Gümrüdə dəniz var ki, liman da olsun?! - Ərəb Əmirlikləri niyə bunu edir?
Sahil İsgəndərov: “Əslində, Ermənistan tərəfin bu bəyanatı aldadıcı xarakter daşıyır”
“Armenpress”in yaydığı məlumata görə, Ermənistanın iqtisadiyyat naziri Gevorq Papoyan Rusiyaya səfəri çərçivəsində Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) xarici ticarət üzrə dövlət naziri Tani bin Əhməd Əl-Zayoudi və sənaye və qabaqcıl texnologiyalar nazirinin müavini Ömər Suvayna Əl-Suveydi ilə görüşündə Şirak rayonunda “quru liman”ın yaradılması layihəsi istiqamətində əməkdaşlıq imkanlarının müzakirə edilməsi təklif edilib.
Erməni mediasına görə, “quru liman”ın yaradılması layihəsini Ermənistan tərəfə BƏƏ-nin xarici ticarət üzrə dövlət naziri Tani bin Əhməd Əl-Zayoudi təqdim edib. BƏƏ-nin Gümrüyə sərmayə qoyacağı yazılır.
Gümrüdə nə “quru liman” yaradıla bilər? Hara çıxış var ki oradan? Türkiyə ilə sərhəd bağlıdırsa hansı limandan söz gedə bilər? Gümrüdə dəniz var ki, liman da olsun? Ərəb Əmirlikləri niyə bunu edir?
“Ermənistan tərəfi yenicə diplomatik əlaqələr qurduqları Səudiyyə Ərəbistanının pulundan, varidatından çox operativ qaydada yararlanmaq istəyir”
Politoloq Sahil İsgəndərov “Bakı-Xəbər”ə şərhində “Əslində, Ermənistan tərəfin bu bəyanatı aldadıcı xarakter daşıyır. BƏƏ-nin Ermənistanda “quru liman”ın yaradılmasında iştirak etməsi ilə bağlı bu təklif daha çox aldadıcı erməni taktikasıdır. Yəni belə deyək, bu bir növ siçanın tələyə cəlb edilməsi üçün ora pendir qoyulmasıdır. Amma BƏƏ kifayət qədər oturuşmuş dövlətdir və oradakı hakimiyyət rejimi istər Böyük Yaxın Şərq regionunda, istər Cənubi Qafqazda (Cənubi Qafqaz Böyük Yaxın Şərq regionu layihəsinin bir hissəsidir-S.İ) kimin kim olduğunu, hansı dövlətin nəyə qadir olduğunu gözəl başa düşür. Əslində bu həm də erməni fəndgirliyidir. Ermənistan hazırda iqtisadi kollaps vəziyyətindədir. Rusiya ilə münasibətləri kəskin şəkildə pisləşdirməklə bir növ Rusiyanın donorluğunu artıq çox zəiflədib. Yəni Rusiya bu və digər şəkildə Ermənistanın sosial iqtisadi baxımdan ayaqda qalmasına artıq o qədər dəstək vermir. İrəvanın apardığı siyasət Moskvanı xeyli qıcıqlandırır. Yəni Rusiya tərəfdən gələn ianələr xeyli zəifləytib. Digər tərəfdən, Qərblə nə qədər oyunbazlıq etsə də, Ermənistana hələ ki, Rusiyanın verdiyi iqtisadi dividendlər qədər Qərbdən dividendlər gəlmir. Qərbdən çox cüzi şəkildə yardımlar ayrılır, bu da müxtəlif layihələr kontekstindədir. Yeri gəlmişkən, bunun da qarşılığında Ermənistan hakimiyyətinin qarşısına Qərb tərəfindən çox sərt tələblər, şərtlər qoyulub. Deməli, artıq maliyyə resurslarının, maliyyə axınının zəiflədiyi bir məqamda, sözsüz ki, Səudiyyə Ərəbistanı kimi varlı bir dövlətin maliyyə baxımından ora sərmayə yatırması, Ermənistan iqtisadiyyatında iştirakı məsələsi gündəmə gəlir. Bax, Ermənistanın əsas çalışdığı budur.
Onlar “Quru liman” layihəsini niyə bu kontekstdə təklif edirlər? Çünki bilirlər ki, Səudiyyə Ərəbistanının özü də “Zəngəzur dəhlizinin”, ümumiyyətlə alternativ nəqliyyat dəhlizlərinin, loqistik marşurutların açıqlmasında maraqlıdır. Bu baxımdan, Azərbaycanın təklif etdiyi və iştirakçısı olduğu bütün logistik, nəqliyyat layihələrinin hamısı Səudiyyə Ərəbistanı üçün də çox önəmlidir, cəlbedicidir. Həm də nəzərdən qaçırmayaq ki, Ermənistanla Səudiyyə Ərəbistanı arasında diplomatik münasibətlər hələ keçən ilin noyabr ayının axırlarında yaradılıb. Bilirik ki, 1991-ci ildən, yəni Ermənistan dövlət müstəqilliyini elan etdikdən keçən ilin noyabrına qədər hələ onlar arasında diplomatik əlaqələr yox idi. İndi var”-deyə bildirdi.
S.İsgəndərovun sözlərinə görə, Ermənistan çalışır ki, müəyyən mənada Yaxın Şərqdəki münaqişə kontekstində bir növ İsrailin əleyhinə bəyanatlar verməklə, daha çox Fələstini dəstəkləməklə Səudiyyə Ərəbistanı qarşısında xal qazansın. “Ermənistan tərəf yenicə diplomatik əlaqələr qurduqları Səudiyyə Ərəbistanının pulundan, varidatından çox operativ qaydada yararlanmaq istəyir. Bu, dünyada ənənəvi erməni taktiki strategiyasıdır. Digər bir tərəfdən, Ermənistan BƏƏ ilə Azərbaycan arasında çox sıx əlaqələrin olması ilə heç cür barışa, razılaşa bilmir. BƏƏ-nin Azərbaycana müəyyən investisiyalar qoyması, o cümlədən də “yaşıl enerji” ilə bağlı bir sıra layihələrdə iştirak etməsi, bu ölkə ilə ölkəmiz arasında qarşılıqlı ticari əlaqələrin artması, investisiya mühitinin get-gedə daha da möhkəmlənməsi, genişlənməsi Ermənistana heç cür rahatlıq vermir”.
S.İsgəndərovun sözlərinə görə, Ermənistan çalışır ki, “sülh yolayrıcı” adı verdiyi, lakin Cənubi Qafqazda heç də sülhün yolayrıcı olmayan, münaqişə yolayrıcı olan, sülhün yaranmasına heç cür imkan verməyən qondarma layihəni ortaya çıxarsın. “Yeni bir məqam da ondan ibarətdir ki, getdikcə İranla Ermənistan arasında da münasibətlərdə artıq soyuqlaşma baş verib, artıq bu soyuqluq yaşanmağa başlayıb. Niyə? Çünki konkret olaraq, Ermənistanın Qərblə, xüsusən də ABŞ-la və Fransa ilə apardığı beşbaşlı oyunlar, bu oyunbazlıqlar heç də İranı qane etmir. Halbuki, Tehran uzun müddət “stavkanı” Ermənistana edib, Ermənistanı burda özünün “müttəfiqi” kimi görüb. Son vaxtlar isə Ermənistanın Qərblə apardığı oyunbazlıqlar artıq rəsmi Tehranın diqqətindən yayınmır. Bu kontekstdə Ermənistan artıq Yaxın Şərqdə ən böyük söz sahiblərindən biri olan Səudiyyə Ərəbistanı ilə daha çox yaxınlaşmaqla, bir növ, özünün maliyyə-iqtisadi vəziyyətini sığortalamağa çalışır. Bax, mən düşünürəm ki, məsələ bundadır”.
S.İsgəndərovun sözlərinə görə, eyni zamanda Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri kifayət qədər kəskinləşdirib, pisləşdirib. O qeyd etdi ki, amma Səudiyyə Ərəbistanı ilə Rusiya arasında münasibətlər xeyli yaxşılaşıb, münasibətlərin sıxlaşması gedir. “İstisna deyil ki, Ermənistan həm də bu yolla, bir növ, gələcəkdə Rusiya ilə vəziyyəti daha da pisləşdikdə Səudiyyə Ərəbistanının bir vasitəçi olmasını istəyir. Burda kələf çox dolaşıqdır, Ermənistanın müəxtəlif məqsədləri, istəkləri var. Amma bu o demək deyil ki, hər şey rəsmi İrəvanın istədiyi kimi olacaq”-deyə S.İsgəndərov vurğuladı.
İradə SARIYEVA
