Valideynin məscidə gətirdiyi uşağa sual - "Bilmirəm, məni atam gətirdi"...
Uşaqlar sərbəst seçim etmək yaşında olmadıqları üçün onların əvəzinə valideynlər qərar verir. Uşaqların gələcək həyata hazırlanması üçün valideynlər onları müxtəlif istiqamətlərə yönləndirirlər. Valideynin uşaqla bir yerdə olması, onunla vaxt keçirməsi, bir yerdə kinoya, teatra, konsertə getməsi, birgə kitab oxuması, musiqiyə qulaq asması, söhbətləşməsi, ona istiqamət verməsi çox müsbət haldır.
Bəli, uşağın valideynlə konsertə, kinoya, futbola bir yerdə getməsi, bir sözlə, valideynlə uşağın bir yerdə olması çox yaxşı haldır. Azərbaycan ailəsinin dəyişməyən prinsipidir ki, övlad ata-anasına qulaq asmalıdır.
Valideyn uşaöını konsertə, əyləncə yerlərinə, uşağın intellektini inkişaf etdirən, dünyagörüşünü zənginləşdirən bir yerə aparırsa, onu idmana yazdırırsa, fiziki inkişafına mənəvi təkan verirsə, bunlar çox gözəldir, vacibdir.
Təbii ki, əsl vallideyn öz övladını düzgün yola yönləndirər, onu harasa, nəyəsə məcburi şəkildə cəlb etməz, getmək məcburiyyətində qoymaz. Valideyn gərək övladını hara apardığının fərqinə varsın. Valideyn “gəl, filan yerə gedək” deyəndə övlad da onun sözündən çıxmamaq üçün, ürəyi istəməsə belə, yanına düşüb gedir. Uşaq atanın sözündən çıxmır deyə, bu o demək deyil ki, onu ata hər yerə aparmalıdır. Elə yerlər var ki, uşaq ora zorla aparılmamalıdır. Valideynin kor-koranə şəkildə uşağını anlamadığı, aid olmadığı bir yerə aparması, təbii ki, yaxşı hal deyil. Bizim hər il müşahidə etdiyimiz bir səhnə var ki, o barədə danışmaya bilmirik. İslam dini, dinimizdən irəli gələn bir sıra rituallar, hadisələr, günlər var ki, onlar bizə doğmadır, əsrlərlə yaşı olan bu ənənələri cəmiyyət, xalq olaraq qoruyuruq. Dinimiz də yaşamalıdır, təbliğ olunmalıdır, dini ayinlərimiz icra olunmalıdır, dini mərasimlərimiz bəlli çərçivə daxilində ifrata varmadan icra olunmalıdır. Biz öz inancımıza bağlı toplumuq. Amma hər yaşa uyğun olan yer var, məkan var. Biz böyüklərin iştirak etməli olduqları mərasimlərə, ayinlərə uşaqlarımızı aparmaq məsələsində ehtiyatlı olmalıyıq. Məsələn, hər il ölkəmizdə keçirilən Aşura mərasimində valideynlərin yanında azayaşlı uşaqlarını da görürük. Aşura mərasimi yaxınlaşdıqca insanların məscidlərə axını güclənir, bir sıra valideynlər övladlarını da özləri ilə Aşura mərasiminin keçirildiyi yerlərə, məscidlərə aparırılar. Uşağın mahiyyətini dərk etmədiyi yerə aparılmasının heç bir mənası yoxdur. Çünki uşaq o mərasimin mahiyyətini, fəlsəfəsini anlamır, onu anlamaq, dərk etmək yaşında deyil. Valideynlərin uşaqların əlindən tutub məscidlərə, yaxud mərsiyələr deyilən digər yerlərə aparması uşağa heç nə qazandırmır. Dediyimiz kimi, bu onun anlamaq səviyyəsində deyil. Azyaşlı, yaxud yeniyetmə o mərsiyələri dinləməklə heç nə əldə etmir. Onların o yaşlarıdır ki, məktəbə getsinlər, intellektlərini inkişaf etdirən sahələrə yönəlsinlər, idman klublarına getsinlər, musiqi ilə məşğul olsunlar, rəsm dərnəyində məşğul olsunlar. Amma Aşura məclisləri uşaqlara aid olan məkanlar deyil, ora valideynlərin yeridir. Uşaq böyüyəndə o mərasimlərə gedə bilər. Yəni böyüyər, seçim edər ki, orada olmalıdır, bunu valideynin təkidi ilə yox, öz iradəsi ilə edər. Gənc insanların Aşur məclislərinə getməsinə təbii yanaşırıq. Amma seçim imkanı olmayan uşaqların bu məraismlərə cəlb edilməsi normal sayıla bilməz. Ona böyüyüb seçim etmək imkanı verilməlidir. Bəlkə böyüyəndə heç sabah ora getməyəcək, yaxud gedəcək. Bu məsələyə niyə toxunduq? Əksər hallarda Aşura mərasimlərində iştirak edən uşaqlardan soruşanda ki, bura niyə gəlmisən? “Mən bilmirəm, atam gətirib”, yaxud “anam gətirib” deyirlər. Uşaqların əksəriyyəti valideyenlərinin təkidi ilə gəldiyini bildirir. Çox yaxşı olar, uşaq ora elə yaşda getsin ki, “özüm gəlmişəm, mənim yerim buradır, dinimə-inacıma, Allahıma, Peyğəmbərimə, imamıma xatir gəlmişəm” desin. Uşaqlara bu şansı vermək lazımdır. Valideynlərimizin əskəriyyəti elə düşünür ki, azyaşlı uşağını Aşura mərasimlərinə gətirməkləri Allahın yoluna, dinə xidmətdir. Amma bu elə bir həssas məsələdir ki, insan ona məcburi yox, könüllü, sərbəst seçim edərək qoşulmalıdır. Aşura fəlsəfəsini, İmam Hüseyn qəhrəmanlığını, şəhatətinin şərəfini içdən duyan insanlar bu yolla getməlidir, uşaqların dərk etmədiyi, fəlsəfəsinə bələd olmadığı yerlərə aparılması onların sərbəst seçim hüququnun olmamasından sui-istifadədir.
Biz hamımız valideynik və övladlarımızın gələcəyinin yüksək səviyyədə təmin edilməsinə, onların faydalı vətəndaş kimi yetişməsinə çalışmalıyıq. Biz uşaqlarımızı elə tərbiyə etməliyik, onlara elə savad verməliyik, intellektual səviyyəyə çatmalarına yardım etməliyik ki, onlar böyüyəndə öz Vətəninə də, milli kimliyinə də, dilinə də, dininə də, inanıncına da şüurlu şəkildə sahib çıxa bilsinlər. Onlar bunu öz ürəklərinin səsi, iradəsi ilə etməlidirlər.
Fikrimizcə, hər bir uşaq uşaqlığını yaşamalıdır və böyüyənə qədər aid olmalı olduğu yerlərdə olmalıdır. Valideynlərimizin də bu həssas məsələyə daha həssaslıqla yanaşacaqlarına inanırıq.
İradə SARIYEVA
