ABŞ hələ heç vaxt Bakı-İrəvan sülhündə belə maraqlı olmayıb - böyük sirr açıldı...
Qulamhüseyn Əlibəyli: “Səbəb də odur ki, geosiyasi reallıqlar sürətlə dəyişir”
Sülhə nail olmaq yalnız Azərbaycanın məsələsi deyil. Bu barədə ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Ceyms O`Brayn Nümayəndələr Palatasının Xarici Əlaqələr Komitəsinin dinləmələrində bildirib.
ABŞ dövlət katibinin köməkçisi deyib ki, bu, həm də bütövlükdə region və Mərkəzi Asiya üçün bir məsələdir: “Bütün bu ölkələr dünya bazarına ya Rusiya, ya da Çin vasitəsilə ixrac həyata keçirir. Onların alternativ üçün Azərbaycanla işləməyə ehtiyacı var. Bir yol Gürcüstan və Qara dənizdən keçir, digər yol, yəni potensial olaraq daha böyük yol Azərbaycan, Ermənistan və Türkiyədən keçir. Bu mənada müharibəyə son qoymaq və 1990-cı ildən bəri mövcud olan bu dəhşətli münaqişənin başa çatması üçün bizim Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişinə ehtiyacımız var. Bizim mesajımız budur: artıq sülh zamanıdır!”.
“Vaşinqton anlayır ki, Azərbaycanın və Türkiyənin iştirakı olmadan regionda heç bir layihəni həyata keçirə bilməz”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən sabiq millət vəkili, hüquqşünas Qulamhüseyn Əlibəyli ABŞ-ın sülhün sürətləndirilməsi ilə bağlı tələsməsini bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “ABŞ Dövlət Departamenti rəsmisinin səsləndirdiyi fikirləri təkcə Azərbaycana, Ermənistana və Türkiyəyə münasibətdə mesajlar kimi yox, həm də Rusiyaya, Avropa İttifaqına, Çinə, Hindistana və digər ölkələrə mesajlar kimi anlamaq lazımdır. Birincisi, bu o deməkdir ki, Birləşmiş Ştatlar artıq dövlət kimi qəbul edir ki, regionda təhlükəsizlik təmin olunmalıdır, sülh sazişi imzalanmalıdır. Təkcə Ermənistan vasitəsilə ABŞ regiona daxil olmaq, öz maraqlarını təmin etmək niyyətini artıq başa çatdırıb. Çünki Vaşinqton anlayır ki, Azərbaycanın və Türkiyənin iştirakı olmadan regionda heç bir layihəni həyata keçirə bilməz. Ona görə də sülh sazişinin imzalanmasında öz maraqlarını ifadə edir və müəyyən real addımlar da bu istiqamətdə atmış olur. Burada ikinci məqam Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı əsas mesajdır. Görünən odur ki, hansısa formada ABŞ Zəngəzur dəhlizinin açılmasında maraqlıdır. Çünki bu yol Rusiyadan yan keçəcək. Bu yol vasitəsilə Birləşmiş Ştatlar Orta Asiyada maraqlarını təmin edəcək, ticarət əlaqələrini genişləndirəcək. Həmin yol sayəsində həm də Orta Asiya ilə əlaqələrin qurulmasında ABŞ-ın Çindən olan asılılığı ortadan qalxacaq. Düzdür, sülh sazişinin imzalanmasının tezləşməsində Birləşmiş Ştatların digər maraqları da var, amma əsas maraqları yeni tranzit yollarının təmin olunması ilə bağlıdır. Çünki bu yollar ABŞ maraqlarının təmin olunmasında əsas halqa olacaq. Bu səbəbdən Vaşinqton sülh sazişini bütün vasitələrlə tezləşdirməyə çalışır. Çünki bu gün yaranan fürsət pəncərəsi sabah olmaya bilər. Səbəb də odur ki, geosiyasi reallıqlar sürətlə dəyişir”.
Vidadi ORDAHALLI
