Məişət zorakılığının cəzası artdı - 15 gün həbs...
Fatimə Hacıbəyli: “Məişət zorakılığı ilə bağlı qanunvericiliyin sərtləşdirilməsi vacib idi”
Məişət zorakılığı qadınların və uşaqların ailə daxilində yaxınları - ataları, qardaşları, həyat yoldaşları və s. tərəfindən psixoloji, maddi-mənəvi, iqtisadi-sosial, fiziki təzyiqlərə məruz qalmasıdır.
Yəni qadın və uşaqlar ailədə döyülür, söyülür, ac saxlanılır, psixoloji təzyiqlərə məruz qalır. Çox acınacaqlı vəziyyətdir ki, ölkədə ictimai qınaq da bu sahədə öz işini görmür.
Ölkəmizdə məişət zorakılığından əziyyət çəkənlərin sayını azaltmaq üçün qanunvericiliyə dəyişiklik edilib. Belə ki, məişət zorakılığının qarşısının alınması haqqında qanunvericiliyin pozulmasına görə cəzalar sərtləşdirilir. Bu, Prezident İlham Əliyevin təsdiqlədiyi İnzibati Xətalar Məcəlləsinə edilən dəyişiklikdə əksini tapıb. Dəyişikliyə əsasən, məişət zəminində iqtisadi xarakterli qanunsuz məhdudiyyətlərin tətbiqinə, yəni şəxs tərəfindən digər şəxsin onun mülkiyyətində, sərəncamında və ya istifadəsində olan əmlakdan, gəlirlərdən məhrum edilməsinə, iqtisadi asılılıq yaradılmasına, belə asılılığın saxlanılmasına və ya ondan sui-istifadə edilməsinə yönəlmiş hərəkətlərə görə cərimə tətbiq ediləcək. Həmçinin, məişət zəminində psixi zorakılığa, yəni şəxs tərəfindən digər şəxsə qəsdən psixi təzyiq göstərilməsinə və ya dözülməz psixi şərait yaradılmasına yönəlmiş hərəkətlərə görə inzibati tənbeh almış şəxs inzibati tənbeh vermə haqqında qərar qüvvəyə mindiyi gündən bir il ərzində təkrar törədilməsinə görə beş yüz manatdan yeddi yüz manatadək məbləğdə cərimə edilir. İşin hallarına görə, xətanı törədənin şəxsiyyəti nəzərə alınmaqla altmış saatdan yüz saatadək ictimai işlər və ya on beş günədək müddətə inzibati həbs tətbiq olunacaq.
“Məişət zorakılığı və gender əsaslı zorakılığın qarşısını almaq üçün əsas məsələlərdən biri də ümumiyyətlə zorakılığa məruz qalan şəxslərin təhlükəsizliyi ilə bağlı tədbirlərin görülməsidir”
Məişət zorakılığının qarşısının alınması məqsədilə qanunvericiliyin sərtləşdirilməsi ilə bağlı fikir bildirən “Vəfa” Sosial İctimai Birliyinin sədri Fatimə Hacıbəyli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, qanunvericiliyin sərtləşdirilməsi vacib şərtlərdən biridir: “Azərbaycanda qadınlara qarşı zorakılığın aradan qaldırılması istiqamətində kifayət qədər addımlar atılır. Buna baxmayaraq, hələ də məişət zorakılığından əziyyət çəkənlər var. Məişət zorakılığı deyəndə fiziki, iqtisadi, cinsi və psixoloji təzyiq nəzərdə tutulur. Danılmaz faktdır ki, bu gün qadınların bir qismi işləmir. Belə olan halda onlar yoldaşlarından və ya atalarından iqtisadi asılı olur. Bəy qadına maddi dəstək olmamaqla ona iqtisadi zorakılıq tətbiq edir. Məişət zəminində fiziki zorakılıq - qəsdən fiziki təzyiq göstərmə, yəni zor tətbiq etməklə təhlükəsizliyi pozma, döymə, sağlamlığa zərər vurma, işgəncə vermə, azadlıq hüququnu məhdudlaşdırma kimi izah olunur ki, bu da fiziki zədəyə, habelə həyati təhlükəli vəziyyətə səbəb ola bilər. Psixoloji zorakılıq qəsdən psixi təzyiq göstərmə və ya dözülməz psixi şərait yaratma (hədə-qorxu, təhqir, şəxsiyyəti alçaltma və s.) kimi izah olunur. Cinsi zorakılıq zərərçəkmiş şəxsin iradəsi əleyhinə seksual xarakterli hərəkətlərə məcburetmə (zorlama, cinsi əlaqəyə, o cümlədən qeyri-ənənəvi cinsi əlaqəyə girməyə məcburetmə və s.) deməkdir. Ümumiyyətlə, məişət zorakılığının qurbanları əsasən qadınlardı və zorakılığı törədən şəxslərin böyük əksəriyyəti kişilərdi. Əgər bir ailədə məişət zorakılığı qadına qarşı baş verirsə, bu həm də uşaqlara qarşı baş vermiş sayılır. Həm atanın anaya şiddət göstərməsi uşaqlara təsir edir. Ana bəzən psixoloji baxımdan o həddə çatır ki, ona yönələn şiddətin acığını uşaqlardan çıxır, onlara qarşı zorakılıq edir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, məişət zorakılığı və gender əsaslı zorakılığın qarşısını almaq üçün əsas məsələlərdən biri də ümumiyyətlə zorakılığa məruz qalan şəxslərin təhlükəsizliyi ilə bağlı tədbirlərin görülməsidir: “Kişilərlə ayrıca iş aparılmalıdır. Bu kampaniyada dövlət qurumları, qeyri-hökumət təşkilatları, yerli icra hakimiyyətlərinin üzərinə məsuliyyət düşür. Zorakılıq törədən şəxslərin təkcə həbs yox, eyni zamanda, məcburi psixoloji reabilitasiyadan keçmələri üçün tədbirlər planı olmalıdır”.
Birlik sədri hesab edir ki, məişət zorakılığının qarşısının alınması məqsədilə cəzaların sərtləşdirilməsi təqdirəlayiqdir. Problemli ailələrdə kişilər cəzaların sərtliyini biləndən sonra zorakılıqdan uzaq durmağa çalışacaq.
Günel CƏLİLOVA
