Ermənistan Rusiyanın qırmızı xətlərini keçdi - Kremlin səbri nə qədər imiş?!
Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxacaq, amma bunun vaxtı hələ müəyyən edilməyib. Bu barədə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan ölkə parlamentində danışıb: “Bəs siz nə fikirləşirsiniz? Növbəti addımımızın nə olacağını düşünürsüz? Fikirləşirsiniz ki, geri dönəcəyik? Xeyr, başqa yol yoxdur. Narahat olmayın, biz geri qayıtmayacağıq”.
Paşinyanın bu açıqlaması ciddi ajiotaj doğurub. Elə bu səbəbdən Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan məsələyə yenidən münasibət bildirməli olub. O qeyd edib ki, Paşinyan Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından çıxacağını bəyan etməyib. Mirzoyanın sözlərinə görə, N.Paşinyan deyib ki, təşkilatdan nə vaxt çıxacağına Ermənistan hakimiyyəti özü qərar verəcək: “İclas qeydə alınır, kimin nə dediyini yoxlamaq olar. Ermənistanın baş naziri demədi ki, biz KTMT-dən çıxırıq, o bildirdi ki, nə vaxt çıxacağımıza qərar verəcəyik, amma geri dönməyəcəyik". Qeyd edək ki, Nikol Paşinyan hələ 2024-cü ilin fevralında İrəvanın KTMT-dəki iştirakını dondurduğunu bildirib. Martda Paşinyan bəyan etmişdi ki, təşkilat İrəvanın ölkənin suveren ərazisi ilə bağlı verdiyi suallara cavab verməsə, Ermənistan KTMT-dən çıxacaq. Üstəlik, daha əvvəl erməni tərəfi KTMT tədbirlərində iştirakını dayandırıb. Daha sonra Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat xidməti bildirib ki, respublika “KTMT-nin 2024-cü il büdcəsi haqqında” qərara qoşulmaqdan və təşkilatın bu qərarda nəzərdə tutulan fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsində iştirakdan imtina edib. Bununla yanaşı, Ermənistanda rus hərbçilərinin çıxarılması məsələsi də yenidən aktullaşıb. Rusiyalı hərbi ekspert İqor Korotçenko bütün bunların təsadüfi xarakter daşımadığını bildirir: “2024-cü ilin sonuna qədər - ən mənfi ssenari reallaşarsa - İrəvan Gümrüdəki Rusiya hərbi bazasını bağlamaq və orada Fransa hərbi bazasını yerləşdirməklə bağlı siyasi qərar qəbul edə bilər, eyni zamanda Ermənistandakı Rusiya sərhədçilərini də eyni aqibət gözləyir. Fransa hərbi bazasının ardınca Amerika aviabazası çox yaxında Erebunidə peyda ola, ABŞ elektron kəşfiyyat mərkəzi də yerləşdirilə bilər. Paşinyanın “Rusiya hərbi bazası məsələsi gündəmdə deyil” kimi məlum bəyanatlarına gəlincə, bu, sadəcə olaraq Rusiyanı qarmaqda saxlamaq istəyidir, İrəvanın Vaşinqton, Paris, Brüssellə razılaşdırdığı strateji dezinformasiya elementidir. Məqsəd mümkün iqtisadi sanksiyalar da daxil olmaqla, sərt cavab tədbirləri üçün Moskvanı vaxtından əvvəl təhrik etməməkdir”. Ancaq Ermənistanın “Ana Ermənistan” hərəkatının lideri Andranik Tevanyan qeyd edir ki, Qərbə, xüsusən də Fransaya güvənmək İrəvan üçün yaxşı heç nə vəd etmir: “Aİ-də atmosferi müəyyən edən ölkələrdə (Fransa, Almaniya) Avropa Parlamentinə keçirilən seçkilərin nəticələri göstərir ki, qlobal müharibə partiyasının nümayəndələri uduzur və milli mühafizəkar demokratik qüvvələrin dövrü gəlir”. Onun sözlərinə görə, Avropa seçkilərinin nəticələri həm də göstərir ki, antimilli, qlobalist, hedonist dəyərlər sistemi, Qərbin Rusiya və İrana qarşı başlatdığı müharibə, qanlı siyasət rədd edilir: “Çünki nəinki xırda pul funksiyasını yerinə yetirənlər əziyyət çəkir (Ukraynada yüz minlərlə qurban var), həm də Aİ-nin adi vətəndaşları, ənənəvi institutlar və real demokratik dəyərlərə zərbə vurulur.
Fransada Le Penin rəhbərlik etdiyi partiyanın uğuru dünyanın milli və sağlam qüvvələrinə öz kimliklərini və müstəqil dövlətçiliyini qoruyaraq, okeanlararası mərkəzdən gələn zorakılığa qarşı mübarizə aparmalı və rədd etməli olduqlarına dair çox yaxşı siqnal oldu. Qeyd edək ki, Gürcüstan hakimiyyətinin davranışı Aİ və qlobal müharibə partiyasının sağlam qüvvələrini rədd edən Aİ vətəndaşlarının davranışı ilə uyğundur. ABŞ Gürcüstanı sikkəyə çevirməyə və Ukraynadan Rusiyaya qarşı istifadə etməyə çalışır. Gürcüstan hakimiyyəti bu məcburiyyəti qəbul etmir və ölkənin suverenliyi üçün mübarizə aparır. Gürcüstan hakimiyyətindən fərqli olaraq, Nikol Paşinyanın rəhbərliyi ilə Ermənistan hakimiyyəti Rusiya-Qərb münaqişəsində ölkəmizi qurbangahda yerləşdirərək, Ermənistanı ukraynalaşdırmaq yolu ilə gedir. Bu siyasət Ermənistan vətəndaşlarının böyük əksəriyyəti tərəfindən rədd edilir. Ermənistanın daxili siyasi böhranı deyilənlərə əyani sübutdur”. “Parlaq Ermənistan” partiyasının lideri Edmon Marukyan isə qeyd edir ki, Qərb Ermənistanı Ukraynada da Rusiyaya qarşı çevirməyə çalışır: “Biz Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin tərəfinə çevrilirik”. Marukyan Berlində başlayan Ukraynanın bərpası üzrə konfransda Ermənistanın xarici işlər nazirinin müavini səviyyəsində təmsil olunması barədə danışarkən deyib: “Son vaxtlar Ermənistanda Ukraynanı “uğur hekayəsi” kimi təqdim etməyə cəhdlər edildiyini görürük. Müxtəlif siyasi qüvvələr, ekspertlər buna çalışırlar. Bəs görəsən, Ermənistanın Ukraynanın bərpası ilə bağlı konfransa nə dəxli var? Əgər hələ də Rusiyanın bu regionda strateji tərəfdaşıyıqsa bizim orada nə işimiz var?”. Marukyanın fikrincə, Ermənistan tərəfi belə addımlarla ölkə iqtisadiyyatına zərbə vura bilər: “Baş nazir Moskvaya gedib və xahiş edib ki, Rusiya sərhədçiləri Ermənistan-Türkiyə və Ermənistan-İran sərhədlərində qalmağa davam etsinlər. Biz isə Rusiyanın düşməni olan Ukraynanın bərpası ilə bağlı konfransa gedirik. Biz Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin tərəfinə çevrilirik”. Ermənistanın “Qraparak” qəzeti isə bunlar fonunda yazır: “İrəvan Ukrayna məsələsində Rusiyanın qırmızı xətlərini keçir. Ermənistanın Ukraynadakı səfiri Vladimir Karapetyanın müşayiət etdiyi nümayəndə heyətinin Ukraynanın Buça şəhərinə səfəri, o cümlədən rəsmilərin bununla bağlı verdiyi bəyanatlar Rusiya tərəfindən sərt təpki ilə qarşılanıb. Rusiyanın bununla bağlı Ermənistana nota verməsi Ermənistan-Rusiya gərginliyinin yeni mərhələsinin başlanmasından xəbər verirdi. Rusiyaya görə, artıq İrəvan Moskvanın səbrini sınamağa çalışdığını və meydan oxuduğunu gizlətmir. Rusiya tərəfinin Buça səfərinə sərt təpkisinə gəlincə, bu reaksiya təsadüfi deyil. Çünki Buça Ukraynanın Rusiya ordusunun soyqırımı törətdiyini iddia etdiyi şəhərdir. Buça 2022-ci ilin fevralında başlayan savaşın əvvəlində Rusiya qoşunları tərəfindən tutulsa da, Ukrayna sonradan geri alıb. Rusiyalı politoloq Stanislav Tarasov bildirir ki, Ermənistanın bu addımı Ukrayna istiqamətindəki bir sıra digər anti-Rusiya hərəkətləri ilə eyni silsilədə nəzərdən keçirilməlidir. Ekspert bəzi nümunələrə də diqqət çəkir. Məsələn, Nikol Paşinyanın Ermənistanın Ukrayna məsələsində Rusiyanın müttəfiqi olmaması ilə bağlı bəyanatı, Anna Akopyanın Kiyevə səfəri, Alen Simonyanın ukraynalı həmkarı Ruslan Stefançukla Dublində görüşü, Qranadada Paşinyan və Zelenski arasında təmas... Tarasov Ermənistan tərəfinin Ukraynaya göndərdiyi humanitar yardımın bir neçə partiyasını da sadalayıb. Ekspert Paşinyanın ABŞ-ın “Wall Street Journal” nəşrinə müsahibəsini xatırladaraq qeyd edir ki, Ermənistan sistemli şəkildə anti-Rusiya siyasi xəttini mənimsəyib və şüurlu şəkildə bunu gücləndirir, bu da Moskvanın təmkinli mövqeyini dəyişdirir. Tarasov vurğulayır ki, Ermənistan Qarabağ məğlubiyyətindən sonra Ukrayna ssenarisi üzrə Avropa Birliyi və ABŞ-yə doğru irəliləyir, bu isə onun dövlətçiliyini itirmək təhlükəsi deməkdir: “Bu, Rusiyanı tərk edəcəyi təqdirdə mümkün olacaq”. Analitik açıq şəkildə söyləyir ki, İrəvanla Moskva arasında münasibətlər pisləşməkdə davam edərsə, Ermənistanın dövlət kimi mövcudluğu məsələsi şübhə altına düşə bilər: “İrəvan Rusiya faktorunu Aİ-ABŞ zəmanət faktoru ilə əvəz edə bilməyəcək. Çünki Qərb bir qayda olaraq, yalnız şifahi təminat verir”.
Tahir TAĞIYEV
