KÖHNƏ VERSİYA            

Sahibkarlıq fəaliyyətinə dövlət dəstəyi yeni səviyyəyə çatdı...

Image

Məlum olduğu kimi, azad sahibkarlıq hökumətin yox, bazarın qiymətləri, məhsulları və xidmətləri müəyyən etdiyi iqtisadiyyata aiddir. Burada biznes və xidmətlər dövlət nəzarətindən azaddır. Alternativ olaraq, azad sahibkarlıq kommersiya fəaliyyətinin ilk növbədə özəl tədbirlərlə tənzimləndiyi ideoloji və ya hüquqi sistemə istinad edə bilər.

Prinsipcə və praktikada azad bazarlar xüsusi mülkiyyət hüquqları, könüllü müqavilələr, bazarda mal və xidmətlər üçün rəqabətli tenderlərlə müəyyən edilir. Bu struktur ictimai mülkiyyətdən, məcburi fəaliyyətdən, mal və xidmətlərin sabit və ya nəzarət edilən paylanmasından fərqlənir. 

Özəl sektor iqtisadi tərəqqiyə böyük töhfə verir 

Qərb ölkələrində azad sahibkarlıq liberal kapitalizmlə əlaqələndirilir. Bununla belə, azad sahibkarlıq kapitalizmdən fərqlidir. Kapitalizm qıt resursların istehsalı və paylanması üsuluna aiddir. Azad sahibkarlıq dedikdə kommersiya münasibətləri ilə bağlı hüquqi qaydalar toplusu nəzərdə tutulur. Azad sahibkarlığın iqtisadi baxımdan başqa bir tərifi Nobel mükafatı laureatı iqtisadçı Fridrix Hayek tərəfindən təklif edilib. Hayek belə sistemləri “kortəbii nizam” adlandırırdı. Hayek qeyd edirdi ki, azad sahibkarlıq planlaşdırılmamış və ya tənzimlənməmiş deyil; daha doğrusu, planlaşdırma və tənzimləmə qeyri-mərkəzləşdirilmiş biliklərin bürokratlar deyil, saysız-hesabsız mütəxəssislər arasında koordinasiyasından irəli gəlir.

Azad sahibkarlıq cəmiyyətinin əldə etməyə ümid bəslədiyi bir sıra məqsədlər var. Belə cəmiyyət tam şəkildə fəaliyyət göstərdikdə, istehlakçılar çox vaxt azadlıq, səmərəlilik, sabitlik, təhlükəsizlik, inkişaf imkanları və ədalətli yanaşma əldə edirlər. Azad sahibkarlığın əsas məqsədi məhz azadlıqdır. Bu seçim azadlığı, istədiyiniz hər hansı bir məhsul yaratmaq yolu ilə özünüzü ifadə etmək azadlığı və ödəmə azadlığıdır. Burada səmərəlili faktoru da ön plana çıxır. Bazarların özlərini tənzimləməsinə imkan verməklə, səmərəsiz şirkətlər nəzəri cəhətdən ləğv olunma riski ilə üzləşirlər, çünki bazar iştirakçıları onları seçməyəcək və hökumət siyasəti onları yaşatmaq üçün maliyyələşdirməyəcək. Azad sahibkarlıq bazarları istehlakçı seçimlərinə əsaslanaraq özünü təmin etməyə çalışır. İqtisadi şərtləri diktə edən pul və ya fiskal siyasət əvəzinə, azad sahibkarlığın uzunmüddətli məqsədi istehlakçıların iqtisadiyyatı hökumətin edə biləcəyindən daha proqnozlaşdırıla bilən və sabit şəkildə formalaşdırmasıdır. Azad sahibkarlıqda hər bir şəxs öz mülkiyyətinin və hüquqlarının qorunduğunu hiss etməlidir. Bu, o deməkdir ki, onlar nə istehsal edəcəkləri, hansı malların satılacağı və nəyi istehlak və ya almağa icazə verildiyi barədə son seçimə malikdirlər. İnkişaf üçün imkanlar da yüksək olur. Azad sahibkarlığın təməlində insanların hökumət məhdudiyyətləri olmadan mənfəət əldə etmək imkanlarını həyata keçirə bilməsi ideyası dayanır. Bu o deməkdir ki, hər bir insanın daha çox çevik olduğu təqdirdə uğur qazanmaq şansı daha yüksəkdir. Hər bir şəxs azad sahibkarlıq sahəsində hamı ilə eyni hüquqlara malik olmalıdır. Azad sahibkarlıqda müəyyən insanlara qarşı üstünlük və ya xüsusi rəftar yoxdur. Bütün bunlara Azərbaycan nümunəsində rast gəlmək mümkündür. Ölkənin  müstəqil inkişaf yolu boyu əldə etdiyi nailiyyətlər, ilk növbədə, iqtisadi sahədə aparılan genişmiqyaslı əsaslı islahatların və dəyişikliklərin təbii nəticələridir. Bu fonda Azərbaycanın iqtisadi artım templəri sabitləşib. Bu gün kiçik və özəl sahibkarlıq iqtisadiyyatda həlledici yer tutaraq bazarı zəruri mal və xidmətlərlə dolduran, əhalinin gəlirlərinin və rifahının yüksəldilməsinin əsas mənbəyinə, məşğulluq problemlərinin həllində ən mühüm amilə çevrilib.  Bir çox inkişaf etmiş ölkələrin iqtisadi tarixləri sübut edir ki, özəl sektorun, eləcə də kiçik biznesin və özəl sahibkarlığın dəstəklənməsi, stimullaşdırılması olmadan ciddi müsbət makroiqtisadi göstəricilərə nail olmaq, milli problemləri həll etmək mümkün deyil. Azərbaycanda aparılan iqtisadi islahatlarda aşağıdakı meyilləri müəyyən etmək olar: sahibkarlara güzəştli kreditlərin ayrılması və kredit bazarının inkişafı; respublika iqtisadiyyatına investisiyaların cəlb edilməsi üçün əlverişli şəraitin yaradılması. Bu gün mikromaliyyənin inkişafı əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinə yönəldiyi üçün ölkədə bazar islahatları davamlı xarakter alıb. Mikromaliyyənin gələcək inkişafının əsas məqsədi kreditləşməni özəl sahibkarlığın dəstəklənməsi üçün daha səmərəli alətə çevirməklə əhalinin geniş təbəqələrinə kömək etməkdir. Bu gün Azərbaycan hökuməti bu sahənin möhkəmlənməsi və daha da inkişafı üçün əlverişli şəraitin yaradılması üçün səmərəli tədbirlər həyata keçirir. 

İnvestisiya fəaliyyəti üçün əlverişli şərait yaradılıb 

Azərbaycanda iqtisadi müstəvidə əsas vəzifə sahibkarlara dəstək məsəəlsində fəaliyyət miqyasını və xidmətlərin həcmini artırmaqdan ibarətdir ki, nəticədə mikromaliyyə bütövlükdə respublikanın maliyyə sisteminin dayanıqlı tərkib hissəsinə çevrilsin. Buna nail olmaq üçün beynəlxalq təcrübəni cəlb etməklə və belə təşkilatların işində beynəlxalq standartlardan istifadə etməklə onun potensialını gücləndirmək lazımdır. Azərbaycan iqtisadiyyatının prioritet sahələrində struktur islahatlarının aparılması üçün əsas vasitələrdən biri iqtisadiyyata investisiyaların cəlb edilməsi üzrə dövlət siyasətidir. 

Azərbaycanda çox əlverişli investisiya mühiti yaradılıb ki, bu da ilk növbədə siyasi və iqtisadi sabitliyin davamlı olması ilə xarakterizə olunu. Bu da istənilən strateji investor üçün vacibdir. Xarici investorlar üçün geniş hüquqi təminat və güzəştlər sistemi mövcuddur. Hökumət investisiyaların stimullaşdırılması üzrə kompleks tədbirlər sistemini işləyib hazırlayıb, bu sistemə aşağıdakılar daxildir: dövlət investisiya proqramına daxil edilmiş investisiya layihələri üçün güzəştlər; özəlləşdirmə prosesində investorların stimullaşdırılması; sənaye müəssisələrinin texniki cəhətdən yenidən təchiz edilməsinin stimullaşdırılması. Azərbaycanın mövcud əlverişli investisiya mühiti qəbul edilmiş bir sıra qanunvericilik aktlarına ölkə prezidentinin xüsusi fərmanlarına əsaslanır. Milli iqtisadiyyatın yüksək artım templəri sayəsində respublikanın maliyyə sektoru fəal inkişaf edir. Müvafiq olaraq, xarici investorlar tərəfindən ölkəyə maraq artır. Ölkədə investisiya fəaliyyətini həyata keçirərkən müəssisə və maliyyə qurumlarına bir sıra vergi və gömrük güzəştləri verilir. Beləliklə, sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi üçün dövlət həm maliyyə, həm də texniki və intellektual dəstək göstərməkdədir. Nəticədə bu gün Azərbaycanda özəl sektorun fəaliyyət göstərməsi və rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalının genişləndirilməsinə zəmin yaranıb, yeni-yeni müəssisələr formalaşmaqdadır. Bu da ümumi rifah səviyyəsinə təsir edir.

Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

Pezeşkian Şahin Mustafayevlə görüşdə səhv etdi, ermənilər isə səhvdən yapışdı... - VİDEO

Türk dövlətlərinin vahid xəritə qərarı Rusiyada təşvişə səbəb oldu... - VİDEO

Paşinyanın yarımçıq saziş təklifi Rusiyada da sərt tənqid edildi - Bu, demaqogiyadır, özünü aldatmaqdır - VİDEO

Prezident İlham Əliyev COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin Sammitində iştirak edib - FOTO/VİDEO/YENİLƏNDİ

İlham Əliyev əsaslı tənqid etdi - Türk dövlətlərinə nə qədər pul lazımdır?..

Türk dünyası dövlətlərinin bankları birləşdirilir...

SON XƏBƏRLƏR

14.11.2024 | 21:26
Tramp Baydenin Azərbaycana etdiyi böyük pisliyi ləğv edəcək...

14.11.2024 | 21:11
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanı vurdu - “Azərbaycandakı etnik təmizləməni araşdıracağıq”...

14.11.2024 | 20:58
Paşinyan Bakıda ona veriləcək bu suallardan qorxdu...

14.11.2024 | 20:44
Bizdən 10 dəfə çox neft-qaz satanlar Azərbaycana irad tutur - ədalətsizliyə baxın...

14.11.2024 | 20:31
Fransanın müstəmləkə xalqlarına yedirdiyi zəhərli "pestisid" budur...

14.11.2024 | 20:18
COP29-da çıxışlar Fransanı silkələdi - bir nazir imtina etdi...

14.11.2024 | 20:17
Dünya paxlava gününü möhtəşəm Türkiyə klassikası ilə qeyd edin!

14.11.2024 | 20:11
İnkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətləri üçün innovativ iqlim maliyyələşdirmə təşəbbüsünə dair beynəlxalq tədbir keçirilib

14.11.2024 | 20:04
Bakıda “Ədalətli keçid üçün sərmayələrin təşviqi” mövzusunda Yüksək Səviyyəli Dialoq keçirildi

14.11.2024 | 19:55
Paşinyan Azərbaycanın son saziş layihəsi təklifini yeni "konstitusiya ritorikası" ilə pozur...

14.11.2024 | 19:45
COP29 500 milyard dollarla dünyanı xilas edəcək - Böyük gözlənti...

14.11.2024 | 19:41
COP29 çərçivəsində iqlim fəaliyyətinin inkişaf maliyyəsinə inteqrasiyası müzakirə olunub

14.11.2024 | 19:27
Ermənistan parlamenti "Artsax separatçılarından" imtina etdi...

14.11.2024 | 19:14
COP29-un qərarları Xəzərlə bağlı vəziyyəti tam dəyişə bilər...

14.11.2024 | 18:59
Paşinyan uydurdu - "Azərbaycan müasir Ermənistanın 60 faizinə göz dikib"...

14.11.2024 | 18:52
Murad Dadaşovdan professor Qulu Məhərrəmliyə yubiley təbriki...

14.11.2024 | 18:45
Bizdən ikiqat çox qaz istəyən bəzi avropalılar Azərbaycanı niyə tənqid edir?..

14.11.2024 | 18:40
“Azərbaycan neokolonializmə qarşı mübarizə aparan ölkələrin yanındadır” - Vüqar Rəhimzadə

14.11.2024 | 18:32
Konstitusiya Günü hüquqi dövlət quruculuğunun simvoludur...

14.11.2024 | 18:18
Roma Papası Bakıya COP müraciətində ABŞ və Fransanı qınadı...

14.11.2024 | 18:05
Bu rəqəmlər COP29-u qaralayanlara öldürücü zərbə vurdu...

14.11.2024 | 18:00
Azərbaycan Milli Məclisinin üzvləri Şimali Kiprə səfər etdi

14.11.2024 | 17:53
Dünyanın 10 il müzakirə etdiyi məsələ COP-da yerindən hərəkətə başladı...

14.11.2024 | 17:47
Tanınmış politoloq COP29-la bağlı ABŞ Konqresinə müraciət etdi

14.11.2024 | 17:40
Pezeşkian Bakıya bu səbəblərdən gəlmədi - İranda rəsmilər bu barədə susur...

14.11.2024 | 17:36
“Ölkəmiz xoş məramı ilə qlobal nüfuzunu nümayiş etdirir” - Əhliman ƏMİRASLANOV

14.11.2024 | 17:27
COP29-dan müstəmləkə keçmişi olan bütün ölkələrə çağırış edildi...

14.11.2024 | 17:25
“Yaşıl” taksonomiya iqlim maliyyələşdirilməsini genişləndirmək üçün böyük imkanlar açacaq"

14.11.2024 | 17:17
Azərbaycanın QHT fəalları Avropada miqrantlara təzyiqlərlə bağlı etiraz aksiyası keçirdi... - FOTO

14.11.2024 | 17:14
Avropanın 3 böyük təşkilatı Fransa müstəmləkəçiliyini dəstəkləyir...

14.11.2024 | 17:12
COP29 çərçivəsində Mərkəzi Asiya ölkələri iqlim dəyişikliyi və buzlaqların qorunması üzrə birgə Bəyannamə imzalayıblar

14.11.2024 | 17:03
Peter Bekker COP29-da plenar iclasda çıxışına bu sözlərlə başladı - “Çox sağ ol, Azərbaycan!”

14.11.2024 | 16:55
Şimali Makedoniya Prezidenti Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

14.11.2024 | 16:53
COP29 Sədrliyi və Çoxtərəfli İqlim Fondları iqlim təsirinin fəsadları ilə bağlı birgə tədbir keçirib

14.11.2024 | 16:50
COP29-da Niderland və Fransanın müstəmləkəçiliyinə qarşı aksiya keçirildi - FOTO

14.11.2024 | 16:45
"Müstəmləkəçi ölkələr kasıb adlandırdıqları Afrikanın zəngin sərvəti sayəsində böyük dövlətlər olublar" - Hava Av

14.11.2024 | 16:44
COP29-da insan hüquqlarına əsaslanan iqlim ədaləti ilə bağlı müzakirə aparıldı

14.11.2024 | 16:31
"COP29 biznesləri, maliyyəçiləri, şəhərləri, millətləri bir araya gətirir" - Naycel Toppinq

14.11.2024 | 16:22
COP29 gündəlik mətbuat konfransında əldə edilmiş uğurlardan bəhs edildi

14.11.2024 | 15:48
"COP29-un keçirilməsi Azərbaycanın artan nüfuzunun göstəricisidir" - Ombudsman

14.11.2024 | 15:37
Prezident İlham Əliyev İslam İnkişaf Bankının prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 15:21
Ehtiyatlı olun! Zəhərlı paltarlar var! Hətta uşaq geyimləri də!

14.11.2024 | 15:14
"Afrikanın iqlim dəyişikliyinin qarşısını almaq üçün ildə 277 milyon dollara ehtiyacı var" - ADB prezidenti

14.11.2024 | 14:40
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidenti ilə görüşdü - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:37
Yaşıl gələcək proqramlarının maliyyələşdirilməsi COP29-da müzakirə olundu

14.11.2024 | 14:21
“Troyka” ölkələrinin QHT-ləri ilk dəfə birgə forum keçirib

14.11.2024 | 14:16
Prezident İlham Əliyev Yəmənin vitse-prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:15
Prezident İlham Əliyev Nepal Prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 14:08
"COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ən doğru seçimdir" - Putinin xüsusi nümayəndəsi

14.11.2024 | 14:06
“Bakcell” “Ən Uğurlu Rebrendinq” mükafatına layiq görüldü

14.11.2024 | 13:50
Prezident İlham Əliyev Efiopiya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 13:45
"Ən mühüm məsələ inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim maliyyəsi ilə bağlı ehtiyacını qarşılamaqdır"

14.11.2024 | 13:31
Qlobal iqlimlə mübarizə üçün hər il təxminən 8 trilyon ABŞ dolları lazımdır - Braziliya Ali Audit Orqanı

14.11.2024 | 13:14
"COP29-da iqlim maliyyələşdirilməsi üzrə razılığa gələcəyimizə əminəm" - Afrika İnkişaf Bankı Qrupunun prezidenti

14.11.2024 | 13:03
Prezident İlham Əliyev Braziliyanın vitse-prezidenti ilə görüşüb - YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 12:50
Bakıda COP29 çərçivəsində Parlament Görüşü keçiriləcək

14.11.2024 | 12:37
Bakıda “Ambisiyaların artırılması: Avropa və Mərkəzi Asiyada enerji və su sistemlərinin transformasiyası” mövzusunda tədbir keçirildi

14.11.2024 | 12:22
COP29 çərçivəsində “Daha yaxşı pambıq” mövzusunda panel müzakirələr keçirilib

14.11.2024 | 12:15
Prezident İlham Əliyev Avropa Şurasının Baş katibi ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 12:00
Azərbaycan yaşıl keçidi inkişaf etdirməyə sadiqdir - Mərkəzi Bankın sədri

14.11.2024 | 11:47
Dünya Bankı iqlim layihələrini maliyyələşdirmək üçün 150 milyard dollar ayırmağı planlaşdırır

14.11.2024 | 11:26
Prezident İlham Əliyev Şimali Makedoniya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 11:20
Trampın xanımı Ağ Evdə yaşamaq istəmir - səbəbini özü açıqladı..

14.11.2024 | 11:10
Naxçıvanda yol polisi sürücülərə və piyadalara müraciət etdi

14.11.2024 | 11:04
Ronaldinyo AFFA prezidenti ilə görüşüb

14.11.2024 | 10:53
Prezident İlham Əliyev Monteneqronun Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 10:26
Bakının bu ərazilərində qaz olmayacaq -ƏHALİYƏ XƏBƏRDARLIQ

14.11.2024 | 10:20
Göyçayda bədbəxt hadisə - çoban kanalda bataraq öldü

14.11.2024 | 10:14
Prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasının Prezidenti ilə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

14.11.2024 | 10:11
Sokratdan Qulu Məhərrəmliyə qədər

14.11.2024 | 10:10
Sabunçuda yük avtomobilinin vurduğu piyada 5 gün sonra xəstəxanada ölüb...

14.11.2024 | 10:05
Türk Dövlətləri Təşkilatı üzrə “Nazirlər Bəyannaməsi” imzalanıb

14.11.2024 | 10:02
Prezident İlham Əliyev Banqladeş Müvəqqəti Hökumətinin Baş müşaviri ilə görüşüb - FOTO

14.11.2024 | 10:00
Almaniya Kansleri pul barədə danışdı, gülüş obyektinə çevrildi...

14.11.2024 | 09:40
Bakıda “Yaşıl Qabaqcıl İdarəetmə üzrə Nazirlər Forumu” keçirilir

14.11.2024 | 09:30
Misirdə dəhşətli yol qəzası olub, 13 nəfər ölüb

14.11.2024 | 09:20
Fatih Terim Bakıya gəlir

14.11.2024 | 09:10
Donald Tramp bu senatoru Dövlət katibi təyin edəcək

14.11.2024 | 09:05
Dünya mediası COP29 barədə yazır

14.11.2024 | 09:00
Bu, Azərbaycan üçün həyəcanverici andır - Metyu Brayza

XƏBƏR ARXİVİ

«    Noyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930