Abortun sürətlə artması İcbari Tibbi Sığorta ilə bağlıdır - BMT Azərbaycana pis göstərici verdi…
Aytəkin Kamranqızı: “İcbari Tibbi Sığorta paketində abort yerinə doğuş əlavə olunsa vəziyyət müsbətə doğru dəyişər”
Azərbaycan selektiv abortların əhali sayına nisbətinə görə dünya ölkələri arasında liderlik edir. Bu isə o deməkdir ki, yaxın illərdə ölkəmiz ciddi problemlə - qadınların azlığı ilə üz-üzə qala bilər. Əksər ailələr ikinci, üçüncü qız uşağını istəmirlər. Qız istəməyən ana-atalarınsa son nəticədə əli övlad qanına bulaşır.
Erkən hamiləlik dövründə uşağın qız olduğunu öyrənənlərin çoxu abort qərarı verir. Bu, əsasən 1 və 2 uşağı olan ailələrdə daha çox olur. Bu isə nə insanlığa, nə də İslama sığır. Bunun tək adı var: cahillik.
Açıqlanan statistik rəqəmlərdən də bəlli olur ki, Azərbaycanda abort sayı artmaqda davam edir. İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin yaydığı məlumatda qeyd edilir ki, bu ilin ilk altı ayı ərzində İcbari Tibbi Sığorta hesabına hamiləliyin pozulması (abort) ilə bağlı 42 039 cərrahi xidmət göstərilib. Qeyd olunub ki, həmin müddətdə olan abortların 16 936-sı hamiləliyin 9-cu həftəsinə qədər olan dövrdə, 16 463-ü hamiləliyin 9-cu həftəsindən sonra, 8640-ı isə uşaqlıqdankənar hamiləliyi pozmaq məqsədi ilə aparılıb.
Statistik rəqəmlərdən də aydın olur ki, ölkəmizdə abort sayı artmaqda davam edir. Bunun səbəblərindən biri kimi məlum prosesin İcbari Tibbi Sığorta paketinı daxil olmasıdır. Ekspertər hesab edir ki, hamiləliyin erkən dayandırılması sığorta ilə mümkün olduğu üçün insanlar aborta üstünlük verir. Bu səbəbdən də ekspertlər düşünür ki, hamiləliyin pozulması İcbari Tibbi Sığorta təminatından çıxarılmalıdır.
“Hamiləliyin erkən dayandırılması prosedurunun qiyməti sığorta ilə münasib olduğu üçün ailələr uşaq dünyaya gətirməkdən imtina edir”
Sosioloq Aytəkin Kamranqızı “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, abortların sayı faciəvi şəkildə artır: “Abortun sayını artıran daha çox ikinci qız uşağı abortlarıdır. Statistikaya əsasən, abort etdirənlər daha çox gənclər deyil. 2014-cü ildən bu tərəfə boşanmalar sanki kütləvi hal alıb. Təzə ailə quran gənc artıq hiss edir ki, boşanacaq, ona görə də uşağı dünyaya gətirmək istəmir. Abortun sayını artıran səbəblərdən biri həm də ikinci qız uşağı abortudur. Bunu ya birinci uşaqdan sonra ailədə yaranan gərginlik səbəbilə boşanmağa hazırlaşan şəxslər edir, ya da oğlan uşağı istəyənlər. Əslində bu məsələnin arxasında dəhşətli problemlər dayanır. Abort edən adam kim olursa-olsun, öz uşağının ölümünə qərar verirsə, artıq onun qəlbində bir çox mənəvi dəyərlərə münasibət dəyişir. Bu, psixoloji olaraq belədir. İkinci tərəfdən, əgər ailələrin çoxu boşanırsa, yarısı da evdə gərginlik yaşayır. Bu gün Azərbaycanda 80-90 faizdən çox ailədə gərginlik var. Gərginlik olan ailələrdə isə Azərbaycanın sabahı və yeni nəsil böyüyür. Ailəli qadınlar iqtisadi durumu bəhanə gətirir. Deyirlər ki, uşağım var, imkanım yoxdur və.s. Abortun da İcbari Tibbi Sığorta paketinə daxil olması bu cür insanlar üçün fürsət olub. Hamiləliyin erkən dayandırılması prosedurunun qiyməti sığorta ilə münasib olduğu ailələr uşaq dünyaya gətirməkdən imtina edir. Bəli, mən də razıyam hamiləliyin erkən sonlandırılması prosesi İcbari Tibbi Sığorta zərfindən çıxarılsın. İcbari tibbi sığorta paketinə abortun yerinə doğuş əlavə olunsa vəziyyət müsbətə doğru dəyişər. Danılmaz faktdır ki, maddi cəhətdən sərf etmədiyi üçün bəzi hamilə xanımlar lazım olan bütün müayinələrdən keçə bilmirdilər. Bu da bəzi problemlərin vaxtında aradan qaldırılmasına mane olur. Bizdə çox qadın hamilə vaxtı qadın məsləhətxanasına getmir, gedənlər də sənəd işləri üçün gedir. Hər xanımın vaxtında müayinəyə gəlməməyinin fərqli səbəbləri olur. Kimi internetdə oxuyub tətbiq edir, kimi təkrar doğuşu olur, elə bilir ki, hər doğuşu rahat olacaq, fərdi bir şeydir. Amma doğum prosesi izlənməli, təbii doğuşla, yoxsa qeysəriyə ilə olacağı müəyyənləşdirilməlidir. Bunun üçün də hamilə qadınlar mütəmadi olaraq həkim nəzarətində olmalıdırlar. Bu proses üçün də müəyyən qədər maliyyə gedir. Məsələn, ultrasəs müayinəsi. Dopler ultrasəs müayinənin qiyməti çox adamın cibinə uyğun olmur. Qiymət minimum 50 manatdan başlayır. Bu xidmət icbari sığorta paketinə daxil olsa, ailələr bunu rahatlıqla etdirərlər. Çünki bu müayinə daxil olsa, anadangəlmə qüsurlar, döldə nə isə problem olanda görmək olur”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, insanlarımıza abortların genofondumuza nə qədər ziyan vurduğunu izah edə bilmirik: "Biz illər əvvəl deyəndə ki, selektiv abortların sayı, vaxt olacaq, üzümüzə özünün mənfi nəticələri ilə qayıdacaq, cəmiyyət bizi ciddi qəbul etmədi. Azərbaycan vətəndaşlarının oğlan sevgisi, qızların hər zaman bir əşya kimi qəbul edildiyini bilirik. Biz ailələrə başa sala bilmirik ki, onların qız uşaqlarına qarşı soyqırımı, övlad ayrıseçkiliyi bir ailənin daxili işi deyil, bunun acı nəticəsini bütünlükdə cəmiyyət çəkəcək. Qeydə alınan abort statistikası insanın tükünü ürpərdir, indi təsəvvür edin, qeydə alınmadan nə qədər körpə ana bətnində qətl edilir, selektiv aborta məruz qoyulur. Üstəlik, bunların hamısı xəstəxana şəraitində edilmir, həmçinin, dərmanla da abort həyata keçirilir”.
İcbari Tibb Sığorta Agentliyi: "Doğuş və klassik qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatı, stasionar xidmət zamanı..."
İcbari Tibb Sığorta Agentliyindən "Bakı-Xəbər"ə verilən məlumatda bildirilir ki, doğuş və klassik qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatı, stasionar xidmət zamanı dərman, tibbi sərf və qidalanma, laborator və instrumental müayinə, diaqnostika və müalicə tədbirləri sığorta hesabına göstərilir. Klassik qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatı tibbi göstəriş əsasında həyata keçirilir: "Qeyd edək ki, 2022-2024-cü illər ərzində (ilk 6 ay) icbari tibbi sığorta ilə 97 278 təbii doğuş, 85 614 klasik qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatı icra olunub. Doğuşların 1054-ü çoxdöllü hamiləlik (əkiz, üçəm, dördəm və s.) təşkil edib. İcbari tibbi sığorta ilə təminata alınan bir sıra tibbi xidmətlər ana və uşaq sağlamlığının müdafiəsində mühüm yer tutur".
Günel CƏLİLOVA
