Kilsə Ermənistanda dini dövlət quruculuğuna başladı - Paşinyanın növbədənkənar seçki planı var...
Son günlər Ermənistanda növbədənkənar parlament seçkiləri mövzusu xeyli aktuallaşıb. Bəzi erməni media vasitələri baş nazir Nikol Paşinyanın özünün bu il növbədənkənar parlament seçkiləri keçirməyi planlaşdırdığını və bu barədə qərarın bir neçə gün əvvəl hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasının iclası zamanı verildiyini yazır.
Həmin KİV hökumətdəki mənbələrinə istinadən qeyd edir ki, bununla Paşinyan müxalifət partiyalarının parlamentdəki yerlərinin sayını azaltmaq istəyir. Həm də əsas məqsəd odur ki, Paşinyan erkən seçkilərlə siyasi meydanı tam şəkildə ələ keçirəcək və seçkilərə qədər yeni müxalifət qüvvəsinin yetişməsinə imkan verməyəcək.
Düzdür, parlamentin vitse-spikeri Ruben Rubinyan bildirib ki, Ermənistanın seçki mexanizmi var və orada müddətlə bağlı məqamlar dəqiq göstərilib: “Dünya seçkiləri ona görə icad edib ki, insanlar küçələrə çıxmasın və kimsə soruşmasın ki, hakimiyyəti dəyişmək üçün nə qədər adam kifayətdir”. 2018-ci ildə niyə küçələrə çıxıb hakimiyyət dəyişikliyi həyata keçirdiklərini soruşduqda Rubinyan belə cavab verib: “2018-ci ildə demokratik, azad və şəffaf seçki mexanizmi yox idi. Ona görə də seçki nəticəsində hakimiyyət seçiləndə insanlar bunu legitim hesab etmirdilər. Buna görə də inqilab baş verdi. 2018-ci ildən bəri keçirilən heç bir seçkidə şəffaflıq və ədalətlilik baxımından mübarizə aparılmayıb”. Lakin növbədənkənar seçkilərlə bağlı mətbuatda dolaşan şayiələr erməni müxalifətini çaşdırıb və Paşinyanın rəqibləri dərhal absurd tələblər irəli sürməyə başlayıblar. Bu xüsusda “armenuanreport” poratlı yazır: “Müxaliflər deyirlər ki, Paşinyan baş nazir olmasa, biz bu seçkilərdə iştirak etməyə hazırıq. Bu barədə Köçəryanın “Ermənistan” fraksiyasının katibi Artsvik Minasyan jurnalistlərlə söhbətində bildirib. "Nikol Paşinyan istefa verdiyini və baş nazir səlahiyyətlərini icra etməyəcəyini bəyan etməlidir", - Minasyan bildirib. Razılaşın, bu kifayət qədər absurd tələbdir. Bu, şübhəsiz ki, bir tərəfdən müxalifətin yeni seçkilərdən qorxduğunu göstərir, digər tərəfdən də cəmiyyəti müxalifətin mandatlardan möhkəm yapışdığına inandırır. Və həqiqətən də belədir. Baxın, 2020-ci ildən bəri Köçəryan, Sarkisyan və indi də kilsənin Paşinyanı küçə etirazları ilə devirmək cəhdləri uğursuz nəticələnib. Parlament müxalifəti də hökumətə impiçment elan etmək cəhdlərində uğursuzluğa düçar oldu. Onların bütün hərəkətləri sıfır nəticə verdi. Bu başadüşüləndir - ölkədə indiki hakimiyyəti heç olmasa müxalifətlə dialoqa getməyə məcbur edəcək güclü ictimai təzyiq yoxdur. Robik, Serjik və kilsə bunu başa düşür. Onlar çox yaxşı xatırlayırlar ki, 2021-ci ilin iyununda keçirilən sonuncu növbədənkənar seçkilərdə cəmi 36 mandat qazana bildilər və Paşinyanın partiyası 44 günlük müharibədə məğlubiyyətdən sonra belə, 54% səs və parlamentdə 72 yer qazandı. Müvafiq olaraq, Paşinyan parlamentdə istənilən qanunu qəbul edə bilər və heç bir şəkildə öz fəaliyyətinə məhdudiyyət qoymur. Müxalifət isə birlikdə hakimiyyətə təsir etmək üçün heç bir alətə malik deyil. Əgər gələn bazar günü növbədənkənar seçkilər keçirilsə, əminəm ki, “Hayastan” və “Şərəfim var” daha az səs alacaq. Niyə? Bəli, ona görə ki, son üç ildə onlar yalnız öz mandatları uğrunda ayağa qalxıb, ölkədə vəziyyətin yaxşılaşdırılması üçün yox, səriştəsiz siyasətçi statuslarını gücləndiriblər. Ona görə də onlar erkən seçkilərin mümkünlüyündən qorxurlar. 2026-cı ildə keçiriləcək növbəti parlament seçkilərini gözləmək daha yaxşı olardı. Heç olmasa bu bir-iki ildə onlar mandatlardan həzz ala biləcəklər. Axı, sonradan bunu da itirə bilərlər”.
Bu vəziyyətdə kilsənin də etirazları nəticə vermir. Hətta Rusiyanın “Nezavisimaya qazeta” mətbu orqanı yazır ki, “Vətən naminə Tavuş” hərəkatının lideri, Tavuş vilayətinin arxiyepiskopu Baqrat Qalstanyanın ətrafına nə qədər az adam toplaşarsa, keşiş bir o qədər aqressiv olur: “Baş nazirin əleyhdarları polisi küçə toqquşmasına sövq etməyə çalışsalar da buna nail ola bilməyiblər. İndi müxalifət parlamentin girişində çadır şəhərciyi quraraq parlament prosedurları ilə baş naziri devirməyə cəhd göstərməyə çalışır.
“Mən əminəm ki, biz uğur qazanacağıq, çünki hərəkat geri dönüşü olmayan nöqtəni keçib. Geri çəkilməyə yerimiz yoxdur, evə qayıda bilmərik, çünki getsək, hər şeyi itirəcəyik”, - Vətən naminə Tavuş” hərəkatının təşkilatçılarından biri Suren Petrosyan bildirib. Ancaq qanuni prosedurlarla da hər şey plana uyğun getmir. Qalstanyan bir ay ərzində tərəfdarlarına söz verdi ki, hökumət başçısının impiçmentinə nail olacaqlar. Bu prosesə başlamaq üçün 36 parlamentariin səsi, onun uğurla başa çatması üçün isə 54 səs lazımdır. İki müxalifət fraksiyasının – “Hayastan” və “Şərəfim var” – ümumilikdə 35 xalq nümayəndəsi var. Üstəlik, İrəvanda etirazların başladığı bir ay ərzində Paşinyanın əleyhdarları bir nəfər də olsun başqa deputatı öz tərəflərinə çəkə bilməyiblər. Bununla bağlı “Hayastan” fraksiyasının katibi Artsvik Minasyan bildirib ki, müxalifət baş nazirin impiçmentini deyil, onun istefasını tələb edəcək. Əsas fərq ondan ibarətdir ki, birinci prosedur hökumət başçısının işdən çıxarılmasına, ikincisi isə parlamentin bunu istədiyi mesajına gətirib çıxarır. 33 müxalifət parlamentarisi Paşinyanın istefası çağırışına səs vermək təklifini imzalayıb. Digər iki nəfər isə “texniki səbəblərə görə” bunu edə bilməyib. Eyni zamanda, hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyası təşəbbüsü nəzərdən keçirməkdən imtina edib. Belə ki, iyunun 17-də axşam saatlarında parlamentin bu mövzuda növbədənkənar iclası keçiriləcək, lakin hökumətyönlü deputatlar olmadan Paşinyana edilən heç bir müraciət son nəticədə qəbul edilməyəcək. “Bunu etməyimizin ən azı bir səbəbini göstərin. Hər il “sifətlərini” dəyişirlər, eyni tələbləri irəli sürməkdə davam edirlər... Yəni hər dəfə 10-20 min adam toplayanda hökumət istefa verməlidir? İki müxalifət qruplaşması birlikdə 300 min vətəndaşın səsini alıb, onlar haradadır? Heç olmasa üçdə birini yığsınlar”, - parlamentin spikeri Alen Simonyan bildirib. Öz növbəsində, Qalstanyanın tərəfdarları hakim partiyanın deputatlarına ümumiyyətlə işləməyə icazə verməyəcəklərinə söz verirlər. “Qalstanyan artıq auditoriyasını genişləndirmək barədə düşünmür. Əvəzində azalmaqda olan tərəfdarlarını səfərbər etməyə çalışır. Əslində, həmişə onun yanında olacaq ən sadiq insanlar qalır. Bununla bağlı demaqogiyadan daha şiddətli taktikaya keçid var. Bu, belə hərəkatlar üçün kifayət qədər tipik hekayədir: nə qədər az adam olarsa, bir o qədər də zorakılığa meyllidirlər”, politoloq Mikael Zolyan deyir. Lakin ekspertin fikrincə, insanlar daha bir neçə həftə etiraz edə və ya payızda etirazları bərpa etmək üçün yayda fasilə verə bilərlər. Bundan əlavə, Zolyan istisna etməyib ki, Qalstanyan zorakı təzyiqə məruz qalmaq istəyir, bu, bir tərəfdən ona siyasi mübarizəni dayandırmaq, digər tərəfdən isə simasını xilas etmək imkanı verəcək. Eyni zamanda, müxalifətin parlamentin yox, hökumətin buraxılmasına can atması diqqət çəkir. Paşinyanın rəqibləri növbədənkənar seçkilərdə qətiyyən maraqlı deyillər, çünki onların nəticələrindən narahatdırlar. Xüsusilə Qalstanyan “Ruhani Ermənistan” qurmaq üçün müvəqqəti hökumətə rəhbərlik etmək və sonra Milli Məclisin yeni tərkibini seçmək istəyir. Bununla belə, politoloq Qrant Mikaelyan hesab edir ki, arxiyepiskopun yalnız mayın 9-na kimi real fəaliyyət planı var idi. Həmin gün etiraz hərəkatının zirvəsi idi. Növbəti addımlar təsadüfi olaraq atıldı. “Çox güman ki, parlament vasitəsilə Paşinyanın istefasına nail olmaq üçün uğursuz cəhddən sonra Qalstanyan yayın sonuna qədər fasilə verəcək. Payızda etirazlar yenidən başlaya bilər”, - deyə Mikaelyan bildirib”.
Samirə SƏFƏROVA
