Makron yenə çətin vəziyyətə düşdü...
Fransa Milli Assambleyasına növbədənkənar seçkilərin ikinci turunda hamını təəccübləndirən nəticələr qeydə alınır. Belə ki, “Tabe olmayan Fransa” partiyası, sosialistlər, kommunistlər və “yaşıllar”ın daxil olduğu sol blok “Yeni Xalq Cəbhəsi” seçkilərin nəticələrinə əsasən liderlik edir.
Heç bir partiya və ya blok parlamentin aşağı palatasında mütləq çoxluq, yəni ən azı 289 deputat yeri əldə edə bilməyib. Deputatların sayına görə birinci yeri "Yeni Xalq Cəbhəsi" bloku tutub. Onun Milli Assambleyada ən azı 182 nəfər təmsilçisi olacaq. Emmanuel Makronun partiyasının da daxil olduğu blok ikinci yerdədir: “makronistlər”in parlamentdə 160-a yaxın deputatı var. Üçüncü yerdə Marin Le Pen və onun müttəfiqlərinin ifrat sağçı bloku qərarlaşıb: 143 deputat. “Respublikaçılar” da 45 yer alaraq parlamentin aşağı palatasına daxil olurlar. Bundan əlavə, Milli Assambleyanın yeni tərkibinə müxtəlif kiçik sağçı və solçu birliklərin 39 nümayəndəsi daxil olacaq. Parlamentdə 577 mandatın bölgüsü ölkədəki bütün birmandatlı seçki dairələri üzrə səsvermənin rəsmi nəticələrinin dərcindən sonra məlum olub. Sol blokun lideri Jan-Luk Melanşon tərəfdarlarına müraciətində Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun seçkilərdə məğlubiyyətini etiraf etməli olduğunu bildirərək, ölkənin hazırkı Baş naziri Qabriel Attalı istefaya çağırıb. O, həmçinin, solçu koalisiyaya yeni kabinet formalaşdırmağa icazə verilməli olduğunu vurğulayıb. Emmanuel Makronun koalisiyası ilə ittifaqı istisna edən siyasətçinin sözlərinə görə, solçular yeni hökumətdə öz siyasi proqramlarını həyata keçirməyə hazırdır. Onu da eyd edək ki, ikinci turda seçicilərin 66.6 faizi iştirak edib. Rəqib partiya təmsilçiləri ikinci turdan öncə seçiciləri solçu namizədlərə səs verməyə çağırırdı. Məqsəd ifrat sağçıların qalib gəlməsinə mane olmaq idi. Fransa üzrə ekspert Rikard Yozvyak yazır ki, adətən sağ-mərkəzçi və solçu qüvvələr bir-biri ilə rəqabət aparanda Milli Birlik Partiyası çiçəklənirdi. Bu dəfə isə ifrat sağçılar bu didişmədən məhrum qaldılar: “Ekzit-poll nəticələri Avropada çoxlarının dərindən nəfəs almasına səbəb olsa da, bu hələ son deyil. Makronun qanadları, ən azından, öz ölkəsində “kəsildi”. Belə bir parçalanmış parlamentdə funksional hökumət formalaşdırmaq asan olmayacaq. Belə ki, solçu alyans və Makronun mərkəzçi qüvvələri heç də eyni dildə danışmırlar, hələ aylansdakı bəzi partiyalar bir qırağa dursun. Görünür, koalisiya yaradılsa da, zəif, xaotik olacaq. Bir il ərzində bu iş alınmasa, yeni seçkilər istisna edilmir. Le Penin kənarda daha əlverişli məqamı gözləyəcəyi də istisna deyil. Həm parlament seçkiləri, həm də daha böyük “priz” hələ qabaqdadır: 2027-ci ildə yeni prezident seçkisi gözlənilir”. İlkin nəticələr yayılandan sonra Fransa şəhərlərini izdiham bürüyüb. Parisdə Respublika meydanına minlərlə insan yığışıb. Əvvəlcə dinc keçən aksiyada sonradan qarışıqlıq düşüb, zibil qabları, velosipedlər yandırılıb, avtobus dayanacaqlarının şüşələri sındırılıb. Nant şəhərində aksiyalar zamanı iğtişaşlar yaranıb, polis gözyaşardıcı qazdan istifadə etməli olub. Ekspertlər qeyd edir ki, radikal millətçilərin hakimiyyətə gəlməsi ehtimalı Avropanı çox narahat edirdi. Radikal millətçilər Avropa Parlamentinə seçkilərdə əvvəlki illərə nisbətən xeyli güclənib. Almaniyanın bəzi ərazilərində də sözügedən qüvvələr qalib gəlib. Bu da Avropanı ciddi narahat edirdi. Görünür ki, bu səbəbdən Fransada ikinci turda radikal millətçilər əleyhinə olan qüvvələr müəyyən qədər toparlana biliblər. Le Penin ikinci turda uduzmasının əsas səbəbi onların miqrantlar, ideologiya ilə bağlı atacağı yeni addımların Fransada qarşıdurmaya gətirib çıxaracağı təhlükəsilə bağlı olub. Xatırladaq ki, Fransa prezidenti Emmanuel Makron prezident koalisiyasının Avropa Parlamentinə seçkilərdə məğlub olmasından sonra iyunun 9-da Milli Assambleyaya növbədənkənar seçkilər təyin edib. Seçkilərin birinci turu iyunun 30-da, ikinci turu isə iyulun 7-də baş tutub.
Tahir TAĞIYEV
