Hindistanla 1.5 milyard, Pakistanla cəmi 100 milyon dollar - Azərbaycanın ticarətində bu nədir?..
Fuad İbrahimov: “Pakistan iqtisadiyyatı Hindistan iqtisadiyyatı qədər çoxşaxəli inkişafda deyil”
Qəribədir ki, Azərbaycanla Pakistan arasında yaxın münasibətlərə rəğmən, ticarət dövriyyəsinin həcmi elə də böyük deyil. Məsələn, 2023-cü ildə Azərbycanla Pakistan arasında ticarət dövriyyəsi 100 milyon dollar olub. 2022-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi bundan xeyli az olub.
Ancaq ötən il Azərbaycanla Hindistanın ticarət dövriyyəsi isə 1 milyard 435 milyon dollar təşkil edib. Maraqlıdır, Pakistanla Azərbaycan arasında ticarət dövriyyəsinin böyük olmaması nə ilə bağlıdır? Azərbaycan daxilində Pakistan istehsalı olan məhsullara tələbat yoxdur, yoxsa ortada başğa səbəb var? Bir sözlə, bunun səbəbi nə ilə bağlıdır?
“Ancaq ticarət və iqtisadi əlaqələr davam etdirməlidir, ən başlıcası isə, bu sahədə qarşılıqlı tələb olmalıdır”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bunun səbəbini bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “Həqiqətən də Azərbaycanın Pakistanla ticarət dövriyyəsinin həcmi elə də böyük deyil. Hələlik bu sahədə arzuolunan səviyyəyə gəlib çata bilməmişik, amma müəyyən planlar var. Planlar tamam başqadır. Ən azından, artıq 2023-cü ildə biz müəyyən artımın şahidi olduq. Hesab edirəm ki, 2024-cü ildə bu proses davam edəcək. Ancaq yenə də ticarət dövriyyəsinin həcmi aşağıdır. Ümumilikdə, bunun bir sıra səbəbləri var. Məsələ ondadır ki, Pakistan iqtisadiyyatı Hindistan iqtisadiyyatı qədər çoxşaxəli inkişafda deyil. Hindistanda istehsalat daha böyükdür. Düzdür, Hindistan həm ərazisinə, həm də əhalisinin sayına görə Pakistandan dəfələrlə böyükdür. Hindistan bir sıra məhsullara olan tələbatı həm daxili istehsal hesabına təmin edir, həm də onları ixrac edir. Azərbaycan Hindistana əsasən xam neft ixrac edir. İxracımızın böyük hissəsini neft və neft məhsulları təşkil edir. İdxal etdiyimiz məhsullar əsasən düyü, əczaçılıq məhsulları və çaydır. Digər tərəfdən, hələ SSRİ dönəmində Azərbaycanla Hindistan arasında ənənəvi əlaqələr var idi. O zaman Hindistan mallarının SSRİ-də, o cümlədən Azərbaycanda tanınması prosesi illərlə getdi. Hindistan mədəniyyəti, ticarət dünyasının malları Azərbaycanda xüsusi tanıdılıb. Məhz bu səbəbdən iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi böyükdür. Ancaq Hindistandan fərqli olaraq, Pakistanla belə əlaqələr olmayıb. Azərbaycanla Pakistan arasında əlaqələr 1991-ci ildən sonra inkişaf etməyə başlayıb. Yəni Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra Pakistanla əlaqələr qurulub. Düzdür, diplomatik və siyasi müstəvidə əlaqələrimiz çox yüksək səviyyədədir. Ancaq ticarət və iqtisadi əlaqələr davam etdirməlidir. Ən başlıcası isə, bu sahədə qarşılıqlı tələb olmalıdır. Azərbaycan Pakistandan idxal edilən düyüyə bir sıra vergi güzəştləri tətbiq edir. Əsas məsələ odur ki, Azərbaycanla Pakistan arasında ticarət dövriyyəsi dayanıqlı olsun və gələcək perspektivə söykənsin. Bunun olacağına şübhə etmirəm. Kənd təsərrüfatı, yüngül sənaye sektorunda Azərbaycanla Pakistan arasında məhsuldar əlaqələr qurula bilər. Bu yöndə ticarət əlaqələrini artıqmaq olar. Eyni zamanda alternativ enerji çərçivəsində əlaqələr qurula bilər”.
Vidadi ORDAHALLI
