Bank kartlarından kütləvi oğurluq kiber üsulla saxta telefon nömrələri hazırlamaqdan başlanır - DİN ifşa etdi....
Elvin Abbasov: “Kiberdələduzlar onlayn tətbiqlər vasitəsilə linklərə daxil olub Azərbaycan nömrələri alır, application vasitəsilə nömrələri işlədirlər”
Azərbaycanda bank hesablarından pul oğurluğu adi hal alıb. Bu dələduzluq növü ilə baş verən cinayət hadisələrinin sayı hər keçən gün daha da artır. Xüsusilə də fırıldaqçılar hər dəfə yeni üsullardan istifadə edirlər. Artıq dələduzlar daha çox bank kartlarını yox, bankların mobil tətbiqlərini oğurlayırlar.
Daxili İşlər Nazirliyi kibertəhlükəsizliklə bağlı vətəndaşlara müraciət edib. Müraciətdə bildirilir ki, danışıqlar kiber üsulla hazırlanan, qeydiyyatı olmayan saxta nömrələr vasitəsilə aparılır: “Vətəndaşlara çağırış edirik ki, tanımadığınız, naməlum şəxslərə inanmayın, yalandır, şəxsi məlumatlarınızı paylaşmayın”.
Maraqlıdır, kiber üsulla saxta nömrələr necə hazırlanır? Bu problem necə həll oluna bilər?
“Aidiyyəti qurumların məlum məsələyə yanaşması olmalıdır, qabaqcıl tədbirlər həyata keçirilməlidir, sadəcə maariflənmə ilə həll olunası məsələyə oxşamır”
İKT sahəsi üzrə ekspert Elvin Abbasov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, kiberdələduzluq, kibertalançılıq halları günü-gündən artır: “Hər gün yeni kiberhücum, yeni versiyalarla insanlar aldadılır. Aidiyyəti qurumlar israrla bildirir ki, öz şəxsi məlumatlarınızı heç kimə verməyin. Bu çağırış çox vacibdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, bankların sistemi qırılmır, vətəndaşların məlumatları oğurlanır. Burda problem vətəndaşların məsuliyyətindədir. Adi halda insan xəstələnəndə qrip adlandırılır, kütləvi olanda isə pandemiya. Bu məsələ artıq fərdi müstəvidən çıxıb, kütləviyə çevrilib. Aidiyyəti qurumların məlum məsələyə yanaşması olmalıdır, qabaqcıl tədbirlər həyata keçirilməlidir. Sadəcə maariflənmə ilə həll olunası məsələyə oxşamır. Nəzərə almaq lazımdır ki, bütün seqmentlər nəzərə alınıb, yaşlı, gənc və s. Hətta rəqəmsal səriştəsi olan insanlar belə kibertalan, kiberoğurluğa məruz qalır. Bu səbəbdən də hesab edirəm ki, dövlət tərəfindən yanaşma ortaya qoyulmalıdır. Adətən, elə hal olur ki, kiberdələduzluq hallarında bank hesablarından oğurlanan pullar başqa ölkəyə köçürüləndə bu işin arxasınca düşmək olmur. Çünki xarici tranzaksiya şirkətlərinin işlərini izləyə bilmirik. Pul daxildə hansısa hesaba köçürüləndə bunun ölkə daxilində qarşısını almaq olar. Ancaq bunu tək bir qurum edə bilməz. Kiberdələduzluqla mübarizə aparacaq qurumlar – məhkəmə, Daxili İşlər Nazirliyi, Mərkəzi Bank bir komissiyada birləşməlidir. Belə olarsa kiberdələduzluqla daha asan mübarizə aparılar. Vətəndaş banka və ya polisə müraciət edəndə karquzarlıq işləri sürətlənməlidir. Oğurlanan vəsait ölkədədirsə, o pula stop qoyulmalıdır ki, vətəndaşa qayıda bilsin”.
Ekspert onu da bildirdi ki, hazırki texnoloji dövrdə nömrə əldə etmək olduqca asandır. Onlayn tətbiqlər vasitəsilə linklərə daxil olunub, Azərbaycan nömrələri alınır, application vasitəsilə nömrələri işlədirlər. Vatsapa bənzər mobil tətbiqdir, orda alınır və həmin tətbiq üzərindən də insanlara yazırlar: “Bundan əlavə onu da deyim ki, xaricdə yerləşən qrupların Azərbaycanda nümayəndəlikləri var. Onlar insanların işlətmədiyi köhnə nömrələri əldə edib, istifadə edirlər. Ümumiyyətlə, nömrə əldə etmək çox asandır. Kiberdələduzlar istənilən qədər nömrə əldə edə bilir. Onlar bir dəfə işlətdiyi nömrəni təkrar istifadə etmirlər. Kiberoğurluqla məşğul olanlar nömrə əldə etmək baxımından problem yaşamır”.
Günel CƏLİLOVA
