Regional təhlükəsizlikdə Rusiyanın roluna İlham Əliyevin və Paşinyanın fərqli baxışları...
Elşən Həsənov: “Ermənistanın Rusiya amilini nəzərə almaqdan başqa çarəsi yoxdur”
Məlum olduğu kimi, Prezident İlham Əliyev Rusiyada rəsmi səfərdədir. Onun Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə görüşü olub. Görüşdə Azərbaycan və Rusiyanın dövlət başçıları hər iki ölkənin əlaqələrinin inkişafından razı olduqlarını bildiriblər. Putin Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərin yüksək səviyyədə inkişaf etdiyini deyib:
“Ölkələrimiz arasında bir çox istiqamətlərdə əməkdaşlıq mövcuddur. Sözsüz ki, təhlükəsizliyin təminatı nöqteyi-nəzərindən regiondakı vəziyyət barədə danışacağıq. Burada bir çox məsələlər var, onlar çox həssasdır”.
Azərbaycan Prezidenti də əlaqələrin inkişafından çox razı qaldığını söyləyib.
Əliyevin sözlərinə görə, artıq iki ildən çoxdur ki, 2022-ci ilin fevralında imzaladıqları əsas siyasi sənəd olan, gələcəkdə münasibətlərin ardıcıl inkişafını müəyyən edən “Müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında” Bəyannamə çərçivəsində işləyirlər:
“Regional təhlükəsizlik məsələləri həmişə bizim görüşümüzün gündəliyindədir. Həmçinin şadıq ki, onlar öz həllini tapır. Rusiya Qafqazda və daha geniş coğrafiyada regional təhlükəsizlik üzrə əsas ölkədir. Ölkələrimiz arasında əməkdaşlıqdan, qarşılıqlı fəaliyyətdən çox şey asılıdır. Biz qarşılıqlı fəaliyyət və qarşılıqlı maraqlar ruhunda etimad tədbirlərinin, əməkdaşlığın, qarşılıqlı anlaşmanın möhkəmləndirilməsinə və bütün məsələlərin nizamlanmasına çalışırıq”.
Göründüyü kimi, İlham Əliyev Rusiyanı regional təhlükəsizliyin qarantı adlandırıb. Ancaq regionun digər ölkəsi olan Ermənistan tam fərqli mövqe tutaraq, Rusiyaya arxa çevirib, Avroatlantik məkana inteqrasiya yolunu seçir. Hətta bu yöndə Rusiya ilə bağlı mərkəzdənqaçma addımları da atır. Ermənistanın bu davranışları Rusiyanın regional təhlükəsizliyin qarantı statusuna nə dərəcədə ziyan vurur və rəsmi Moskvanın buna qarşı reaksiyaları nə dərəcədə adekvatdır?
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Elşən Həsənov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, son vaxtlar Ermənistan-Rusiya münasibətləri pisləşən templə davam edir: “ Bunun əsas səbəblərindən biri Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın qərbyönlü siyasət aparmasıdır. Rəsmi İrəvan, xüsusilə ABŞ və Fransanın təhriki, eləcə də təzyiqi ilə adıçəkilən dövlətlərə doğru açıq kurs götürüb. Paşinyan 2018-ci ildə məhz Qərbin dəstəyi ilə hakimiyyətə gətirilib. O vaxtdan bəri məqsəd Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı təsir imkanlarının zəiflədilməsi və bununla paralel Qərbin regiondakı mövqelərinin gücləndirilməsi idi. Qərb dairələri bu gün də Ermənistan vasitəsilə açıq şəkildə Rusiyaya meydan oxumağa çalışırlar. Ehtimal etmək olar ki, İrəvanla Moskva arasındakı ziddiyyətlər getdikcə daha da dərinləşəcək.
Proseslərin gedişi, o cümlədən verilən son açıqlamalar da göstərir ki, İrəvanla Moskva arasında münasibətlər yaxın zamanda düzəlməyəcək. Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında fəaliyyətini dayandırdığını rəsmən açıqlayıb.
Rusiya hazırkı situasiyada nə qədər təmkinli davranmağa çalışsa da, Ermənistanın aqressiv, destruktiv ritorikasını, o cümlədən təhdid və şantajlarını cavabsız qoymur. Ancaq bu, hələ ki, özünü bəyanatlar səviyyəsində göstərir. Rəsmi Moskva mümkün qədər soyuqqanlı davranmağa, tələsik addımlar atmamağa çalışır. Çünki Kreml Qərb dairələrinin planlarından xəbərdardır. Rusiyada yaxşı başa düşürlər ki, Ermənistan indiki halda sadəcə qurbandır. Nikol Paşinyanı hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq Rusiya üçün o qədər də çətin deyil. Xüsusilə Ermənistanda yerləşdirilən 102-ci hərbi bazanın timsalında Rusiyanın bu ölkə üzərində təsir imkanları kifayət qədər çoxdur. Bundan əlavə, Rusiyanın Ermənistana iqtisadi təsir imkanları da çoxdur. Mavi qazı kəsməklə Rusiya Ermənistana istənilən təzyiqi göstərə bilər. Bu baxımdan da Ermənistanın Rusiya amilini nəzərə almaqdan başqa çarəsi yoxdur”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
