Türk Kiprinə görə avropalı Borrelin qarnına sancı doldu...
Məhərrəm Zülfüqarlı: “TDT üçün ən önəmli məsələ Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətini tək qoymamaqdır”
Macarıstanın Baş naziri Orban iyulun 6-da Azərbaycanın Şuşa şəhərində keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşündə Avropa İttifaqını təmsil etməyib.
Bu barədə Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Jozep Borrelin açıqlamasında deyilir.
Bundan əlavə, Avropa İttifaqı, Avropa komissarının dediyi kimi, TDT-nin Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətini (ŞKTC) təşkilatda müşahidəçi qismində legitimləşdirmək cəhdlərini pisləyir.
Xatırladaq ki, Macarıstan 2024-cü il iyulun 1-dən dekabrın 31-dək Aİ Şurasına sədrlik edir.
Brüssel tərəfindən bu cür inkarın məntiqi tam aydın deyil, çünki TDT təşkilatının özü heç vaxt Avropa İttifaqını özünün “türk” tərəfdaşı hesab etməyib ki, onun üzvləri və hətta müşahidəçi dövlətlər arasında bütün Avropa İttifaqından bir nümayəndə olsun.
Borrel Şimali Kiprin Türk Dövlətləri Təşkilatı ilə yaxınlaşdırılmasına belə aqressiv reaksiya verir. Təbii ki, bu cür reaksiyalarla bunun qarşısını ala bilməyəcəklər. Amma Avropa İttifaqının belə aqressiv, xəstə reaksiyası Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətinin Türk Dövlətləri Təşkilatına yaxınlaşma sürətinə, tempinə, müddətinə, qrafikinə hər hansı bir təsir göstərə biləcəkmi?
“...Avropa İttifaqının qısqanclığı, Borrelin qərəzli, inkarçı mövqeyi bu prosesin qarşısını ala bilməz”
Siyasi icmalçı, tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti də, oradakı türklər də bizim üçün doğmadır. “Biz “bir millət üç dövlətik”. Yəni biz bir xalqın övladlarıyıq. Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətində olmuşuq, onlar da “bir millət üç dövlət” konsepsiyasını dillərində şüara çeviriblər.
XX əsrdə dünyanın siyasi xəritəsi yenidən cızılarkən, təəssüf ki, Osmanlı İmpersiyasının dağılmasından sonra çoxlu dövlətlər yarandı. Bu da əsasən Qərb ölkələrinin dəstəyi ilə baş verdi. Bilavasitə Türkiyənin təsir dairəsində olan ərazilər Qərbin təsir dairəsinə keçdi. Mustafa Kamal Atatürkün başçılığı altında Türkiyədə olan milli azadlıq hərəkatı Türkiyə dövlətçiliyinin varlığına son qoyulmasının qarşısını alaraq Türkiyə Cumhuriyyətini yaratdı. İngiltərə də uzun müddət Kipri müstəmləkəsi kimi istismar etdikdən sonra Kipr Respublikası məhz Yunanıstanın təsir dairəsində oldu. Keçən əsrin 70-ci illərində burada türklərə qarşı soyqırımlar başlandığına görə qardaş Türkiyə Cumhuriyyəti ordusunun bura girməsilə Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətinin əsası qoyuldu. Yəni indi Kiprdə türk Kipri və yunan Kiprinə bölünmüş iki dövlət var. Obyektiv və subyektiv səbəblərə görə Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətini Türkiyədən başqa heç bir dövlət tanımayıb. Azərbaycan da ona görə tanımayıb ki, bizim “Dağlıq Qarabağ” kimi bir dərdimiz vardı, bu da bilavasitə Qərbin cızdığı bir layihə idi. Buna da son qoyduqdan sonra türk dövlətlərinin birliyi sırasına Şimali Kipr Türk Cumhuriyyəti daxil olub. Yaxın gələcəkdə onun Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv olan dövlətlər tərəfindən tanınması prosesi, yəqin ki, baş verəcək”.
M.Zülfüqarlı qeyd etdi ki, Qərbin siyasətində buna ikili yanaşma var. Onun sözlərinə görə, Osmanlı dövlətinin parçalanmasında, yeni dövlətlərin yaranmasında maraqlı olsalar da, onlara dəstək versələr də, çox təəssüf ki, Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətini tanımaqdan imtina ediblər. “Bu onların bilavasitə Türkiyəyə və türk xalqına ögey yanaşmasının göstəricidi idi. Burda bir amil də var, Qərb ölkələri öz daxillərində parçalanmanın baş verməsindən qorxurlar. Yəni Kataloniyanın İspaniyadan, Fransa müstəmləkələrinin ondan, Şotlandiyanın İngiltərədən ayrılması və sair məsələlər var. Amma sual olunur, sizin ərazi bütövlüyünüz, təhlükəsizliyiniz üçün lazım olanda bunu işə salırsız, amma başqa dövlətlərdə separatizmə dəstək verirsiniz? O cümlədən də, necə ki, keçmiş “Dağlıq Qarabağ”da separatizmə Fransa dəstək verirdi. Mənə belə gəlir ki, türk dövlətləri arasında əlaqələr genişləndikcə, bu dövlətlər gücləndikcə Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətini tək qoymamalıdırlar, onu da öz sıralarına daxil etməklə ona hərtərəfli dəstək verməlidirlər. Bunun da bir nümunəsi artıq Şuşa zirvəsində özünü göstərdi. Şuşa zirvəsində Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətinin prezidentinin iştirakı irəliyə doğru atılmış bir addımdır. Gələcəkdə də bu proses inkişaf etməlidir. Çünki Qərbin öz siyasəti, öz maraqları var. Türk Dövlətləri Təşkilatının da öz siyasəti, öz maraqları olmalı və buna uyğun da hərəkət etməlidir. TDT üçün ən önəmli məsələ Şimali Kipr Türk Cumhuriyyətini tək qoymamaqdır. Bu baxımdan, Avropa İttifaqının qısqanclığı, Borrelin qərəzli, inkarçı mövqeyi bu prosesin qarşısını ala bilməz. Çünki TDT-nin Şimali Kipr Türk Cumhuriyyəti ilə bağlı siyasəti, məqsədi, məramı aydındır. Şimali Kipr Türk Cumhuriyyəti zamanla irəliləyib öz hədəfinə çatacaq”-deyə M.Zülfüqarlı əlavə etdi.
İradə SARIYEVA
