Azərbaycanda bir sıra nikah məsələləri yenidən tənzimləndi...
Fatimə Hacıbəyli: “Ailə Məcəlləsinə edilən son dəyişikliklər genofondun inkişafına müsbət təsir edəcək”
Məlumdur ki, Prezident İlham Əliyev Ailə Məcəlləsinə edilən dəyişikliyi təsdiqləyib. Dəyişikliyə əsasən, yetkinlik yaşına çatmayanların toy və nişan mərasimlərini keçirənlər 13 min manatadək cərimələnəcək. Bununla yanaşı, Azərbaycanda nikah yaşı üzrlü səbəblərdən də 1 il azaldılmayacaq.
Əvvəlki qanunvericiliyə əsasən, üzrlü səbəblər olduqda, nikaha daxil olmaq istəyən və nikah yaşına çatmamış şəxslərin yaşadıqları ərazinin müvafiq icra hakimiyyəti orqanı onların xahişi ilə nikah yaşının 1 ildən çox olmayaraq azaldılmasına icazə verə bilərdi. Yeni dəyişikliklə qanunun bu müddəası ləğv edilib.
Eyni zamanda, Azərbaycanda əmi, xala, bibi və dayı uşaqlarının evliliyinə qoyulan qadağa qüvvəyə minir.
Ailə Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərdən biri də yetkinlik yaşına çatmayan şəxslər barəsində dini kəbinkəsmə edən şəxslərin inzibati həbs olunmasıdır. Həmçinin, Azərbaycanda 16 yaşına çatmayanlarla nişanlanan şəxslər 2 min manat cərimələnəcək, həbs olunacaq. Dəyişikliyə əsasən, on altı yaşına çatmayan şəxs barəsində onun və ya evliliyə daxil olmaq niyyətində olan digər şəxsin valideynləri və ya onları tərbiyə etmək vəzifəsi daşıyan şəxslər və ya evliliyə daxil olmaq niyyətində olan yetkinlik yaşına çatmış şəxs tərəfindən nişanlanmaya və ya evliliyə dair digər sövdələşməyə daxil olmağa görə 1 000 manatdan 2 min manatadək məbləğdə cərimə ediləcək və ya işin hallarına görə, pozuntunu törədənin şəxsiyyəti nəzərə alınmaqla bir aydan iki ayadək müddətə inzibati həbs tətbiq olunacaq.
“Yeni qaydadan sonra erkən nikahların sayı azalacaq, dünyaya gələcək xəstə körpələrin sayı məhdudlaşacaq, qızlar təhsilli olacaq”
Ailə Məcəlləsinə edilən dəyişikliklər barədə fikir bildirən “Vəfa” Sosial İctimai Birliyinin rəhbəri Fatimə Hacıbəyli “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, nikahla bağlı edilən dəyişikliklər təqdirəlayiqdir: “Əvvəlki qanunvericiliyə əsasən, nikah yaşı istisna hallarda bir il azaldıla bilərdi. Bunun üçün də müvafiq qanunda göstərilən iki şərt mövcud olmalı idi. Qanunun verdiyi bu icazədən sui-istifadə halları olurdu. Bu dəyişiklik erkən nikahların azalmasına səbəb olacaq”.
F.Hacıbəylinin sözlərinə görə, erkən nikaha daxil olan qızların toyu üçün restoran icarəyə verən şəxslərin cərimələnməsi də düzgün qərardır: “El şənliklərinin keçirildiyi obyekt sahibləri də sosial məsuliyyəti hiss etmirdi, onları ancaq maddiyyat düşündürürdü. Şadlıq sarayları 17 yaşa çatmayan qızların toyunun baş tutmasına şərait yaratdıqları üçün hüquqi məsuliyyət daşıyacaqlar.
Ailə Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərdən biri də yeniyetmə qızların nişanlanmasıdır. 16 yaşına çatmayan şəxsləri nişanlayanlar məsuliyyətə cəlb olunmalıdır. Məktəbli qız nişanlanırsa o artıq dərslərindən uzaqlaşır, fikri ailə qurmaq yanında olur. Beləliklə, o qızın gələcəyi məhv olur. Belə bir qadağanən tətbiqi müsbətdir”.
Qohum evliliklərin qadağan olunmasına gəlincə, ekspert qeyd etdi ki, 1-ci dərəcəli qan qohumlarından (əmiuşağı, xala, bibi, dayıuşaqları) doğulacaq uşaqlarda irsi-genetik xəstəliklərin olma ehtimalı yüksəkdir: “İrsi metabolik pozğunluqlar, ağır ürək qüsurları, talassemiya, əqli və fiziki məhdudiyyətlər və s. tez-tez rast gəlinir. Məlumat üçün deyim ki, ölkəmizdə qohum evlilikləri nəticəsində talassemiya xəstəliyi və digər irsi qan xəstəlikləri üstünlük təşkil edir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Qazılar Şurası 2002-ci ildə dini kəbin kəsmə ilə bağlı fətva verib və din xadimlərinə nikah şəhadətnaməsi olmadan dini kəbin kəsməyi qadağan edib: “Buna baxmayaraq, bəzi mollalar nikah sənədi olmadan belə dini kəbin kəsirdilər. Həmin din xadimləri qızın neçə yaşı olduğunu belə soruşmurdu. Ancaq indi qayda dəyişdi. Dini kəbin kəsənlər həddi-büluğa çatmayan qızların dini kəbinini kəsə bilməyəcək. Bunu edərlərsə o zaman həmin din xadimləri qanun qarşısında cavab verməli olacaqlar”.
F.Hacıbəylinin fikrincə, Ailə Məcəlləsinə edilən son dəyişikliklər genofondun inkişafına müsbət təsir edəcək. Erkən nikahların sayı azalacaq, dünyaya gələcək xəstə körpələrin sayı məhdudlaşacaq, qızlar təhsilli olacaq. Hər bir kəs öz məsuliyyətini biləcək və ona görə davranmalı olacaq.
Günel CƏLİLOVA
