Naxçıvanda iş yerlərinin sayı 50 faiz azalıb, 3 ayda cəmi 372 iş yeri açılıb - bunu kim edir...
Əli Əlirzayev: “Hətta dövlət səviyyəsində istehsal sahələrinin açılması ilə əlaqədar investisiyalar azalıb”
Naxçıvanla bağlı son rəqəmlər açıqlanıb və məlum olur ki, vəziyyət heç də yaxşı deyil. Əmək bazarı daralır, iş yerlərinin yaranması sürəti azalır.
Təkcə son altı ayda Naxçıvandakı muzdlu işçi sayı 50 min nəfərə yaxın və ya 45 faiz azalıb. 2022-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə Muxtar Respublikadakı muzdlu işçi sayında azalma 50 faizə yaxındır. Bu isə o deməkdir ki, son bir ildə burada rəsmi əmək müqaviləsi ilə çalışan hər iki işçidən biri işini itirib. Bu ilin, 2024-cü ilin ilk 6 ayı ilə bağlı da rəsmi rəqəmlər açıqlanıb: 1) Naxçıvan iqtisadiyyatına investisiya qoyuluşu 18 faiz azalıb. 2) Bu ilin ilk 3 ayında Naxçıvanda cəmi 372 iş yeri açılıb.
Maraqlıdır, Naxçıvan iqtisadiyyatı axı niyə zəif inkişaf edir və nədir problem?
“İş yerləri ilə bağlı problem ondan ibarətdir ki, Naxçıvanda yerli resurslara söykənən zavodların sayı çox azdır”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisadçı alim Əli Əlirzayev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bunun səbəbini bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “Məsələ ondadır ki, Naxçıvanın inkişafı hər zaman problem olaraq qalıb. Mən müsahibələrimdə, bir sıra görüşlərdə Naxçıvanın iqtisadi problemlərini, bunu doğuran səbəbləri qabartmışam. Nəzərə almaq lazımdır ki, Naxçıvan blokada şəraitində olan bir yerdir. Ora gediş-gəliş faktiki olaraq dəhşətdir. Quru yolları bağlıdır və ora ancaq gərək təyyarə ilə gedəsən. Yukdaşımalar quru yolu ilə həyata keçirilir, amma o maşınlar da fərdi deyil. Həmin maşınlar ayrı-ayrı şirkətlərin avtomobilləridir. Bütün bu və digər səbəblərdən Naxçıvanın iqtisadi inkişafı ürəkaçan deyil. İş yerləri azalır, Naxçıvandan miqrasiya artır. Naxçıvanda iş yerləri əsasən xidmət sferasındadır. Ancaq Naxçıvanda turistlərin sayı çoxalır və özüm bunu dəfələrlə müşahidə etmişəm. Turistlərə göstərilən servis səviyyəsi artır. Ancaq bundan fərqli olaraq, iş yerlərinin açılmasında problemlər var. İş yerləri ilə bağlı problem ondan ibarətdir ki, Naxçıvanda yerli resurslara söykənən zavodların sayı çox azdır. Ona görə də sözügedən sahələrə investisiya yatırmaq lazımdır. Hətta dövlət səviyyəsində istehsal sahələrinin açılması ilə əlaqədar investisiyalar azalıb. Fərdi olaraq da yerli sahibkarların belə müəssisə açmaq imkanı yoxdur. Onlar əsasən xidmət sferasına, nəqiyyata və buna yaxın sahələrə sərmayə qoyurlar. Bir sözlə, müəssisələrin azlığı iş yerlərinin azalmasına ciddi təsir göstərir. Başqa bir tərəfdən, insanları bölgəyə bağlayan əsas səbəb onların iş yerlərinin və normal gəlirlərinin olmasıdır. Bunlar olmalıdır ki, oradan köç azalsın. Digər bir tərəfdən, Türkiyə və İrandan idxalat da Naxçıvanda yerli istehsala mənfi təsir edir. Kənd təsərrüfatı istehsalında su ilə bağlı problemlər var. Əhaliyə pay torpaqları verilib, amma onu əkib-becərmək üçün gərək onların gəlirləri olsun. Problem ondadır ki, onların bu imkanları aşağıdır. Ona görə də sadalanan problemlər kəskinləşdikcə iqtisadi vəziyyət pisləşir. Parlamentdə olsaydım, bu məsələləri qaldırardım. Naxçıvanın iqtisadi inkişafı ilə bağlı mərkəzləşmiş formada idarəetmə olmalıdır. Dövlət səviyyəsində Naxçıvanın iqtisadi inkişafını təmin edən resurslar yönəlməlidir. Yalnız bu kimi proqramların həyata keçirilməsi sayəsində sosial-iqtisadi problemləri həll etmək mümkündür”.
Vidadi ORDAHALLI
