“Ermənistanda Qərb qüvvələri qırmızı xəttimizdir"- İran rüsvay olur...
Elxan Şıxəliyev: “İran bu razılaşmaların içərisindədir”
ABŞ ordusunun mobil təlimatçıları Ermənistanda səfərdədir. Amerikalı hərbçilər 1-5 aprel tarixində Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr idarəsi və “Zinus media” dövlət qurumunun əməkdaşlarına təlim keçib. Təlimin əsas mövzusunun ictimaiyyətlə əlaqələlər və kommunikasiya olduğu deyilir.
Amerikalı hərbçilərin Ermənistana məhz aprelin 5-də Ermənistan-Avropa İttifaqı-ABŞ formatında keçiriləcək Brüssel görüşündən öncə gəlməsi maraqlı görünür. Brüssel görüşündə Ermənistanın “təhlükəsizliyi” adı altında Qərb qüvvələrinin bu ölkəyə gətirilməsi məsələsinin müzakirə olunacağı bildirilirdi. ABŞ-ın Ermənistanda hərbi mövcudluğu hətta Rusiya ilə İrəvanın münasibətlərinin rəvan olduğu dönəmdən start götürüb. Bu ilin əvvəlində ABŞ-ın Ermənistanda 13-cü hərbi-bioloji laboratoriyasının yaradılmasına hazırlıq getdiyi bəyan edildi. Maraqlıdır ki. Zəngilanda mal-qara fermasını “xarici ölkənin bazası” kimi təqdim edən və “qırmızı xətlər” çəkən İran Ermənistanın sərhədə Aİ missiyasını gətirməsinə, ötən il Ermənistan ərazisində Ermənistanla ABŞ-ın keçirdiyi hərbi təlimlərə, amerikalı hərbi instruktorların Ermənistanda olmasına etiraz etmir. Eyni zamanda 5 aprel görüşündə regionda yeni status-kvo və hərbi paktın yaradılmasına yönəlmiş görüşə reaksiya vermir. İranın bu davranışı nə ilə izah oluna bilər?
Hərbi-siyasi şərhçi, ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Elxan Şıxəliyev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, İranın son zamanlar - 5 aprel görüşünə qədər, ondan sonrakı davranışları regionda onun öz maraqlarını təmin etmək üzərinə hesablanır: “Bütün zamanlarda, istər Birinci Qarabağ müharibəsi, istər 44 günlük müharibə dövründə İran Ermənistanın yanında “sərhədlərin dəyişdirilməsi mənim qırmızı xəttimdir” kimi bir mövqe tutdu. İndiki davranışları da əslində təəccüblü deyil. Ermənistan üzərindən bizim sərhədlərimizdə təlimlərin keçirilməsi, təyyarələrin uçması, bizi hərbi güclə şantaj etməsi xatirimizdədir. Dolayısı ilə İran demək istəyir ki, Ermənistanla müttəfiq halına gəlmək niyyəti var və bu da türk düşmənçiliyidir. Türk düşmənçiliyinin içində Ermənistanın güclənməsi Azərbaycana qarşı yönələcək. Bütün zamanlarda Azərbaycan Ermənistanla açıq düşmənçilikdə olduğu halda, İran bunu üstü qapalı şəkildə həyata keçirir. İndi isə açıq müstəviyə keçirlər. Bu silahlanmanın həyata keçirilməsində Ermənistanı dəstəkləməsi, 5 aprel görüşü, Avropanın ilkin missiyasının sərhədə gəlməsi onu göstərir ki, İran bu razılaşmaların içərisindədir. Çünki gələcəkdə Ermənistanın əraziləri Şimali Atlantika Alyansının nəzarəti altında olan bölgəyə çevriləcəksə, bu təhdidin İrana qarşı gələ biləcəyi ehtimalı yüksəkdir. İran “qırmızı xətlərini” bəlli etməli idi, ancaq etmədi. Demək, burda gizli şəkildə anlaşmalar var. Xüsusən də, bu razılaşmaların moderatorluğunu Fransa ilə bərabər həyata keçirirlər. İkinci bir məsələ isə Ermənistanın silahlanması, logistika yolları İrandan keçir. İranın da Avropaya çıxışı Ermənistan üzərindən mümkündür. İstənilən halda İran özünü bu coğrafiyada Ermənistanın ən yaxşı müttəfiqi hesab edir və silahlanmanı da çox həvəslə həyata keçirir. Xüsusən də bir neçə istiqamətdə bu silahlanmanın həyata keçirilməsi göz qabağındadır. Hindistan, Yunanıstan kimi ölkələr də bu siyahıya daxildir. Ermənistanın silahlanmasının da Azərbaycana qarşı olması açıq bəllidir və bu da İrana sərf edir. İran həm tarixdən gələn səbəblər, həm də coğrafiyada bizim müttəfiqlərlə olan münasibətin qısqanclığı üzərindən Azərbaycanı hər zaman hədəf olaraq görür. Xüsusən də bizim Türkiyə ilə yüz illik planlarımızın içində mümkün ola biləcək, İran ərazisində olan Cənub soydaşlarımızın Turan birliyindən ruhlanaraq İranın özündə azadlıqlarının təminatı cəhdlərindən də ehtiyatlanır. Bir çox istiqamətlər var. Ona görə də düşünürəm ki, İran coğrafiyada Ermənistandan daha çox bizə qarşı təhlükə yarada biləcək ölkə halındadır. Ermənistanın düşmənçiliyi aşkardır, ortadadır. Ancaq İrandan nə zaman nəyin gözlənəcəyini praqmatik olaraq hesaba qatmalıyıq. Bütün bunları nəzərə alaraq, İranın belə davranmasından təəccüblənmirik. İranın dövlət olaraq loqistika, daşımalar üzərindən şəxsi çıxarları var. Bizim Zəngəzur dəhlizinin İrandan keçəcəyi də nəzərə alınmalıdır ki, orda da dividendlər qazanacaq. Görünür, İran Ermənistan-Azərbaycan, Rusiya-Ermənistan münasibətləri üzərindən maliyyə vəsaitləri qazanması üçün bütün dividendləri öz üzərinə çəkəcək. Digər bir məsələ də, fürsət düşdükcə, İran türk düşmənçiliyini aşkara çıxaracaq. Bu səbəbdən də biz İrandan mümkün ola biləcək təxribatlara hər zaman hazır olmalıyıq. Bu Ermənistanın da, İranın casus şəbəkələrinin də əli ilə ola bilər. Xüsusilə də İsrailin Dəməşqdə olan İran konsulluğuna raket zərbəsindən sonra İranın bir çox parlament üzvləri Azərbaycanı hədəf göstərdilər. Bunun üzərindən İran da Azərbaycanda olan İsrail səfirliyinə zərbə vura bilər kimi fikirlər ortaya çıxardılar. Yeni reallıq ondan ibarətdir ki, biz təhlükəni nə dərəcədə Ermənistandan gözləyiriksə, bu siyahıda İranın da olacağını nəzərə almalıyıq”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
