Azərbaycanın "yeni Zəngəzur dəhlizi kursu" Paşinyanı peşman etdi - Baş nazirin "xəritəsi”…
Samir Hümbətov: “Başa düşdü ki, məsələ o məsələ deyil, Azərbaycanla, Türkiyə ilə dil tapmaq lazımdır”
Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyevin Zəngəzur dəhlizinin cəlbediciliyinin azaldığı barədə açıqlaması, xüsusilə Azərbaycanın qərb rayonları ilə Naxçıvanı birləşdirən yol-dəhlizin İrandan keçməsi üçün Tehranla müqavilələr imzalanması və işlərə başlanması ciddi rezonans doğurub.
Ermənistan hakimiyyəti külli miqdarda gəlir gətirən və ölkənin xaricə çıxışı üçün unikal imkanlar yaradan daha bir transmilli layihədən kənarda qaldığını görərək, yeni təkliflərlə çıxış etməyə başlayıb. Paşinyan sadələşmiş vergi və gömrük proseduru təklifi ilə həm Şimal-Cənub, həm də Orta Dəhliz üçün “xəritəsini” də təqdim edib. Paşinyanın əl-ayağa düşməsindən görünür ki, rəsmi İrəvan Zəngəzur dəhlizini yenidən müzakirə masasına qaytarmağa çalışır.
Paşinyanın addımları sonrakı peşmançılıq kimi qəbul edilə bilərmi?
Siyasi şərhçi Samir Hümbətov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Ermənistan üç ilə yaxın davam edən danışıqlardan sonra ortaya bu iddianı qoydu: “ Dedi ki, biz Zəngəzur dəhlizinin açılmasına razı deyilik. Biz də məcbur olduq, İranla müqaviləni imzaladıq və Naxçıvana gedişi İran üzərindən təmin etdik. Yəni bir növ Ermənistan özü-özünü izolyasiya etmiş oldu. İndi isə görür ki, geri qayıdışı yoxdur, imkanlar əldən çıxıb, məsələni yenidən aktivləşdirməyə çalışır. Mən düşünürəm ki, Zəngəzur dəhlizi perspektivini müəyyən mənada itirsə də, bizə belə lazımdı. Bu bir manevr də hesab oluna bilər. İranla biz müqavilə bağlayırıqsa, indi də əgər özünün təcrid olunmağını istəmirsə, Ermənistan yalvarsın bizə. Əlbəttə ki, Zəngəzur dəhlizi açılsa, bu, Ermənistanın Azərbaycanla da, Türkiyə ilə də münasibətlərinin normallaşmasına gətirib çıxara bilər. Onun Şərqə də, Qərbə də rahat çıxışı təmin oluna bilər. Həmçinin iqtisadi və siyasi baxımdan da təhlükəsizliyi təmin oluna bilər. Amma görünür ki, Ermənistan hələ ki, bir razılığa gələ bilmir. O baxımdan, Ermənistanın indi əl - ayağa düşməsinin də arxasında duran səbəb odur ki, Paşinyan görür ki, çox şey itirib. İrandan keçməklə tranzit gəlirləri İrana gedəcək, Ermənistana ordan bir qəpik də çatmayacaq. Bununla da iqtisadi durumu ağırlaşan Ermənistan olacaq. Ona görə də başa düşüb, bəlkə də kimlərsə başa salıb ki, sən böyük bir fürsəti əldən qaçırdırsan. Gördü ki, İran Ermənistanın ərazi bütövlüyü desə də, nəqliyyat kommunikasiyası məsələsinə gəldikdə öz ərazisini keçirtdi, Ermənistan yaddan çıxdı. Ona görə də başa düşdü ki, məsələ o məsələ deyil, Azərbaycanla, Türkiyə ilə dil tapmaq lazımdır. Ondan sonra fikrini dəyişməyə başlayıb. Mən düşünürəm ki, Ermənistan gec - tez Zəngəzur dəhlizinin açılmasına özü razılıq verəcək”.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan deyib ki, ölkəsi regionda bütün nəqliyyat və kommunikasiyaların açılmasında maraqlıdır: “Əsas odur ki, nəqliyyat və kommunikasiyaların qurulması sülh şəraitində, ölkələrin suverenliyi altında olsun. İlk olaraq, hər ölkə öz dövlət qurumları vasitəsilə gömrük və sərhəddə nəqliyyat və insanların təhlükəsizliyini təmin etmiş olsun. Ermənistanda hətta belə bir qurum yaradılacaq ki, insanlar və yüklərin təhlükəsizliyinə şərait yaratsın, bütün ölkələr qarşılıqlı və bərabərlik prinsipi əsasında bir-birinin infrastrukturundan istifadə etsin".
Bəzən isə sonrakı peşmançılıq fayda vermir.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
