Fransanın Cənubi Qafqaz siyasətinə qarşı beynəlxalq narazılıq artır

Fransanın Ermənistanı fəlakətə sürükləməsinə dair növbəti xəbərdarlıq Rusiyadan gəlib. Bu ölkənin Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova bildirib ki, Fransanın Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyini təmin etməyə qadir olduğunu düşünmək sadəlövhlükdür.

Onun sözlərinə görə, Fransanın belə imkanları olsaydı, bu dövlət onu Parisin müqaviləli öhdəlikləri olan ölkələrə münasibətdə tətbiq edərdi: “Biz bu haqda dəfələrlə demişik. Onlar onilliklərlə həmin ölkələrdə olublar, həmin ölkələrə öz müstəmləkələri kimi baxıblar, hətta postmüstəmləkə dövründə və yeni müstəmləkəçilik dövründə belə öz maraqlarını saxlamışdılar. Fransa Afrika qitəsində bunu etməyə borclu idi, ona görə ki, bunu etmək üçün pul alırdı. Fransanın orda mövcudluğu üçün səxavətlə pul ödənilirdi. Bu ölkələrdəki Fransa missiyası uğursuz oldu. Ona görə yox ki, buna səbəb siyasi uyğunsuzluq oldu. Ona görə ki, Fransa öz müttəfiqləri və tərəfdaşları olan bu ölkələri ən böhranlı anlarında tək qoydu. Onlar da Fransa mövcudiyyətinə əvəz axtarmağa başladılar”. Zaxarova qeyd edib ki, Cənubi Qafqazın gələcəyi Paris üçün ancaq alətdir: “Bu sadəcə öz rifahını dəstəkləmək və Rusiya ilə hibrid müharibə və Afrika qitəsindəki uğursuzluğu fonunda bir vasitədir. Cənubi Qafqaz regionunda Fransanın mövcudluğu region dövlətlərini izləmək, onlar haqqında kəşfiyyat xarakterli məlumatları toplamaq, ölkələrimiz arasında əldə olunan sülh razılaşmalarının reallaşmasına imkan verməmək cəhdidir”. Təbii ki, bütün bu sözlər daha çox Ermənistana ünvanlanıb. Ekspertlər hesab edir ki, Ermənistan Fransanın Cənubi Qafqazda neokolonializm siyasəti yeritməsi üçün bir vasitə olub. Başqa bir ölkənin forpostundan çıxmağa çalışaraq Fransanın təsirinə düşüb. Ümumiyyətlə, Ermənistan beynəlxalq münasibətlərin subyektindən daha çox obyektinə çevrilib. Əlbəttə, bütün bunlar Ermənistan üçün yaxşı nəsə vəd etmir. Fransanın müdafiə nazirinin “biz Ermənistanı Azərbaycana qarşı silahlandırırıq” deməsi də Ermənistanı açıq şəkildə yeni təxribata çəkməkdir. Azərbaycana qarşı qərəzli addımlar, Ermənistanın dəstəklənməsi də Fransanın geosiyasi oyununun tərkib hissəsidir. Paris erməniləri növbəti dəfə Azərbaycana, Türkiyəyə qarşı yönəltmək istəyir, regionda “beşinci kolon” formalaşdırmağa çalışırlar. Bununla yanaşı, nəzərə alınmalıdır ki, Fransada erməni lobbisi hələ də güclüdür. Hətta bu lobbi Fransa hökumətində də artıq kök atıb. Bu, bir fərd və ya bir siyasətçi ilə bağlı deyil, Fransanın ümumi siyasətinə təsir edə bilirlər. Hətta bəzi bölgələrdə seçkilərin nəticələri erməni əhalisinin kimə səs verəcəyindən asılı olur. Başqa bir məqam isə Fransada ermənilərin geniş media resurslarının varlığıdır. Bunlar ictimai rəyə diqtə edən media orqanlarıdır. Söhbət Fransada anti-türk və anti-İslam fikrinin formalaşmasında müstəsna rol oynayan media resurslarından gedir. Bunlar Fransanın ictimai-siyasi həyatında “5-ci kolon” rolunu oynayan, dövlətin siyasətinə təsir edə bilən, seçkilərdə kənar oyunçuların belə vasitə kimi istifadə edə biləcəkləri qüvvədir. İndiki halda ermənilərin də təsiri ilə Fransa Qafqazda gedən prosesə müdaxilə imkanları qazanmaq istəyir. ATƏT-in Minsk qrupunun öz aktuallığını itirməsinin ardından Fransa da prosesdən aralı düşüb. Amma Fransa Cənubi Qafqazda heç bir zaman güc statusunda çıxış etməyib, edə də bilməyəcək. Bunu Fransanın məşhur “Le Figaro” nəşri də etiraf edir. 

Nəşr prezident Emmanuel Makronun yürütdüyü siyasətin uğursuzluğunu açıq etiraf edir. Bildirilir ki, Fransa lideri ermənilərin taleyinə səmimi olaraq biganə yanaşmayan yeganə liderdir, amma Fransanın təşəbbüsləri nəticə vermir. Məsələn, ötən illər Qarabağa dair Fransanın təşkil etmək istədiyi konfrans ABŞ-ın etirazı səbəbindən baş tutmamışdı. Məqalədən məlum olur ki, 2022-ci ilin oktyabrında Makron “erməni məsələsini” Roma Papası ilə də müzakirə etmək istəyib, özü ilə ermənipərəst yazıçı Silven Tessonu da aparıb. Amma Vatikandan istədiyi dəstəyi ala bilməyib. “Dağlıq Qarabağın yox olması, reallaşdırıla bilinməyən fransız vədinin xronikası” adlı məqalədə xatırlanır ki,  Avropa İttifaqı və Bakı 2022-ci ilin iyulunda “enerji əməkdaşlığında yeni fəsil” açmaq üçün qaz sazişi imzalayıb: “Beləliklə, vahid mövqeyin olmamasından Azərbaycana sanksiya təklif edən heç bir qətnamə qəbul edilmədi. Erməni məsələsinə yaxından cəlb olunmuş “Renew”un avrodeputatı Natali Loiseau əmin edir ki, “Biz qətiyyətlə döyüşdük, lakin karbohidrogenlərə ümid bəsləyən bir neçə ölkə bu yolla getməyə hazır deyildi”. Bu xüsusda o, İtaliya və Macarıstanı qeyd edir. Fransanın keçmiş naziri, Almaniyaya gəlincə, təəssüf hissi ilə qeyd edir ki, "o, Şarl Mişel kimi təcavüzkarla təcavüzə məruz qalan arasında vasitəçiliyin mümkün olduğuna əmindir. Lakin bu, birincinin tərəfini tutmaqdır”. Hətta Vatikan kənardadır. 2022-ci ilin oktyabrında Roma Papasını ziyarət edərkən Emmanuel Makron özü ilə Tessonu apardı ki, sonuncu Ermənistanla bağlı söz desin. Yazıçı katoliklərin rəhbəri və onun xarici işlər naziri Qallaqgherin biganəliyindən heyrətə gəldi. O söyləyir ki, “ermənilərin taleyini qeyd edəndə, hər ikisi tam biganəlik, hətta aqressivlik nümayiş etdirdi”. Yazıçı acı bir şəkildə istehza edir: “Roma Papası yeni qlobal və bir-biri ilə əlaqəli bir dünyanın ortaya çıxması ilə çox məşğuldur, ona görə də ilk xristianlara qayğı göstərə bilmir. Erməni - bir xalqın müəyyən bir torpağa bağlılığı və müəyyən bir mənəviyyata mənsub olması deməkdir. Bu, əbədi dəyişiklik ayaqqabısında bir daşdır. Ermənistan buna görə narahat edir. Vatikanda olduğum zaman başa düşdüyüm bu oldu”. Bu ümumi laqeydlik içərisində fransız dəstəyi fərqli şəkildə özünü göstərir”. Senat bir çox qətnaməyə səs verir. Parisin Minsk qrupunun həmsədri rolunun tələb etdiyi neytrallığı dərk edən Xarici İşlər Nazirliyi sakit qalır. Ketrin Kolonna İrəvana yalnız Azərbaycanın 19 və 20 sentyabr 2023-cü il tarixli hərbi əməliyyatından sonra səfər edir. Ermənilərin kütləvi köçü fonunda fransız diplomatiyasının rəhbəri vəziyyətin “etnik təmizləməyə bənzəməsini” mümkün hesab edir və hərbi avadanlığın çatdırılmasını elan edir. Bir neçə gün sonra İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ziyarət etməkdən imtina edəcəyi Qranadadakı Avropa Sammitində Emmanuel Makron Bakıya qarşı "sanksiya vaxtının olmadığını" bəyan edəcək. O, azərbaycanlı həmkarına "təzyiqi saxlamaq" və Ermənistanı “ən yaxşı şəkildə qorumaq" üçün zəng edəcəyinə dair öhdəlik götürəcək. Amma bunlar prezident Əliyevi heyrətləndirmək üçün kifayət etmədi. Azərbaycan Prezident Administrasiyası kommünikesində Fransanı Ermənistanı “silahlandırmaqla” Qafqazda “yeni müharibə hazırladığında” ittiham edəcək. Fevralda 97% səslə yenidən seçilmiş İlham Əliyev öz inauqurasiya çıxışında bəyan edib ki, Ermənistanla mübahisəsində heç bir beynəlxalq vasitəçilik istəmir. Və Fransanın ünvanına “Öz işinizlə məşğul olun”, - deyə vurğulayıb”.

Tahir TAĞIYEV