Gəncə Uşaq Evində layihə həyata keçirilir
Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi, “Kimsəsiz Uşaqların Sosial Müdafiəsi” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə Gəncə Uşaq Evində “Valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların psixoloji reabilitasiyası” adlı layihə həyata keçirilir. Layihə “Sağlam ruh, sağlam cəmiyyət naminə uşaqların psixoloji reabilitasiyası” adlı şüarla həyata keçirilir. Üç aylıq layihə çərçivəsində valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlara, ixtisaslı psixoloq tərəfindən psixoloji reabilitasiya xidməti göstərilir. Reabilitasiya xidməti on iki mövzu ətrafında aparılır. Uşaqlarla keçirilən hər seans ayrı-ayrı mövzulara həsr olunur. Layihə çərçivəsində keçirilən səkkizinci seansın mövzusu “uşaqlarda yeniyetməlik böhranı” adlı mövzuya həsr olundu.
Bildiyimiz kimi, konfliktli keçən böhran yeniyetməlik böhranıdır. Bu böhran zamanı uşaqlar aqressivlikləri, tələbatlarının müzakirəsiz ödənilməsi tələbləri ilə diqqəti çəkir, fərqlənirlər. Onlarda yerli-yersiz höcətlik formalaşır. Tez-tez yaşıdları və böyüklərlə mübahisələrə girir, davaya meyilli olurlar. İnsan psixologiyasının yeniyetməlik böhranının özü də üç mərhələyə bölünür. Birinci mərhələdə bizim alışdığımız, yəni yeniyetməlik dönəminə qədər olan hətta fizioloji quruluşun dağılması baş verir. İkinci mərhələ, kulminasiyadır ki, burada yeniyetmənin aqressivliyi bitir. Üçüncü mərhələdə böhrandan sonrakı dövr başlayır. Yəni yeniyetmə insanın orqanizmi formalaşır, aqressivlik dönəmi bitir.
Yeniyetməlik dövründə psixoloji böhranı anlamaq üçün yeniyetməlik dövrünü və bu zamana qədər olan dövrlərin normal inkişafını bilmək vacibdir. Yeniyetməlik dövrü insanın inkişaf mərhələləri arasında həm fiziki, həm hormonal, həm zehni cəhəti ilə ən çox dəyişikliyə məruz qalan və eyni zamanda çox sürətlə baş verən bir çox dəyişikliyi əhatə edir. Bu və başqa yönləri ilə yeniyetməlik insan inkişafında ən kritik mərhələ sayılır. Yeniyetməlik dövrünün təlatümlü keçməsi eyni zamanda bir çox psixi xəstəliklər üçün də zəmin hazırlamaqdadır. Davranışların gözlənilməz istiqamətdə dəyişməsi, aqressivliyin həddən artıq artması, dərs müvəffəqiyyətinin çox düşməsi, zərərli vərdişlərə meyilliliyin yaranması yeniyətmələrin ailələri, mühiti, məktəbi üçün sos siqnalı daşımaqdadır.Bu dəyişiklərin erkən vaxtda hiss edilməsi, anlayışla öhdəsindən gəlinməsi üçün yeniyetmə ilə birgə çıxış yolunun tapılması bir çox halda geri dönüşlü bir proses olmaqdadı.
Onu da qeyd edək ki, bu mərhələni uşağın özünün idarəçiliyinə buraxmaq olmaz. Onun idarə olunmasında sərt şəkildə israr etmək də düzgün yol deyil. Valideyn nəzarətdə saxlamaq şərti ilə övladı həmin mərhələni keçən ana qədər onunla mütəmadi dost ünsiyyəti qurmalı, istəklərinin mümkünlüyü və ya mümkünsüzlüyü səbəbini ona başa düşəcəyi qədər aydın izah etməlidir. Yeniyetməlik böhranı rahat və problemsiz ötüşsün deyə, bəzən valideynlər övladlarının bütün istəklərini qarşılayır, onlarla ünsiyyətdən çəkinir. Düzdür, bu halda böhran sakit və mübahisəsiz ötüşür. Amma nəticədə uşaq 15-16 yaşdan başlayaraq özünə və çevrəsinə dair aldığı qərarlarda kimsənin fikrini soruşmur, yalnız özünə lazım olan formada hərəkət edir. Bu xoş olmayan hallarla qarşılaşmamaq üçün ən vacib olan yol uşaqlarınızı diqqətdə saxlamaq, lazım gəldikcə onları psixoloq konsultasiyalarına aparmaq və təbii ki, sevgi göstərmək son dərəcə vacibdir.
Layihə çərçivəsində Gəncə Uşaq Evində (sığınacaq) keçirilən “uşaqlarda yeniyetməlik böhranı” adlı səkkizinci seansda da, ixtisasli psixoloq yeniyetməlik yaş qrupunda olan, valideyn himayəsindən məhrum olan uşaqlarla görüş keçirdi, onlarla psixoloji maarifləndirmə işinin gücləndirilməsi məqsədilə maarifləndirici söhbətlər apardı.
