ın dəvəti ilə Bakıya gəlir...

13.11.2024 | 22:49
AKAF COP 29 ilə əlaqədar avarçəkmə yürüşü təşkil edəcək

13.11.2024 | 22:38
Rusiya 50 minlik ordu ilə Kursk əməliyyatına başlayır - Trampın andiçməsinə qədər…

13.11.2024 | 22:00
Polşa Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya ilə hərbi münaqişə təhlükəsi var…

13.11.2024 | 19:56
Dünya liderləri Azərbaycanın COP29-a hazırlığını yüksək qiymətləndirdi

13.11.2024 | 19:25
"İqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə hərtərəfli yanaşma olmadan hədəfə nail ola bilmərik" - UNFCCC-in icraçı katibi

13.11.2024 | 19:05
COP29-da Energetika Nazirliyi ilə BAEA arasında memorandum imzalandı

13.11.2024 | 18:58
"Kiçik ada dövlətlərinə yaranmasında heç bir rol oynamadıqları böhranın öhdəsindən gəlmək üçün dəstək göstərilməlidir" - Quterreş

13.11.2024 | 18:55
Prezident İlham Əliyev BVF-nin sərəncamçı direktoru ilə görüşdü - FOTO

13.11.2024 | 18:42
Erməni nazir oğlanlarını hərbi xidmətdən yayındıran məmurları cəzalandırmağı tələb etdi

13.11.2024 | 18:35
Prezident İlham Əliyev Yunanıstanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 18:34
Orta Dəhlizin Yaşıl Transformasiyasına dair Əməkdaşlıq Bəyannaməsi imzalanıb

13.11.2024 | 17:53
Prezident İlham Əliyev Çinin Baş nazirinin müavini ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 17:46
COP29-un icraçı direktoru enerji keçidini sürətləndirmək üçün yeni investisiyalara çağırdı

13.11.2024 | 17:44
Samir Nuriyev Tokio qubernatoru ilə görüşdü - FOTO

13.11.2024 | 17:26
Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:23
Bakıda ada ölkələrinin üzləşdikləri iqlim problemlərindən danışıldı

13.11.2024 | 17:15
Prezident İlham Əliyev Mixail Mişustinlə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:12
Prezident İlham Əliyev İranın vitse-prezidenti ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:10
Prezident İlham Əliyev Qabonun vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 17:00
Tramp senator Marko Rubionu dövlət katibi postuna gətirir…

13.11.2024 | 16:50
"Kiçik ada dövlətlərinin iqlim dəyişikliyi səbəbindən üzləşdiyi böyük çətinliklər ön plana çıxarılmalıdır" - Samoalı nazir

13.11.2024 | 16:30
Prezident İlham Əliyev Ruanda Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 16:28
Baydenin müşaviri Bakıda dünya ölkələrinə çağırış etdi

13.11.2024 | 16:15
Məşhur sabiq futbolçu Ronaldinyo COP29-da pavilyonları ziyarət etdi

13.11.2024 | 16:07
Qrenada dünya ictimaiyyətini Azərbaycanın təşəbbüsünə qoşulmağa çağırdı

13.11.2024 | 16:02
"Bütün Avropa COP29-da təmsil olunur" - Lixtenşteynin Baş naziri

13.11.2024 | 15:55
"Azərbaycan COP29 kimi böyük və vacib bir tədbirin öhdəsindən gəlib" - CEO iqlim liderləri alyansının həmsədri

13.11.2024 | 15:43
BTQ müstəmləkəçi güclərin vurduğu ekoloji ziyana dair beynəlxalq konfrans keçirdi

13.11.2024 | 15:40
Prezident İlham Əliyev Şahbaz Şəriflə görüşdü - FOTO

13.11.2024 | 15:40
Şahbaz Şərif Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi...

13.11.2024 | 15:31
"COP29-un inklüziv inkişafa aparan iddialı razılaşma yaradacağına ümidvaram" - Papa Fransisk

13.11.2024 | 15:26
Bakıda bəzi marşrutların fəaliyyəti bərpa edilir

13.11.2024 | 15:10
"Azərbaycan və Ermənistan gələn ay sülh sazişinin mətninin müzakirəsinə davam edəcəklər" - Hikmət Hacıyev

13.11.2024 | 15:07
COP29 çərçivəsində “İqlim ədaləti və bərabərlik” mövzusunda seminar keçirildi

13.11.2024 | 14:55
Prezident İlham Əliyev Konqo Prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 14:50
"İqlim fəaliyyəti üçün su təşəbbüsü elan ediləcək" - Muxtar Babayev

13.11.2024 | 14:47
Prezident İlham Əliyev Toqo Prezidenti ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 14:45
BMT Baş katibi inkişaf etmiş ölkələri iqlim böhranına görə tənqid etdi - ədalətsizliyə son qoyulmalıdır

13.11.2024 | 14:25
Gürcüstanın Baş naziri COP29-da maliyyə öhdəliklərinin artırılmasına çağırdı

13.11.2024 | 14:14
Prezident İlham Əliyev və Rumen Radevin iştirakı ilə “SOCAR və “Asarel Energy” arasında Birgə İnkişaf Sazişi” imzalandı - FOTO

13.11.2024 | 13:50
COP29 çərçivəsində urbanizasiya və şəhərlərdə iqlim dəyişikliyi problemləri müzakirə olundu

13.11.2024 | 13:41
Prezident İlham Əliyev Fransanın dənizaşırı ərazilərdə törətdiyi cinayətlərdən danışdı

13.11.2024 | 13:29
İlham Əliyev: "Azərbaycan kiçik ada dövlətlərinə dəstəyini gələcəkdə də davam etdirəcək"

13.11.2024 | 13:25
XİN-dən ABŞ-Azərbaycan əlaqələri ilə bağlı açıqlama...

13.11.2024 | 13:15
"Bu gün Fransanın və Niderlandın dənizaşırı əraziləri çox ciddi çətinliklərlə üzləşir" - Prezident

13.11.2024 | 13:08
"COP29-u iqlim maliyyəsində dönüş nöqtəsi kimi görürük" - Türkiyəli nazir

13.11.2024 | 13:01
Prezident İlham Əliyev: "Kiçik ada ölkələrinin üzləşdiyi problemlərin aradan qaldırılması Azərbaycanın COP29-da göstərdiyi səylərin mərkəzindədir"

13.11.2024 | 12:55
"Azərbaycan kiçik ada dövlətlərinə sarsılmaz dəstəyini göstərir" - Prezident

13.11.2024 | 12:50
"Geri addım atmayacağıq və 1.5 hədəfinə çatmaq üçün çalışacağıq" - Braziliyalı nazir

13.11.2024 | 12:42
Prezident müstəmləkə keçmişi olan ölkələri kiçik ada dövlətlərinə yardım etməyə çağırdı

13.11.2024 | 12:40
Prezident İlham Əliyev AYİB-in prezidenti ilə görüşüb - FOTO

13.11.2024 | 12:14
MEDİA Agentliyi ilə Albaniya Media və İnformasiya Agentliyi arasında memorandum imzalandı - FOTO

13.11.2024 | 11:53
Prezident İlham Əliyevin və Şavkat Mirziyoyevin iştirakı ilə Xankəndidə tikiş fabrikinin videobağlantı vasitəsi ilə açılışı oldu - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 11:24
Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan prezidentlərinin üçtərəfli görüşü olub - FOTO/YENİLƏNDİ

13.11.2024 | 11:05
Rusiya qazını qadağan edənlərin hamısı Moskvada növbəyə duracaq - Vuçiçdən açıqlama

13.11.2024 | 11:00
İsti qəbul və yaşı logistikaya görə təşəkkür edirəm - COP26-nın Prezidentindən paylaşım

13.11.2024 | 10:30
"Real" bu 2 futbolçuya "elçi düşüb"

13.11.2024 | 10:20
Braziliyanın vitse-prezidenti: COP29 sammiti yüksək səviyyədə təşkil olunub

13.11.2024 | 10:15
Şərqdən gələn pilotsuz uçuş aparatı ələ keçirilib - İsraildən AÇIQLAMA

13.11.2024 | 10:05
Britaniyalı nazirlərdən COP29 paylaşımı

13.11.2024 | 10:00
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Azərbaycanın Ermənistana qarşı davam edən beynəlxalq hüquqi iddiaları üzrə qərar qəbul edib

13.11.2024 | 09:31
"COP29-da Afrikanın 15 ölkəsinin rəhbərləri dünyaya yeni ideyalar təqdim edəcək" - Konqo Prezidentindən AÇIQLAMA

13.11.2024 | 09:30
Roma Papası 1300 imkansız insanla birgə nahar edəcək

13.11.2024 | 09:15
Ərdoğan COP29-la bağlı paylaşım edib

13.11.2024 | 09:05
Qaxda “Nissan” ağaca çırpılıb, körpə ölüb

13.11.2024 | 09:00
Blinken və Hakan Fidan arasında telefon danışığı olub

13.11.2024 | 08:46
İtaliyanın Baş naziri də Bakıdadır

12.11.2024 | 23:44
Birinci xanım Mehriban Əliyeva COP29-dan görüntülər paylaşdı - VİDEO

12.11.2024 | 23:33
Kərim Vəliyev MDB Müdafiə Nazirləri Şurasının növbəti iclasında iştirak edib

12.11.2024 | 23:08
COP29-un Liderlər Sammitinin açılışında iştirak edən nümayəndə heyətlərinin şərəfinə ziyafət verilib - FOTO

12.11.2024 | 21:48
COP29-un Liderlər Sammitinin açılış mərasimində iştirak edən dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə ziyafət verilib - FOTO

12.11.2024 | 21:03
"Biz fərəhlənirik ki, Cənubi Qafqazda, Mərkəzi Asiyada və daha geniş regionda ilk COP konfransı məhz Azərbaycanda keçirilir" - Mehriban Əliyeva

12.11.2024 | 20:54
Beynəlxalq Məhkəmə Ermənistanın etirazlarını rədd etdi - Azərbaycanın iddiasına baxılacaq...

12.11.2024 | 20:41
COP29-da birinci xanımların iştirakı ilə “Gənclər iqlim fəaliyyətlərinin ön cəbhəsində” mövzusunda konfrans keçirildi - FOTO

12.11.2024 | 20:38
COP29 Liderlər Sammiti açılış mərasimindən sonra işini birinci plenar iclasla davam etdirib

12.11.2024 | 20:07
Qırğızıstan COP29-da qlobal birliyə və iqlimin maliyyələşdirilməsinin artırılmasına çağırdı

12.11.2024 | 20:06
Azərbaycan, Çin və ABŞ istixana qazlarına həsr olunmuş plenar iclas keçirdi - FOTO

12.11.2024 | 19:25
"Bir vaxtlar özünü az qala böyük hesab edən Makron bu gün haradadır?" – Lukaşenko

12.11.2024 | 19:08
"İqlim dəyişmələrinin zərərlərinin qlobal iqtisadiyyata 38 trilyon dollara başa gələcəyi proqnozlaşdırılır" - BƏƏ-nin XİN müavini

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930