Türk dövlətləri ümumi diqqəti Orta Dəhlizə yönəltdilər - Avrasiya bu yolla dəyişəcək...
Fikrət Yusifov: “Bu yolun Türk dünyası ölkələrinə verəcəyi böyük dividendlər ortadadı”
Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi Zirvə görüşünün Qarabağ Bəyannaməsinin 5-ci bəndində üzv dövlətlər ticarət həcmlərini artırmaq, limanlara, dəmir yollarına, avtomobil yollarına və logistika qovşaqlarına infrastruktur investisiyalarını cəlb etməklə dayanıqlı inkişaf, iqtisadi rifah və beynəlxalq ticarət üçün təməl daşı kimi Avropa-Türkiyə-Cənubi Qafqaz-Mərkəzi Asiya-Çini birləşdirən Trans-Xəzər Beynəlxalq Şərq-Qərb Orta Dəhlizi vasitəsilə üzvlər arasında regional əlaqəni və inteqrasiyanı gücləndirmək, nəqliyyat əməliyyatlarını, gömrük prosedurlarını optimallaşdırmaq və rəqəmsallaşmanı əhatə etmək üçün sıx əməkdaşlığa çağırılır.
Ümumən, burada deyilənlərin iqtisadi perspektivini, əhəmiyyətini ekspertlər necə dəyərləndirir?
“Üstəgəl, bu ölkələrdə yüksək demoqrafik inkişafla yanaşı, mövcud olan təbii resurslar böyük perspektiv vəd edir”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən sabiq maliyyə naziri, professor Fikrət Yusifovun fikrincə, bu yolun Türk dünyası ölkələrinə verəcəyi böyük dividendlər ortadadı: “Hələ yüz illər öncə yadelli dəhlizlərində Qarabağ ətrafında gedən söhbətlərdə belə bir fikir səsləndirilirdi – “Şuşa kimin nəzarətindədisə, Qarabağın sahibi də odur!”. Təbi ki, Şuşa əzəli Azərbaycan məkanıdı. Lakin tarix boyu yadellilər, xüsusilə də şimaldan olan qonşular nə olursa-olsun Qarabağ torpaqlarımızda məskunlaşmağa can atıblar. Ancaq nə qədər can atsalar da, bu yolda nə qədər can versələr də Azərbaycan onu heç kimə vermədi. Bu gün Şuşa artıq Türk dövlətlərinin mənəvi paytaxtına çevrilib. Şuşada dünyaya səs salan tədbirlər keçirilir, sənədlər imzalanır. Qısa bir tarix: 2021-ci ildə Şuşa şəhəri “Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı” elan olunur, Qarabağ xanı Pənahəli xan tərəfindən Şuşanın təməlinin qoyulmasının 270-ci ildönümü ilə əlaqədar 2022-ci il Azərbaycanda “Şuşa İli” elan edilir, TÜRKSOY tərəfindən Şuşa şəhəri 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı”, ICESCO tərəfindən isə 2024-cü il üçün “İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilir. Dörd il ərzində gözəlliyi ilə dünyada bənzəri olmayan Şuşamızın keçdiyi qısa yolun rəsmi xronikası belədi! Azərbaycanla qardaş Türkiyə arasında 2021-ci ildə Şuşada imzalanmış Şuşa Bəyannaməsi isə bir millət iki dövlətin tarixi qələbəsi kimi qeyd olundu. Türk dünyası Şərqdən Qərbə böyük coğrafi məkanı əhatə edir. Bu gün Türk Birliyinə üzv ölkələrdə demoqrafik gəlişmələr Qərbi çox narahat edir. Türkün adı gələndə “tük salan”, haqqı-ədaləti türk dünyasına qarşı haqsızlıq etməkdə görən bu zadlar indi ciddi əndişəlidilər. Türk gəlir və özü ilə haqq-ədalət, sivil dünyaya lazım olan mədəniyyət gətirir. Mədəniyyəti eynicinslilərin evliliyi kimi anlayan qərblilər bundan məmnun ola bilməzlər. Ona görə də ilk fürsətdə Türk dünyasını Birliyə yönləndirən Türkiyəyə və Azərbaycana qarşı ölçüyəgəlməyən haqsızlıqlar etməkdən belə çəkinmirlər. Baxın, bunlar bu yaxınlarda Azərbaycan torpaqlarını 30 il işğal altında saxlamış, torpaqlarımızda milyondan çox mina basdırmış Ermənistan kimi terrorçu və təcavüzkar bir ölkəyə Avropa Birliyinin sülh fondundan yardım vermək qədər alçala bilirlər. Heç olmasa bu yardımı bir başqa fonddan etsəydilər! Ermənistan hara, sülh hara?! Bax, bunlar türkə belə gözdağı verməkdən zövq alan siyasi manyaklardı. Tanrıdan, Şərqlə Qərbi birləşdirən arteriya damarı hesab edilən YOL da Türk Birliyinə daxil olan ölkələrin üzərindən keçir. Üstəgəl, bu ölkələrdə yüksək demoqrafik inkişafla yanaşı, mövcud olan təbii resurslar böyük perspektiv vəd edir. Şərqlə Qərbi birləşdirən kommunikasiyaların Türk dünyası ölkələrinin ərazisindən keçməsi Qərbi də, Şərqi də Türk Birliyinə daxil olan ölkələrlə hesablaşmağa vadar edir. Başqa yolları yoxdur. Yol türkün əlindədi. Bu yolun Türk dünyası ölkələrinə verəcəyi böyük dividendlər ortadadı. Bu dönəmdə Türk dünyasına aid ölkələrin bir araya gəlməsi onların gələcək yüksək inkişaf yolunun başlanğıcı kimi dəyərləndirilməlidi. Prezident İlham Əliyevin sözləri ilə desək, bizim ailəmiz Türk dünyasıdır! Çünki türkün türkdən başqa dostu yoxdur! Türk Birliyi ölkələri bunu çox yaxşı anlayırlar və bu səbəbdən böyük coşqu ilə bir araya gəlirlər!”.
Vidadi ORDAHALLI
