Ermənistan Ukraynadan da pis ssenariyə hazırlanır...
Ermənistanın Qərb və Rusiya arasında növbəti qarşıdurma məkanına çevrilməkdə olduğu heç kimə sirr deyil. Görünən odur ki, bütün xəbərdarlıqlarıa baxmayaraq, Ermənistanın bu taledən xilası mümkün olmayacaq. Əsas səbəb Ermənistan hakimiyyətinin yol verdiyi çoxsaylı yanlışlıqlardır. Bu fonda erməni politoloq Suren Surenyants Qərbin Ermənistanı Rusiyaya qarşı ikinci Ukraynaya çevirmək istəyindən əl çəkməyəcəyini bildirib.
Surenyants qeyd edib ki, Macarıstan baş naziri Orban Ukraynanın yaxın gələcəkdə NATO və Avropa ittifaqının üzvü olmayacağını dilə gətirib: “Düşünmürəm ki, Aİ-də bu fikirdə olan yeganə şəxs Orbandır, sadəcə, Orban başqalarının düşündüklərini səsləndirən yeganə şəxsdir. Ukrayna çox yüksək bədəl ödədi, dövlətçiliyin dağılması ilə üz-üzədir, lakin onun NATO və Aİ-yə üzvlüyü qətiyyən təmin edilmir. Əmin deyiləm ki, bu arqumentlər Ermənistanın ukraynalaşdırılması həsrətində olan psevdoqərbliləri rasionallaşdıracaq, amma bəlkə də cəmiyyətimizə təsir edər”. Bundan başqa, Rusiyanın Ermənistanda Ukraynna ssenarisinin təkrarlana biləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıqlarının son dövrlərdə sürətlə artması da təsadüfi hesab olunmur. Rusiya Federasiya Şurasının Beynəlxalq Əlaqələr Komitəsinin sədr müavini Andrey Klimov Kremlin rəsmi nümayəndəsi Dmitri Peskovun “Rusiya Ermənistanın Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlığına hörmətlə yanaşır, lakin Moskva ilə münasibətlərdə İrəvanın Kiyev rejiminin yolunu seçməyəcəyinə ümid edir” bəyanatını şərh edərkən bununla bağlı maraqlı fikirlər səsləndirib: “Çox hikmətli sözlər, vaxtında deyilən, çox incə sözlərdir”. Biz, həqiqətən, Ermənistanın daxili işlərinə qarışmırıq, lakin onların bizə yaxın olan bu və ya digər ölkəni necə xoş niyyətlə cəhənnəmə apardıqlarını dəfələrlə müşahidə etmişik. Bu mənada biz istəməzdik ki, hadisələrin müəyyən gedişatı halında erməni xalqı onları cənnətə yox, tamamilə əks tərəfə apara biləcək bu cür hərəkətlərdən məyus olsun”. Klimov qeyd edib ki, Qərb Ermənistandan sırf öz geosiyasi maraqları üçün alət kimi istifadə edəcək: “Qərbdə heç kim erməni xalqının xoşbəxtliyi üçün mübarizə aparmaq istəmir”. Erməni politoloq Qaqik Keryan isə bildirir ki, Ermənistanı ABŞ-dakı prezident seçkilərindən sonra daha çətin günlər gözləyir: “Trampın qələbəsi artıq təmin edilmiş kimi görünür ki, bu da Rusiya rəhbərliyinə nəfəs almaq və postsovet məkanında baş verən siyasi proseslərə, xüsusən də Cənubi Qafqaz reallıqlarına baxmaq imkanı verir”. Onun sözlərinə görə, Tramp Ukraynadakı müharibəni çox tez bitirəcək: “Biz artıq bilirik ki, Tramp Ukraynadakı müharibəni çox tez bitirəcək. Hətta Zelenski də bunu bəyan edir və hələ seçkilərdən əvvəl Trampla Ukraynanın taleyinin necə olacağı ilə bağlı danışıqlara başlayıb. Müharibənin bitəcəyinə şübhəm yoxdur. Təsadüfi deyil, elə bu məqamda Rusiya bəyan etdi ki, onlar Ermənistan və Azərbaycanı Rusiya platformasında danışıqlara dəvət edirlər. Əslində, indi yenə də Kreml danışıqlar prosesini öz nəzarəti altına almağa çalışır”. Keryan bir daha bildirib ki, Tramp Ukraynadakı müharibəni çox tez bitirəcək və Ermənistan tələyə düşəcək.
Bu arada xatırladaq ki, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi Mariya Zaxarovanın sözlərinə görə, Moskva Bakı və İrəvan nümayəndələrinə danışıqlar üçün platforma təqdim etməyə, onlar üçün ən rahat şərait yaratmağa hazırdır. Azərbaycan tərəfi bu təklifi qəbul etdiyini dərhal bildirib. Bakı bəyan edib ki, Azərbaycan Ermənistanla Rusiyada və bütün başqa məkanlarda danışıqlara hazırdır. Amma rəsmi İrəvan hələlik bu təklifə münasibət bildirməyib. Ermənistan bundan əvvəl Moskva platformasında danışıqlardan imtina etmiş və Qərb vasitəçilərinə üstünlük verdiyini bildirmişdi. Rusiya rəsmiləri dəfələrlə bildiriblər ki, ABŞ və Avropa İttifaqının sülh səylərinin əsas məqsədi Rusiyanı Cənubi Qafqaz regionundan sıxışdırıb çıxarmaqdır. Erməni ekspert Naira Karapetyan bildirir ki, Ermənistan və Rusiya üçün xoşagəlməz şərtlər yaranıb: “Aydındır ki, Qərb qanadı altında aparılan danışıqlar və ritorika yaxşı heç nə vəd etmir. Rusiya bizə göydən hədiyyələr göndərməyəcək. Məsələ burasındadır ki, Ermənistan bu gün çox depressiyaya düşmüş vəziyyətdədir. Hər şeyi bununla əlaqələndirirəm. Lakin başa düşməliyik ki, Rusiya fövqəldövlət kimi Cənubi Qafqazda bu böyük geosiyasi tənzimləmə rolunu oynayır. Bu baxımdan, Ermənistanın canı Rusiyanın əlindədir. Ermənistan hakimiyyəti Rusiyanın təklifinə hələ ki, cavab verməyib. Bunun əvəzində ilk olaraq Bakı cavab verib. Burada çox maraqlı real siyasət baş verib. Görünən odur ki, Ermənistan Rusiyanın vasitəçiliyinə ehtiyac duymur. Onlar fəlakətin miqyasını dərk etmirlər. Azərbaycanın reaksiyası isə sübut edir ki, Azərbaycan oyunu öz meydanına çıxarmağa çalışır. Azərbaycan bu işdə səriştəli davranır”. Karapetyanın fikrincə, Ermənistan özünü çox pis burulğanda tapıb: “Əgər əvvəllər Azərbaycan Ermənistanın irəli sürdüyü tələbləri tarazlaşdırmaq üçün bütün tədbirlərdən istifadə edirdisə, indi Azərbaycanın tələbləri rəsmi Bakının istədiyinə nail olmaq üçün növbəti cəhddir. Azərbaycan öz niyyətini bir-bir ortaya qoyur və ciddi müqavimət göstərmədən uğur qazanır. Mən sülh müqaviləsinin imzalanmasının gecikməsini də bununla əlaqələndirirəm, çünki onu ratifikasiya etdikdən sonra Azərbaycanın yeni güzəştlər götürməsi çətin olacaq. Mən demirəm ki, bu mümkün olmayacaq, çünki Allah eləməsin, əgər bu hakimiyyət hələ uzun müddət tab gətirə bilsə, biz çoxlu fəlakətli güzəştlərin şahidi olacağıq, lakin sülh müqaviləsindən sonra Azərbaycanın güzəştə getməsi çətin olacaq. Moskvada Azərbaycanı dayandıra bilməyəcəklər, amma ləngidə biləcəklər. Eybəcər bir situasiya yaranıb. Ermənistanın əvəzinə fövqəldövlətlər danışır, yəni biz özümüzü ifadə edə, öz taleyimizə sahib çıxa bilmirik. Moskva Paşinyanın yüngül əli ilə tamamilə sıxışdırılmış oyuna qayıtmağa çalışır. ABŞ-da prezident seçkilərində baş verən dəyişiklikləri nəzərə alsaq, özümüzü necə haqlı saxlaya bilərik? Bundan istifadə edə biləcəyikmi, şansımız olacaqmı?”. Bütün bunlar Ermənistanı qarşıdakı dövrdə çoxsaylı problemlərin gözlədiyini göstərir.
Nahid SALAYEV
